नवी दिल्ली: आरएसएसचे प्रमुख मोहन भागवत यांच्या ताज्या विधानामुळे भाजप आणि पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांना मोठा दिलासा मिळाला आहे. गेल्या कित्येक महिन्यांपासून राजकीय कॉरिडॉर आणि माध्यमांमध्ये प्रसारित केलेले भाषण संपुष्टात आले आहे. हे भाषण पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या वयाचे होते. पंतप्रधान मोदी पुढच्या महिन्यात 17 सप्टेंबर रोजी 75 वर्षांची होतील. या वयाच्या मर्यादेविषयी आमच्या अनुमानांवर बराच काळ मोदी देखील सक्रिय राजकारणातून निवृत्त होईल की नाही याबद्दल बराच काळ होता. वास्तविक, पंतप्रधान मोदी आणि मोहन भागवत दोघांचा जन्म १ 50 in० मध्ये झाला होता. भागवत यांचा जन्म ११ सप्टेंबर रोजी झाला आणि मोदींचा जन्म १ September सप्टेंबर रोजी झाला. या अर्थाने, मोहन भगवत पंतप्रधान मोदीपेक्षा सहा दिवस मोठे आहे.
वरिष्ठ पत्रकार मनोज टिब्रूअल आकाश त्याच्या शोमध्ये म्हणाला 'एमटीए बोलतो' आता हा प्रश्न उद्भवला आहे की भाजपा आणि आरएसएस मधील वयाच्या 75 वर्षांचे अनौपचारिक नियम मोदींनाही लागू होतील. या अनुमानांचे कारण म्हणजे २०१ 2014 मध्ये जेव्हा भाजपाने आपले चार मोठे नेते-एलके अ‍ॅडव्हानी, मुरली मनोहर जोशी, जसवंत सिंग आणि शांता कुमार यांनी सक्रिय राजकारण केले आणि त्यांच्यात त्यांच्यात डोकावले.मार्गारशाक मंडल '. मग हा संदेश पाठविला गेला की वय 75 वर्षे पूर्ण झाल्यानंतर, नेते सक्रिय राजकारणातून काढून टाकले जातील. हेच कारण आहे की जेव्हा जेव्हा ही वयाची मर्यादा पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या जवळ येते तेव्हा राजकीय खळबळ वाढते.
पंतप्रधान मोदींनीही आता निवृत्त व्हावे आणि भाजपाने नवीन नेतृत्व शोधावे असा मुद्दा सतत विरोधक पक्ष उपस्थित करीत आहेत. गेल्या काही महिन्यांपासून, आरएसएसचे प्रमुख मोहन भागवत यांच्या निवेदनावर राजकीय गोंधळ उडाला होता. भगवत एका घटनेवर म्हणाले की, वयाच्या 75 व्या वर्षी सक्रिय राजकारणातून निवृत्त व्हावे. भगवतचा हा संकेत मोदींच्या दिशेने आहे का असे प्रश्न विचारले जाऊ लागले. अनेक राजकीय विश्लेषकांनी असा विश्वास ठेवण्यास सुरवात केली होती की येत्या काही काळात भाजपमध्ये नेतृत्व बदल दिसून येतो.
पण आता मोहन भागवत यांनी आपले विधान साफ केले आहे आणि चित्र पूर्णपणे स्पष्ट केले आहे. दिल्लीत संघ स्थापनेच्या 100 वर्षांच्या पूर्ण होण्याच्या चिन्हासाठी 26 ते 28 ऑगस्ट या कालावधीत तीन दिवसांचा विशेष कार्यक्रम आयोजित करण्यात आला होता. या घटनेवर हजारो स्वयंसेवक आणि विचारवंत देशभरातून जमले. कार्यक्रमाच्या शेवटच्या दिवशी मोहन भगवत यांनी स्टेजवरील अनेक महत्त्वाच्या आयएसएसबद्दल आपले मत व्यक्त केले. हे कलते घुसखोरी, लोकसंख्या नियंत्रण, इस्लाम, भाजपा-आरएसएस संबंध आणि सेवानिवृत्तीची संकल्पना. परंतु सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे काय हे त्यांचे विधान होते, ज्यात त्याने हे स्पष्ट केले की वयाच्या 75 व्या वर्षी एखाद्या व्यक्तीने राजकारणातून निवृत्त व्हावे असे त्यांनी कधीही म्हटले नाही.
भगवत म्हणाले, “मी याचा उल्लेख करताना हे बोललो मोरोपंट जी चे विधान. मी परत येईन असे मी म्हणालो नाही की इतर एखाद्याने रिक्रेट केले पाहिजे. आम्ही आयुष्यात कोणत्याही वेळी सेवानिवृत्त होण्यास तयार आहोत आणि जोपर्यंत गोंधळ होईपर्यंत आम्ही शानसाठी काम करत राहू. ”याचा अर्थ असा आहे की हे स्पष्ट आहे की पर्याय किंवा माध्यमांनी त्याच्या कानातले विधानाचा अर्थ सादर केला तो योग्य नव्हता.
