विज्ञान डेस्क. जेव्हा शरीर, मेंदू आणि हार्मोन्समध्ये मोठे बदल होतात तेव्हा पौगंडावस्थेतील मानवी जीवनात एक वळण असते. या बदलांच्या दरम्यान, मुलांची पुनरुत्पादक प्रणाली देखील सक्रिय होते आणि शरीरात शुक्राणूंची निर्मिती सुरू होते. प्रश्न “शुक्राणूंना प्रथमच प्रथमच प्रथमच होईल?” लोकांच्या मनात बर्‍याचदा उद्भवते. आपण हा विषय वैज्ञानिक दृष्टिकोनातून समजून घेऊया.

शुक्राणूंची बांधकाम सुरू: केव्हा आणि कसे?

मुलांमध्ये शुक्राणुजन्य प्रक्रियेची प्रक्रिया सहसा 12 आणि 16 वयोगटातील दरम्यान सुरू होते. हे वय वैयक्तिक, अनुवांशिक घटक, पोषण आणि हार्मोनल संतुलनावर अवलंबून असते. काही मुलांमध्ये, ही प्रक्रिया 11 व्या वर्षी देखील सुरू होऊ शकते, तर काहींमध्ये ते 17 वर्षांपर्यंत पोहोचून सक्रिय होते.

या बदलाचे मुख्य कारण म्हणजे मेंदूत स्थित हायपोथालेमस आणि पिट्यूटरी ग्रंथीचे सक्रियकरण, जे ल्यूटिनायझिंग हार्मोन्स (एलएच) आणि फॉलिकल उत्तेजक संप्रेरक (एफएसएच) लपवते. हे हार्मोन्स टेस्टोस्टेरॉन हार्मोन्स बनविते आणि शुक्राणूंची स्थापना करण्यास सुरवात करतात.

टेस्टोस्टेरॉन आणि प्रजननक्षमता

टेस्टोस्टेरॉन हा मुख्य संप्रेरक आहे जो मुलांमध्ये लैंगिक वैशिष्ट्यांच्या विकासासाठी जबाबदार आहे – जसे की जड आवाज, चेहरा आणि शरीरावर केसांची वाढ, स्नायू विकास आणि लैंगिक इच्छेचा उदय. या संप्रेरकाच्या उपस्थितीत, टेस्ट्सच्या सेमिनिफेरस ट्यूबमध्ये शुक्राणू तयार होतात.

नाइटफॉल आणि प्रथम सिग्नल

बर्‍याच किशोरांना त्यांच्या शरीरात या बदलाचे पहिले चिन्ह “नाईटफॉल” म्हणून मिळते, म्हणजे झोपेत, उत्स्फूर्तपणे वीर्य स्खलन. ही घटना सहसा वयाच्या 13 ते 15 वर्षांच्या वयात उद्भवते आणि शरीर आता प्रजननासाठी तयार आहे याचा पुरावा आहे.

माहिती का महत्त्वाची आहे?

भारतासारख्या देशात, जिथे लैंगिक शिक्षण अजूनही एक संवेदनशील विषय मानले जाते, किशोरवयीन मुलांनी त्यांच्या शरीरातील बदलांविषयी स्पष्ट, वैज्ञानिक आणि संवेदनशील माहिती देणे आवश्यक आहे. योग्य माहिती केवळ गैरसमजच सोडत नाही तर आत्मविश्वास, स्वच्छता आणि मानसिक संतुलन देखील प्रोत्साहित करते.