मुंबई : मोठा परतावा मिळत असल्याने शेअर बाजारात गुंतवणूक करणाऱ्यांची संख्या वेगाने वाढत आहे. यामध्ये प्रत्येक वयोगटातील आणि उत्पन्न गटातील लोकांचा समावेश आहे. शेअर बाजारात पैसे गुंतवण्याची परवानगी सर्वांना असली तरी सरकारी कर्मचाऱ्यांसाठी शेअर बाजारात गुंतवणूक करण्याचे नियम थोडे वेगळे आणि कडक आहेत.



नियम काय म्हणतात?

केंद्रीय नागरी सेवा (वर्तणूक) नियम, १९६४ हे भारतातील सरकारी कर्मचाऱ्यांच्या वर्तनाला लागू होतात. या नियमांचा उद्देश सरकारी कर्मचाऱ्यांनी त्यांच्या पदाचा गैरवापर करू नये आणि अत्यंत प्रामाणिकपणे सेवा करावी हे सुनिश्चित करणे आहे. या नियमांनुसार काही अटींसह सरकारी कर्मचारी सूचीबद्ध कंपन्यांचे शेअर्स आणि डिबेंचरमध्ये गुंतवणूक करू शकतात.



डीमॅट खाते उघडू शकतात का?

हो, सरकारी कर्मचारी शेअर बाजारात गुंतवणूक करण्यासाठी डीमॅट खाते उघडू शकतात. विहित नियमांचे पालन केले तर राज्य आणि केंद्रीय दोन्ही स्तरावरील कर्मचाऱ्यांना ही सुविधा मिळते. सरकारी कर्मचारी म्युच्युअल फंडात गुंतवणूक करू शकतात. म्युच्युअल फंड हे सट्टेबाजीचे मानले जात नाहीत कारण ते सहसा दीर्घकालीन बचतीसाठी केले जातात. पण इथेही नियमांचे पालन करणे महत्त्वाचे आहे.

मुख्य अटी

सरकारी कर्मचारी मान्यताप्राप्त शेअर बाजाराद्वारे शेअर्स, सिक्युरिटीज आणि डिबेंचर खरेदी आणि विक्री करू शकतात, परंतु काही मर्यादा आहेत.



सट्टेबाजीवर बंदी

आचारसंहिता नियमांच्या नियम ३५ नुसार सरकारी कर्मचारी डे ट्रेडिंग किंवा शॉर्ट टर्म ट्रेडिंग सारखे व्यवहार करू शकत नाहीत.



स्वतःच्या नावाने गुंतवणूक करणे

गुंतवणूक नेहमीच तुमच्या स्वतःच्या नावाने किंवा तुमच्या जोडीदारासोबत किंवा अवलंबून असलेल्या कुटुंबातील सदस्यासोबत संयुक्तपणे केली जाऊ शकते.



वारंवार शेअर्स खरेदी करणे

वारंवार शेअर्स खरेदी करणे आणि विकणे ही सट्टेबाजीची क्रिया मानली जाऊ शकते. म्हणून ते टाळणे महत्वाचे आहे.



मालमत्तेची घोषणा अनिवार्य

गुंतवणुकीचे किंवा मालमत्तेचे एकूण मूल्य दोन महिन्यांच्या मूळ पगारापेक्षा जास्त असेल, तर ते जाहीर करणे अनिवार्य आहे.

हे निर्बंध का लादले गेले ?

या नियमांचा उद्देश असा आहे की कोणताही सरकारी कर्मचारी त्याच्या पदाचा किंवा गोपनीय माहितीचा वैयक्तिक फायद्यासाठी गैरवापर करू नये. शिवाय, सट्टेबाजीच्या व्यवसायात सहभागी झाल्यामुळे त्यांच्या अधिकृत कर्तव्यातही अडथळा येऊ शकतो.



या गोष्टी लक्षात ठेवणे आवश्यक

सरकारी कर्मचाऱ्यांनी त्यांच्या सर्व गुंतवणुकीचे संपूर्ण रेकॉर्ड ठेवले पाहिजेत आणि त्यांच्या विभागाच्या मार्गदर्शक तत्त्वांचे पालन केले पाहिजे. नियमांच्या चौकटीत राहून दीर्घकालीन गुंतवणूक करणे हा एक सुरक्षित आणि योग्य पर्याय आहे. कोणत्याही प्रकारची चौकशी टाळता यावी म्हणून पारदर्शकता आणि सावधगिरी नेहमीच सर्वात महत्वाची असते.