व्हिएतनाममध्ये यकृताचा कर्करोग सामान्य आहे, जो २०२२ च्या ग्लोबोकनच्या आकडेवारीनुसार घटनांमध्ये आणि मृत्यूच्या दोन्हीमध्ये तिसरा क्रमांक आहे. हॅनोईच्या टीएएम एएनएच जनरल हॉस्पिटलमधील ऑन्कोलॉजी विभागातील डॉ. लुऊ थाओ एनजीओसी यकृत कर्करोगाची शक्यता वाढवू शकणार्‍या चार महत्त्वाच्या सवयी अधोरेखित करते.

1. मोल्ड फूड सेवन

शेंगदाणे, सोयाबीनचे, कॉर्न आणि तांदूळ यासारख्या धान्य ते बुरशी झाल्यावर अफलाटोक्सिन विकसित करू शकतात. अफलाटोक्सिन हे एक ज्ञात कार्सिनोजेन आहे जे यकृत कर्करोगास कारणीभूत ठरू शकते. डॉ. एनजीओसी नमूद करतात की अफलाटोक्सिन सामान्य स्वयंपाकाच्या तापमानातही स्थिर राहते, म्हणजे स्वयंपाक केल्याने खाण्यामुळे अन्न विष काढून टाकणार नाही. असे अन्न खाल्ल्यामुळे सिरोसिस आणि यकृत कर्करोगाचा धोका वाढतो.

एक्सपोजर टाळण्यासाठी धान्य आणि बियाणे कोरड्या, थंड ठिकाणी आणि असामान्य गंध किंवा रंग बदलांसह उत्पादनांमध्ये साठवले जावे.

2. नियमितपणे मद्यपान करणे

अल्कोहोल हे मद्यपी यकृत रोग, फॅटी यकृत आणि सिरोसिसचे प्रमुख कारण आहे. जेव्हा यकृताद्वारे अल्कोहोल चयापचय केला जातो, तेव्हा ते एसीटाल्डेहाइड तयार करते, एक विषारी पदार्थ जो यकृत पेशी डीएनएला नुकसान करू शकतो. नियमित अल्कोहोलचे सेवन यकृत पुनर्जन्म विस्कळीत करते, संभाव्यत: सिरोसिस आणि यकृत कर्करोगास कारणीभूत ठरते.

डॉ. एनजीओसी विशेषत: हिपॅटायटीस बी किंवा सी किंवा सिरोसिस सारख्या मूलभूत परिस्थिती असलेल्या व्यक्तींसाठी अल्कोहोलचे सेवन मर्यादित ठेवण्याचा सल्ला देते.

3. स्वयंपाकाचे तेल पुन्हा वापरणे

पाककला तेलाचा पुन्हा वापर केल्यास अ‍ॅक्रोलिन, पॉलीसाइक्लिक सुगंधी हायड्रोकार्बन्स (पीएएच) आणि ld ल्डिहाइड्स तयार होऊ शकतात – यकृताच्या कर्करोगासह पेशी उत्परिवर्तन आणि कर्करोगाचा धोका वाढविणार्‍या substans. यकृत या हानिकारक पदार्थांवर प्रक्रिया करण्यासाठी कार्य करते, ज्यामुळे दीर्घकालीन नुकसान होऊ शकते.

पाककला तेलाचा दोनदा वापर केला जाऊ नये आणि तळलेल्या डिशचा वापर मर्यादित असावा. स्टीमिंग, उकळत्या किंवा कमीतकमी तेलाने ग्रील करणे यासारख्या निरोगी स्वयंपाकाच्या पद्धतींचा पर्याय आरोग्यास धोका कमी करण्यास मदत करू शकतो.

4. औषधे आणि पूरक आहार जास्त वापरणे

पेनकिलर, ताप कमी करणारे, प्रतिजैविक, हर्बल उपाय किंवा अनियमित पूरक आहारांचा तीव्र गैरवापर केल्याने औषध-प्रेरित हेपेटायटीस, यकृत बिघाड किंवा संभाव्य कर्करोगाच्या विकासास गती मिळू शकते. डॉ. एनजीओसी केवळ डॉक्टरांनी लिहून दिलेली औषधे घेण्यास आणि असत्यापित उत्पादने टाळणे सल्ला देतात.

यकृत कर्करोग बर्‍याचदा शांतपणे प्रगती करतो आणि सामान्यत: प्रगत टप्प्यावर निदान केले जाते. डॉ. एनजीओसीने अशी शिफारस केली आहे की व्यक्तींना हिपॅटायटीस बीची लस द्यावी आणि नियमित आरोग्य तपासणी करा, विशेषत: उच्च जोखीम असलेल्या लोकांना, जसे की हिपॅटायटीस बी किंवा सी, सिरोसिस किंवा यकृत रोगाचा कौटुंबिक इतिहास.