नवी दिल्ली :- उच्च रक्तदाब आणि झोपेची कमतरता यामुळे होणाऱ्या समस्यांवर केलेल्या संशोधनात असे आढळून आले आहे की, दोन्ही घटक एकत्रितपणे मेंदूचे वय वाढवू शकतात आणि त्याच्या कार्यक्षमतेवरही परिणाम करू शकतात. या संशोधनात असेही म्हटले आहे की दररोज 6 तासांपेक्षा कमी झोपेमुळे मेंदूचे कार्य बिघडतेच पण उच्च रक्तदाबाचा धोकाही वाढू शकतो. हा अभ्यास नुकताच अमेरिकन हार्ट असोसिएशनच्या जर्नलमध्ये प्रकाशित झाला आहे.

संशोधनाचे उद्दिष्ट

विशेष म्हणजे मेंदूचे वृद्धत्व, त्याची कार्यप्रणाली आणि झोपेची कमतरता आणि उच्च रक्तदाब यामुळे होणारे इतर परिणाम याविषयी सविस्तर माहिती मिळावी या उद्देशाने या संशोधनात ४० वर्षांवरील ६८२ व्यक्तींचा समावेश करण्यात आला होता. होते. संशोधनाच्या निकालांवरून असे दिसून आले की संशोधनाचा विषय असलेल्या सहभागींना उच्च रक्तदाबाचा त्रास होता आणि त्यांची झोप कमी होत होती, त्यांच्या मेंदूचे कार्य कमी होत होते. याशिवाय या लोकांमध्ये मेंदूच्या संरचनेशी संबंधित बदलही दिसून आले. विशेषतः, अशा लोकांच्या मेंदूमध्ये पांढरे आणि राखाडी पदार्थांचे प्रमाण कमी असल्याचे आढळून आले. हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की पांढरे पदार्थ मेंदूच्या काही भागांना जोडण्यास मदत करते तर राखाडी पदार्थ संज्ञानात्मक कार्यांमध्ये मदत करते. याशिवाय या लोकांच्या निर्णय क्षमता आणि नियोजन क्षमतेतही घट दिसून आली.
संशोधन निष्कर्ष
अभ्यासाचे प्रमुख लेखक मॅथ्यू पासे म्हणाले की, या निष्कर्षांवरून असे दिसून येते की सामान्य रक्तदाब राखणे आणि पुरेशी झोप घेणे निरोगी मेंदूसाठी आवश्यक आहे. संशोधनात असेही सुचवण्यात आले आहे की डॉक्टरांनी नियमितपणे त्यांच्या रुग्णांचे रक्तदाब तपासले पाहिजे आणि त्यांना निरोगी जीवनशैलीचा अवलंब करण्यास प्रोत्साहित केले पाहिजे.
डॉक्टर काय म्हणतात

नवी दिल्लीतील मानसशास्त्रज्ञ डॉ. आशिष सिंग म्हणतात की पुरेशी झोप न मिळाल्याने आपले शरीर आणि मन या दोन्हींवर परिणाम होतो. झोपेच्या कमतरतेमुळे उच्च रक्तदाब असलेल्या लोकांसाठी गंभीर समस्या उद्भवू शकतात. झोपेची कमतरता आणि उच्च रक्तदाब यांच्यात चक्रीय संबंध आहे. वास्तविक, झोपेशी संबंधित समस्या सामान्यतः उच्च रक्तदाब असलेल्या लोकांमध्ये दिसून येतात.

उच्च रक्तदाबाचा त्रास असलेले लोक अनेकदा चिंता आणि तणावाचा सामना करतात, ज्यामुळे त्यांच्या झोपेवर परिणाम होतो. काही वेळा उच्च रक्तदाबाच्या औषधांच्या दुष्परिणामांमुळे झोपेवर परिणाम होतो. याशिवाय, अनियमित दिनचर्या, जास्त स्क्रीन वेळ आणि अस्वस्थ जीवनशैलीमुळे झोपेची गुणवत्ता बिघडते. कारण काहीही असो, उच्च रक्तदाबाचा त्रास असलेल्या व्यक्तीला पुरेशी किंवा चांगल्या दर्जाची झोप न मिळाल्यास त्याचा आरोग्यावर लक्षणीय परिणाम होऊ शकतो.

