मुंबई : जागतिक आणि देशांतर्गत अस्थिरता असूनही यावर्षी मुंबईतील मालमत्ता बाजार तेजीत आहे. २०२५ च्या पहिल्या सहामाहीत या बाजारपेठेत विक्रमी मालमत्ता नोंदणी झाल्या आहेत. त्यामुळे सरकारला विक्रमी महसूलही मिळाला आहे. मुंबईत घरांच्या सरासरी किमतीतही वाढ झाली आहे. मालमत्ता नोंदणी आणि महसूल वाढण्यामागे रेडी रेकनर दरांमध्ये झालेली वाढ हे कारण असल्याचे मानले जाते.



सहामाहीत किती मालमत्तांची नोंदणी?

२०२५ च्या पहिल्या सहामाहीत (जानेवारी-जून) मुंबईत मालमत्ता नोंदणी आणि महसूल संकलनाने आतापर्यंतचा उच्चांक गाठला, असे मालमत्ता सल्लागार कंपनी अ‍ॅनारॉक ग्रुपने महाराष्ट्र राज्य महसूल विभागाच्या आकडेवारीचा हवाला देत अहवाल दिला. नोंदणी महानिरीक्षकांच्या (IGR) आकडेवारीवरून असे दिसून येते की ३० जूनपर्यंतच्या ताज्या आकडेवारीनुसार मुंबईत ७५,६७२ मालमत्तांची नोंदणी झाली. हा आकडा गेल्या वर्षी याच कालावधीत नोंदणीकृत ७२,४९१ मालमत्तांपेक्षा ४ टक्के जास्त आहे. गेल्या ५ वर्षांच्या तुलनेत या वर्षाच्या पहिल्या सहामाहीत मालमत्ता नोंदणींमध्ये ४ पटीने वाढ झाली आहे.



अ‍ॅनारॉक ग्रुपचे अध्यक्ष अनुज पुरी म्हणतात की, या वर्षी जून महिना गेल्या सहा वर्षांत मुंबईत दुसऱ्या क्रमांकाचा सर्वाधिक मालमत्ता नोंदणी महिना होता. जूनमध्ये ११,२११ मालमत्तांची नोंदणी झाली. मात्र, गेल्या जूनच्या तुलनेत हे प्रमाण ४ टक्के कमी आहे. त्याआधी गेल्या वर्षी जूनमध्येच मागील ६ वर्षांतील ११,६७३ मालमत्तांची विक्रमी नोंदणी झाली होती. जूनमध्ये महसूल जवळजवळ १,००४ कोटी रुपयांवर स्थिर राहिला, जो गेल्या वर्षीच्या जूनमधील महसुलापेक्षा फक्त १ टक्का कमी आहे, असे पुरी म्हणाले.



सरकारची तिजोरी भरली

या वर्षाच्या पहिल्या सहामाहीत मुंबईत विक्रमी मालमत्ता नोंदणींनी महाराष्ट्र सरकारच्या तिजोरीत भर पडली आहे. आयजीआरच्या आकडेवारीनुसार, २०२५ च्या पहिल्या सहामाहीत राज्य सरकारकडून मालमत्ता नोंदणीतून मिळणारा महसूल ६,६९९ कोटी रुपयांच्या सर्वोच्च पातळीवर पोहोचला. गेल्या वर्षी याच कालावधीत झालेल्या ५,८७४ कोटी रुपयांच्या महसूल संकलनापेक्षा हा आकडा १४ टक्के जास्त आहे. गेल्या ७ वर्षांतील (२०१९-२०२५) जून महिन्यातील महसूल कल दर्शवितो की कोविड वर्ष २०२० मध्ये सर्वात कमी १५३ कोटी रुपये महसूल संकलन झाले. तर २०२५ मध्ये ते १,००४ कोटी रुपयांच्या दुसऱ्या सर्वोत्तम पातळीवर पोहोचले.



घरांची सरासरी किंमत

२०२५ च्या पहिल्या सहामाहीत घरांची सरासरी किंमत १.६० कोटी रुपयांच्या उच्चांकावर पोहोचली, जी महागड्या घरांच्या विक्रीचे प्रतिबिंब आहे. गेल्या वर्षीच्या याच कालावधीतील १.५६ कोटी रुपयांच्या किमतीपेक्षा हे ३ टक्के जास्त आहे. २०२१ मध्ये याच कालावधीत सरासरी किंमत १.०२ कोटी रुपये होती. या पातळीपेक्षा घरांच्या सरासरी किमतीत ५५ टक्क्यांनी वाढ झाली आहे.



मालमत्ता नोंदणीमध्ये वाढ का ?

पहिल्या सहामाहीत घरांच्या विक्रीत घट झाली असली तरी, मालमत्ता नोंदणींमध्ये वाढ झाली आहे. अ‍ॅनारॉक रिसर्चच्या मते, २०२५ च्या पहिल्या सहामाहीत मुंबईत ६२,८९० घरे विकली गेली, जी गेल्या वर्षीच्या याच कालावधीपेक्षा ३४ टक्के कमी आहे. तरीही, नोंदणी संख्या मजबूत राहिली. पुरी म्हणतात की या विरोधाभासामागील कारण म्हणजे गेल्या तीन वर्षांत मार्चमध्ये झालेल्या विक्रमी १५,५०१ मालमत्तांची नोंदणी. यापूर्वी, कोविड दरम्यान मुद्रांक शुल्कात कपात केल्यामुळे डिसेंबर २०२० (१९,५८१) आणि मार्च २०२१ (१७,७२८) मध्ये अधिक मालमत्तांची नोंदणी झाली.



या वर्षी मार्चमध्ये मालमत्ता नोंदणींमध्ये वाढ महाराष्ट्र सरकारने आर्थिक वर्ष २६ साठी रेडी रेकनर दरात ३.९ टक्के वाढ जाहीर केल्यामुळे झाली. या घोषणेमुळे मालमत्ता खरेदीदार मार्चमध्ये मालमत्तेची नोंदणी करण्याचा आग्रह धरत आहेत. मार्च महिना हा मालमत्ता नोंदणीसाठी नेहमीच गरम असतो. परंतु या वर्षी ते अपवादात्मक होते. केवळ मालमत्ता नोंदणीतूनच १,५८९ कोटी रुपयांपेक्षा जास्त महसूल मिळाला.