केंद्रीय कर्मचारी आणि निवृत्तीवेतनधारकांसाठी डेफिनेशन भत्ता (डीए) हा एक महत्त्वपूर्ण आर्थिक आधार आहे, जो वाढत्या महागाईसह त्यांचे उत्पन्न टिकवून ठेवण्यास मदत करतो. नुकत्याच उघडकीस आलेल्या अद्यतनांनुसार, जुलै २०२25 पासून प्रियकराच्या भत्तेच्या वाढीविषयी चर्चा अधिक तीव्र झाली आहे. कर्मचार्‍यांची आशा आहे की ही वेळ 4% वाढेल, परंतु नवीनतम आकडेवारी आणि विश्लेषणाच्या आधारे सरकार केवळ 3% वाढू शकते. ही बातमी सुमारे 1 कोटी कर्मा फिलाडेल्फिया, निवृत्तीवेतनधारक आणि त्यांच्या कुटुंबियांना धक्का म्हणून पाहिले जात आहे. या लेखातील या बदलाचे प्रत्येक पैलू समजू या आणि कर्मचार्‍यांच्या पगारावर त्याचा कसा परिणाम होईल हे जाणून घेऊया.

लबाडीचा भत्ता: कर्मचार्‍यांच्या अपेक्षांवर पुन्हा पाणी

जानेवारी आणि जुलैमध्ये – केंद्रीय कर्मचार्‍यांच्या लबाडीचे भत्ता दरवर्षी दोनदा सुधारित केले जाते. हा भत्ता अखिल भारतीय ग्राहक किंमत निर्देशांक (एआयसीपीआय) च्या आधारे निश्चित केला गेला आहे, जो देशाच्या महागाई दराचे मोजमाप करतो. यावेळी डेटा दर्शवितो की एआयसीपीआय 144 गुणांवर पोहोचला आहे, ज्याच्या आधारे डीए 57.85%पर्यंत पोहोचू शकतो. जूनच्या आकडेवारीनंतर ते 58.87% पर्यंत जाईल अशी आशा कर्मचार्‍यांना होती आणि सरकार त्यास 59% वाढवू शकेल. तथापि, ताज्या अहवालानुसार, सरकार केवळ 3% च्या वाढीचा विचार करीत आहे, जे 4% कर्मचार्‍यांच्या अपेक्षांपेक्षा कमी आहे. यापूर्वी जानेवारी 2025 मध्ये कर्मचार्‍यांनाही केवळ 2% वाढ झाली, तर त्यांना 3-4% ची अपेक्षा होती.

एआयसीपीआय आणि डीएची गणना: वाढ कशी आहे?

डेफिनेशन भत्तेची गणना करणे ही एक जटिल परंतु पद्धतशीर प्रक्रिया आहे. कामगार ब्युरोने दरमहा जाहीर केलेल्या एआयसीपीआयच्या आकडेवारीच्या आधारे मागील सहा महिन्यांचा सरासरी महागाई दर मागे घेण्यात आला आहे. हे बेस वर्ष २०१ 2016 सह मोजले जाते, त्यानंतर डीएची टक्केवारी निश्चित केली जाते. सध्या, पाच महिन्यांच्या डेटाच्या आधारे डीए 57.85% पर्यंत पोहोचला आहे. जूनची आकडेवारी अद्याप शिल्लक आहे आणि कर्मचार्‍यांना आशा आहे की ही आकृती अधिक चांगली होईल. तथापि, तज्ञांचा असा विश्वास आहे की सरकार केवळ 3%च्या वाढीवर ठाम राहू शकते, कारण हा निर्णय संपूर्णपणे सरकारच्या निर्णयावर अवलंबून आहे.

पगारावर प्रभाव: कमाई किती वाढेल?

3% वाढीचा अर्थ असा आहे की कर्मचार्‍यांच्या पगारामध्ये थोडीशी वाढ होईल. उदाहरणार्थ, जर एखाद्या कर्मचार्‍याचा मूळ पगार दरमहा 18,000 रुपये असेल तर त्याला दरमहा 540 रुपये अतिरिक्त रक्कम मिळेल. ही रक्कम लहान वाटू शकते, परंतु लाखो कर्मचारी आणि निवृत्तीवेतनधारकांसाठी हा एक महत्त्वपूर्ण दिलासा आहे, विशेषत: जेव्हा महागाई सतत वाढत असते. तथापि, 4% कर्मचार्‍यांच्या अपेक्षेच्या अभावामुळे देखील काही निराशा होऊ शकते.

चांगली बातमी कधी येईल?

होळी आणि दिवाळी यांच्यासमोर हानीकारक भत्ता सहसा जाहीर केला जातो. तथापि, यावेळी दिवाळी नोव्हेंबरमध्ये असल्याने काही अहवालांचा असा दावा आहे की सरकारने ऑगस्ट २०२25 मध्ये राक्षधारनच्या निमित्ताने याची घोषणा केली. कर्मचार्‍यांसाठी हे एक आनंददायी आश्चर्य असू शकते, कारण त्यांना द्रुत आराम मिळण्याची अपेक्षा आहे. तसेच, घोषणा उशीर झाल्यास, कर्मचार्‍यांना थकबाकी म्हणून अतिरिक्त रक्कम देखील मिळू शकते.

कर्मचार्‍यांच्या अपेक्षा आणि वास्तविकता

मागील अनुभवांकडे पाहता कर्मचार्‍यांना यापूर्वी कमी वाढीमुळे निराशेचा सामना करावा लागला आहे. जानेवारी 2025 मध्ये 2% वाढीमुळे कर्मचार्‍यांच्या अपेक्षा मोडल्या आणि आता पुन्हा एकदा 3% होण्याची शक्यता असंतोष निर्माण करते. कर्मचार्‍यांच्या संघटनांचे म्हणणे आहे की वाढत्या महागाईत %% वाढ अधिक योग्य झाली असती. तथापि, आर्थिक धोरणे आणि बजेटच्या प्राथमिकतेनुसार सरकारच्या निर्णयाची प्रतीक्षा करावी लागेल.