उच्च रक्तदाबाच्या रुग्णांमध्ये झोपेच्या कमतरतेमुळे समस्या उद्भवतात
उच्च रक्तदाबाचा त्रास असलेल्या व्यक्तीने झोपेची तडजोड केली तर त्याला अनेक लहान-मोठ्या समस्यांचा सामना करावा लागतो. त्यातील काही खालीलप्रमाणे…

हृदयविकार: झोपेच्या कमतरतेमुळे हृदयविकाराचा धोका वाढतो. उच्च रक्तदाब आधीच हृदयावर ताण आणतो आणि झोपेच्या अभावामुळे ते आणखी वाईट होते.

स्ट्रोकचा धोका: उच्च रक्तदाब आणि झोपेची कमतरता यांच्या संयोजनामुळे मेंदूला रक्तपुरवठा विस्कळीत होतो, ज्यामुळे स्ट्रोक होतो.

मधुमेह: झोपेच्या कमतरतेमुळे इन्सुलिन प्रतिरोधक क्षमता वाढू शकते, ज्यामुळे मधुमेहाचा धोका वाढतो.
तणाव आणि चिंता: पुरेशी झोप न मिळाल्याने मानसिक आरोग्यावर परिणाम होतो, ज्यामुळे तणाव आणि चिंता वाढू शकते.

झोपेचा अभाव केवळ शारीरिक आरोग्यावरच नाही तर मानसिक आणि सामाजिक जीवनावरही परिणाम करतो. उलट, यामुळे, सतत थकवा, चिडचिड आणि लक्ष केंद्रित करण्यात अडचण यासारख्या समस्या सामान्यतः प्रभावित व्यक्तीमध्ये दिसतात, ज्याचा मूडवर देखील परिणाम होतो.

शिस्त, काळजी आणि खबरदारी

उच्च रक्तदाबाचा त्रास असलेल्या लोकांसाठी पुरेशी झोप खूप महत्त्वाची आहे, कारण यामुळे केवळ रक्तदाब नियंत्रित राहत नाही तर इतर गंभीर आजारांचा धोकाही कमी होतो. त्यामुळे तुमच्या जीवनशैली आणि दिनचर्येत काही सवयींचा समावेश करणे खूप फायदेशीर ठरू शकते. त्यातील काही खालीलप्रमाणे…

झोपेचा नमुना तयार करण्याचा प्रयत्न करा आणि झोपेची गुणवत्ता सुधारण्यासाठी त्याचे नियमितपणे पालन करा, जसे की वेळेवर झोपणे आणि सकाळी उठणे.

रक्तदाब नियंत्रित ठेवण्यासाठी निरोगी आहाराचे पालन करा. निरोगी खाण्याच्या सवयींचा अवलंब करा जसे की मीठ कमी असलेले, फायबर आणि इतर पोषक तत्वांचे प्रमाण जास्त असलेले अन्न खाणे.

नियमित व्यायाम आणि ध्यान यासारखे उपाय करा.

स्क्रीन वेळ कमी करा. झोपण्यापूर्वी मोबाईल किंवा लॅपटॉप वापरू नका.

दोन्ही प्रकारच्या समस्यांनी ग्रस्त असलेल्या लोकांसाठी, त्यांच्या मेंदूचे आरोग्य नियमित अंतराने तपासणे फायदेशीर ठरू शकते.

आवश्यक असल्यास वैद्यकीय मदत घ्या. उच्च रक्तदाब किंवा झोपेच्या समस्यांनी ग्रस्त असलेल्यांनी तज्ञांचा सल्ला घ्यावा.

पोस्ट दृश्ये: 80