नवी दिल्ली: रजोनिवृत्ती ही स्त्रीमधील जीवनाची अवस्था आहे जी सामान्यत: 45 ते 55 वर्षे वयोगटातील असते. हे मासिक पाळी आणि सुपीकपणाचे समाप्ती दर्शवते परंतु शारीरिक प्रक्रियेपेक्षा बरेच काही आहे. रजोनिवृत्ती हा एक अपेक्षित बदल आहे जो शारीरिक तसेच भावनिक क्षेत्रांना स्पर्श करतो आणि दररोजच्या जीवनावर बर्‍याच प्रकारे परिणाम करतो. शारीरिकदृष्ट्या, रजोनिवृत्तीच्या आधी बर्‍याचदा गरम चमक, रात्री घाम येणे, सुस्तपणा आणि त्वचा आणि केसांच्या पोत बदलण्याच्या तक्रारींपूर्वी केले जाते.

न्यूज Live लिव्हच्या संवादात, डॉ. श्वेता मेंडिरट्टा, सहयोगी संचालक-ओबस्टेट्रिक्स आणि स्त्रीरोगतज्ज्ञ, मारेंगो एशिया हॉस्पिटल, फरीदाबाद यांनी रजोनिवृत्तीमधील स्त्रिया भावनिक आणि शारीरिक बदलांचा सामना कसा करू शकतात यावरील टिप्स सामायिक केल्या.

हार्मोनल असंतुलनामुळे मासिक पाळी, गर्भाशयाची अस्वस्थता आणि ओटीपोटात विघटन, विशेषत: एस्ट्रोजेनची पातळी कमी होण्यामुळे झोपेची गडबड, आर्थ्रलगियस आणि जास्त वजन देखील मिळू शकते. वारंवार असले तरी, या तक्रारींची डिग्री वेगवेगळ्या व्यक्तींसाठी बदलू शकते. भावनिकदृष्ट्या, रजोनिवृत्ती तितकेच कठीण आहे. मूड स्विंग्स, चिडचिडेपणा, चिंता आणि अगदी नैराश्य या टप्प्यावर असामान्य नाही. हार्मोनल बदल मेंदूच्या रसायनशास्त्रावर देखील प्रभाव पाडतात, ज्यामुळे महिलांना भावनिक आणि तणावाच्या प्रतिक्रियेबद्दल अधिक संवेदनशील होते. तसेच, कुटुंब आणि समाजातील वृद्धत्व आणि भूमिकेचे मानसिक परिणाम भावनिक तणाव आणखी वाढवू शकतात.

जीवनाच्या या टप्प्याचा सामना करणे हेच सक्रिय आहे. सक्रिय राहणे, व्यवस्थित खाणे आणि रात्रीची झोप घेणे बर्‍याच लक्षणे कमी करू शकते. योग आणि ध्यान यासारख्या क्रियाकलापांमुळे तणाव आणि मूड स्विंग्स देखील आरामात आहेत. काही प्रकरणांमध्ये, अत्यंत लक्षणे कमी करण्यासाठी डॉक्टरांच्या देखरेखीखाली हार्मोन रिप्लेसमेंट थेरपी (एचआरटी) दिले जाऊ शकते.

भावनिक समर्थन देखील महत्वाचे आहे. कुटुंबातील सदस्य, मित्र किंवा मानसिक आरोग्य तज्ञांशी मुक्त चर्चा केल्याने मोठा फरक पडू शकतो. रजोनिवृत्ती ही एक सार्वभौम आणि सामान्य प्रक्रिया आहे हे जाणून घेतल्यामुळे एकाकीपणाची भावना कमी होऊ शकते आणि महिलांना या नवीन अध्यायात सामोरे जाण्यास सक्षम केले जाऊ शकते. रजोनिवृत्ती महत्त्वाची आहे-केवळ एक आरोग्य घटना नाही तर जीवन बदलणारा टप्पा म्हणून. योग्य माहिती, समर्थन आणि स्वत: ची काळजी सुसज्ज, स्त्रिया या वेळी सामर्थ्य, लवचिकता आणि नवीन उद्देशाने अभिवादन करू शकतात.