जगातील आजची उच्च गती, युनिफाइड पेमेंट्स इंटरफेस (यूपीआय) आपल्या दैनंदिन जीवनाचा एक आवश्यक भाग बनला आहे. एक कप कॉफी देण्यापासून ते ऑनलाइन शॉपिंगपर्यंत किंवा मोठ्या व्यवहाराची भरपाई करण्यापासून, त्वरित पेमेंटसाठी यूपीआय हा आमचा सर्वोत्तम उपाय आहे. हे आयडी सहसा अक्षरे आणि संख्यांचे मिश्रण असतात, परंतु काहीवेळा आपण काही विशेष वर्ण देखील पाहू शकता.

नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडियाने (एनपीसीआय) जाहीर केले आहे की १ फेब्रुवारीपासून केंद्रीय यंत्रणा विशेष वर्णांचा समावेश असलेल्या कोणत्याही व्यवहारास नकार देईल. रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया आणि इंडियन बँक ऑफ इंडियाचा पाठिंबा असलेल्या एनपीसीआय देशभरातील किरकोळ पेमेंट्स आणि सेटलमेंट सिस्टमची देखरेख करतात. हे यूपीआय आयोजित करते, जे व्यक्तींमध्ये किंवा व्यापारी ठिकाणी खरेदीसाठी त्वरित देयक सक्षम करते.

9 जानेवारीच्या परिपत्रकात, सर्व यूपीआय सिस्टम सहभागींना केवळ यूपीआयच्या तांत्रिक मानदंडांची पूर्तता करण्यासाठी अल्फान्यूमेरिक वर्णांचा वापर करून ट्रान्झॅक्शन आयडी तयार करण्याचा सल्ला देण्यात आला. जरी या समस्येवर लक्ष दिले गेले असले तरी, काही सहभागी अद्याप पालन करीत नाहीत. वैशिष्ट्यांचे पूर्ण पालन सुनिश्चित करण्यासाठी, एनपीसीआयने निर्णय घेतला की यूपीआय ट्रान्झॅक्शन आयडीला यापुढे विशेष वर्ण मिळण्याची परवानगी दिली जाणार नाही.

विशेष वर्णांसह व्यवहार केंद्रीय प्रणालीद्वारे नाकारले जातील. यात सहभागी असलेल्या सर्व पक्षांना याची जाणीव असण्याचा आणि मार्गदर्शक तत्त्वांचे पालन सुनिश्चित करण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे. उल्लेखनीय, यूपीआय पेमेंट अलिकडच्या वर्षांत वेगाने वाढली आहे, विशेषत: २०१ 2016 च्या नोटाबंदी नंतर.

अलीकडील आकडेवारीवरून असे दिसून आले आहे की यूपीआय व्यवहार डिसेंबर 2024 मध्ये 16.73 अब्ज डॉलर्सच्या नवीन पातळीवर पोहोचला असून नोव्हेंबरमध्ये 15.48 अब्ज व्यवहारांपेक्षा 8 टक्के वाढ झाली आहे. मूल्याच्या बाबतीत, डिसेंबरमध्ये 23.25 लाख कोटी रुपयांचा व्यवहार होता, जो नोव्हेंबरमध्ये 21.55 लाख कोटी रुपये आहे.

'जंपड डिपॉझिट' घोटाळ्याच्या नावाच्या नवीन ऑनलाइन फसवणूकीबद्दल अलीकडील माध्यमांच्या अहवालांना संबोधित करताना एनपीसीआय म्हणाले, “'जंपड डिपॉझिट' घोटाळा नावाच्या नवीन ऑनलाइन फसवणूकीशी संबंधित नुकत्याच झालेल्या मीडिया अहवालांच्या दृष्टीने आमच्याकडे या तपशीलांमध्ये काही अशुद्धी आहेत आणि तांत्रिक विसंगती पाहिली आहेत, ज्यामुळे यूपीआय प्लॅटफॉर्मबद्दल वापरकर्त्यांमध्ये अनावश्यक चिंता आणि गोंधळ उडाला आहे. ”