शरीर निरोगी ठेवण्यासाठी जीवनसत्त्वे आवश्यक आहेत. परंतु फार कमी लोकांना माहिती आहे की प्रत्येक पोषणासाठी वेगवेगळे जीवनसत्त्वे घेण्याची आवश्यकता नाही. काही जीवनसत्त्वे अशी आहेत जी हृदय आणि मेंदू दोन्ही मजबूत ठेवतात. हृदय आणि मेंदू ही शरीराची दोन सर्वात महत्वाची यंत्रे आहेत, जर त्यांच्यावर थोडासाही नकारात्मक परिणाम झाला तर संपूर्ण प्रणाली डळमळीत होऊ लागते. अनेकांना असे वाटते की हृदयाला फक्त कोलेस्टेरॉल किंवा रक्तदाबाचा धोका असतो आणि मेंदूला फक्त ताणाचा धोका असतो. पण वास्तव वेगळे आहे. बऱ्याच वेळा अन्न आणि पाण्याची कमतरता, विशेषतः व्हिटॅमिनची कमतरता, हळूहळू या दोन्ही अवयवांना कमकुवत करते.
लक्षणे उशिरा दिसतात आणि जेव्हा ते आढळतात तेव्हा स्थिती गंभीर झालेली असते. आता प्रश्न असा आहे की कोणते जीवनसत्त्वे हृदय आणि मेंदूच्या आरोग्याला एकत्रितपणे आधार देतात? चला याबद्दल दिल्ली एमसीडीचे डॉ. अजय कुमार यांच्याकडून जाणून घेऊया.
व्हिटॅमिन बी १२ व्हिटॅमिन बी१२ हे मज्जासंस्थेसाठी खूप महत्वाचे आहे. व्हिटॅमिन बी१२ च्या कमतरतेमुळे मेंदूमध्ये विसरणे, थकवा, चिडचिड आणि गोंधळ होऊ शकतो. बी१२ हृदयासाठी खूप फायदेशीर आहे. ते होमोसिस्टीन नावाच्या अमिनो आम्लाचे नियंत्रण करते. जर होमोसिस्टीनची पातळी वाढली तर हृदयविकाराचा झटका आणि स्ट्रोकचा धोका अनेक पटींनी वाढतो. व्हिटॅमिन बी१२ हा धोका कमी करतो.
व्हिटॅमिन डी लोक व्हिटॅमिन डी फक्त हाडांसाठी महत्वाचे मानतात, परंतु संशोधनातून असे दिसून आले आहे की व्हिटॅमिन डीची कमतरता केवळ हाडांवरच परिणाम करत नाही तर हृदयरोग आणि मेंदूच्या कार्यावर देखील परिणाम करते. व्हिटॅमिन डी रक्तदाब नियंत्रित करण्यास आणि नसा सक्रिय ठेवण्यास मदत करते.
ओमेगा ३ त्यानंतर ओमेगा-३ फॅटी अॅसिड येते, जरी ते एक फॅटी अॅसिड आहे. ओमेगा-३ फॅटी अॅसिड हे मेंदूसाठी एक सुपरफूड मानले जाते जे मेंदूच्या पेशी दुरुस्त करते आणि स्मरणशक्ती तीक्ष्ण ठेवते. ओमेगा-३ फॅटी अॅसिड हृदयात रक्ताच्या गुठळ्या तयार होण्यास प्रतिबंध करते. ते रक्तप्रवाह सुरळीत ठेवते.
व्हिटॅमिन ई व्हिटॅमिन ई हे एक अतिशय खास व्हिटॅमिन आहे ज्याला अँटिऑक्सिडंट व्हिटॅमिन म्हणतात जे केवळ आयुर्मान वाढवत नाही तर मेंदूचे नुकसान देखील दूर करते. व्हिटॅमिन ई हृदयाच्या ठोक्यांची पातळी नियंत्रित करण्यासाठी देखील उपयुक्त आहे.
बऱ्याचदा लोक या जीवनसत्त्वांच्या कमतरतेकडे दुर्लक्ष करतात. पण सत्य हे आहे की या छोट्याशा कमतरता नंतर मोठ्या आजारांना कारणीभूत ठरतात. जर आपण वेळेवर आपल्या आहारात दूध, अंडी, मासे, हिरव्या भाज्या, काजू आणि सूर्यप्रकाश यासारख्या जीवनसत्त्वांनी समृद्ध असलेल्या गोष्टींचा समावेश केला तर हृदय आणि मेंदू दोन्ही दीर्घकाळ निरोगी राहू शकतात.
