योग्य आयकर रिटर्न (आयटीआर) फॉर्म निवडण्यासाठी काही पूर्वीची माहिती आवश्यक आहे आणि फाइलिंग प्रक्रियेतील एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. भारतीय कर अधिका authorities ्यांनी आयटीआर फॉर्मद्वारे करदात्यांच्या विविध श्रेणी आणि उत्पन्नाच्या स्त्रोतांसाठी असंख्य आयटीआर फॉर्म प्रदान केले आहेत. योग्य निवड आवश्यक आहे कारण चुकीच्या निवडीमुळे अधिका with ्यांसह अनावश्यक त्रास होईल.

सामान्यत: कर फॉर्म विशिष्ट आर्थिक कालावधीत प्राप्त झालेल्या उत्पन्नाच्या आधारे वर्गीकृत केले जातात. खाली त्यांच्या वापर आणि व्याप्तीच्या वर्णनांसह सामान्य फॉर्मची यादी आहे:

आयटीआर -1 (साहाज) फॉर्मः रहिवासी व्यक्तीसाठी कोणत्याही व्यक्तीसाठी lakh 50 लाखांच्या वरच्या टोपीखाली उत्पन्न म्हणून चिन्हांकित केलेल्या वैशिष्ट्यांसाठी पात्र. हे पगाराच्या पदांसाठी रोजगारामुळे उद्भवणारे उत्पन्न, पेन्शन पेमेंट्स, एक घर मालमत्ता, इतर स्त्रोत (लाभांश, व्याज यासह) ₹ 5,000 च्या शेती उत्पन्नाद्वारे पूरक आहे. उल्लेखनीय निर्बंधांमध्ये कंपनीचे वैयक्तिक संचालक, परवडणारे इक्विटी शेअर्स धारक, इतर राष्ट्रांकडून उत्पन्न असलेले व्यक्ती आणि आरएनओआर पात्र नाहीत.

आयटीआर -2: आयटीआर -2 फॉर्म व्यक्ती आणि हिंदू अविभाजित कुटुंबांना (एचयूएफ) लागू आहे जे आयटीआर -1 साठी पात्र नसतील, परंतु व्यवसाय किंवा व्यावसायिक क्रियाकलापांमधून कमावत नाहीत. जर पगार किंवा पेन्शन, घर मालमत्ता, भांडवली नफा, लॉटरी आणि कार्ड गेम्स, परदेशी मालमत्ता किंवा शेती उत्पन्न ₹ 5,000 पेक्षा जास्त असेल तर उत्पन्न मिळाल्यास हा फॉर्म लागू आहे.

आयटीआर -3: हा फॉर्म नफा आणि व्यवसाय किंवा व्यवसायाच्या नफ्यातून उत्पन्न मिळविणार्‍या व्यक्ती किंवा एचयूएफसाठी सर्वोत्तम आहे. यात पगार, पेन्शन, घरगुती मालमत्ता, भांडवली नफा आणि इतर स्त्रोतांमधून मिळकत देखील समाविष्ट आहे.

आयटीआर -4 (सुगम): हा फॉर्म संभाव्य उत्पन्न योजनेंतर्गत आहे आणि रहिवासी व्यक्ती, एचयूएफ आणि एलएलपी वगळता कंपन्यांसाठी डिझाइन केलेला आहे. आपल्याकडे एकूण उलाढाल किंवा एकूण पावती ₹ 2 कोटींपेक्षा जास्त नसल्यास हा फॉर्म लागू होईल आणि आपल्या उत्पन्नाचा अंदाज व्यवसायातून उलाढालीच्या 8% किंवा आयकर कायद्याच्या कलम 44 एडी, 44 एडी किंवा 44 एई नुसार व्यवसायातून 50% पावती असेल. तसेच, आयटीआर -1 प्रमाणेच, परदेशी मालमत्ता/उत्पन्न किंवा संचालकपद आणि परवडलेल्या इक्विटी शेअर्समधून उत्पन्न असल्यास ते वापरले जाऊ शकत नाही.

एक स्मरणपत्र म्हणून, आपण उपलब्ध असलेल्या प्रत्येक आयटीआर फॉर्मच्या तपशीलवार पात्रतेच्या निकषांची बारकाईने तपासणी करून मूल्यांकन वर्ष 2025-26 च्या मूल्यांकन वर्षासाठी अचूक परतावा दाखल करत असल्याचे सुनिश्चित करा.

अधिक वाचा: आयटीआर -2 आता फाइलिंग लाइव्हः जटिल उत्पन्न मिळविणार्‍यासाठी अखंड ऑनलाइन अनुभव