हे विधान पंतप्रधान मोदींना मोठा दिलासा मिळाला आहे. कारण 75 वर्षांची वयाची मर्यादा यापुढे अनिवार्य नियम म्हणून लागू होणार नाही हे उघडकीस येताच, भाजपा कामगार आणि समर्थकांनी विश्वासार्हतेचे दृश्य दर्शविले. यामुळे मोदींच्या वयाचा मुद्दा बनवून राजकीय वातावरणावर सतत प्रभाव पाडण्याचा प्रयत्न केला जात असे या पर्यायाच्या हल्ल्यांची तीक्ष्णता देखील कमी झाली आहे.
मोहन भगवत यांनीही भाजप आणि आरएसएस यांच्यातील संबंधांबद्दल काहीतरी महत्त्वाचे सांगितले. ते म्हणाले की, “आमच्यात सर्व गोष्टींशी चांगला समन्वय आहे. तरीही कोणताही भांडण नाही. शांघने भाजपा सरकारमध्ये निर्णय घेतला.
भगवतच्या या विधानाने एक स्पष्ट संदेश पाठविला की भाजप आणि आरएसएस यांच्यातील संबंधांबद्दल गोंधळ उडाला आहे. अनेकदा विरोधी पक्षाचा असा आरोप आहे की सरकारच्या निर्णयाचा प्रत्यक्षात नागपूरकडून निर्णय घेतला जातो, परंतु भगवत यांनी “आम्ही निर्णय घेत नाही, आम्ही फक्त सल्ला देऊ शकतो” असे सांगून हे आरोप नाकारले.
आता हा प्रश्न मेष आहे की भगवतच्या या विधानाचा राजकीय परिणाम काय होईल.
जर आपण इतिहासाकडे पाहिले तर वयाच्या मर्यादेबद्दल भाजपमध्ये नेहमीच वादविवाद होतो. जरी अटल बिहारी वाजपेई पंतप्रधान होते, तेव्हा वरिष्ठ नेत्यांच्या आरोग्य आणि युगावरही ते पडले. २०१ 2014 मध्ये जेव्हा मोदी सत्तेत आले तेव्हा ते पंतप्रधानपदाचे पद धारण करणारे पहिले पंतप्रधान होते.
जरी त्यांनी पक्षाला शिस्त लावण्यासाठी वयाची मर्यादा 75 वर्षे दर्शविली असली तरी ती कोणत्याही लेखी नियम किंवा घटनेचा भाग बनली नाही. म्हणून जेव्हा अडवाणी आणि जोशी यांना बाजूला सारले गेले, असा विश्वास होता की भाजपमध्ये एक नवीन पिढी उदयास येत आहे. आता मोदी स्वत: ही वयाची मर्यादा ओलांडणार आहेत, हा प्रश्न नैसर्गिकरित्या उद्भवला की नियम त्याच्यासाठी भिन्न आहेत की नाही.
भगवत यांचे विधान हे केवळ एक राजकीय संकेत होते, बंधनकारक तरतुदी नव्हे. हेच कारण आहे की भाजपमधील मोदींच्या यशाच्या चर्चेचे कारण आणखी काही वर्षांपासून कमी पेन्टेडसाठी पोस्ट केले गेले आहे.
आपल्या भाषणात मोहन भगवत असेही म्हणाले की एखाद्या व्यक्तीची काम करण्याची क्षमता आणि त्याची इच्छाशक्ती वयापेक्षा जास्त महत्त्वाची आहे. तो म्हणाला, “कधीकधी तरुणही थकतात आणि काहीवेळा वृद्ध लोकसुद्धा समान उर्जेवर काम करत राहतात.
या टक्केवारीतून हे निवेदनही भारतीय राजकारणासाठी एक संदेश आहे. स्वातंत्र्यापासून, भारतीय राजकारणात असे बरेच नेते आहेत जे वयाच्या and० आणि of ० वर्षांपर्यंत राजकारणात सक्रिय राहिले. मार्राजी देसाई देसाई देसाई वयाच्या of१ व्या वर्षी पंतप्रधान पंतप्रधान बनले. करुणानिधी आणि मी. तामिळनाडूच्या राजकारणाच्या प्रश्नावर करुणानिधी सक्रिय राहिली, ही मर्यादा केवळ मोदी किंवा भाजपावर का लागू करावी हे देखील न्याय्य होते.
या एन्डरो वाढीस आणखी एक पैलू आहे. भाजपचे राजकारण मोदींच्या आसपास पूर्णपणे फिरत आहे. जर अचानक हा संदेश आला की मोदी आता सेवानिवृत्त होऊ शकतात, तर गोंधळ आणि अस्थिरता पक्षात पसरली असती. 2029 च्या निवडणुकीच्या लक्ष्यावर परिणाम होऊ शकतो. आंतरराष्ट्रीय स्तरावरही भारताची स्थिर नेतृत्व प्रतिमा हादरली जाऊ शकते. म्हणूनच, भगवतचे हे विधान केवळ स्पष्टीकरणच नव्हे तर सामरिक हस्तक्षेप देखील मानले जाऊ शकते.
एकंदरीत, मोहन भगवत या विधानाने भाजप आणि पंतप्रधान मोदी यांना राजकीय सुटके दिली आहे. आता हे स्पष्ट झाले आहे की पुढील कित्येक वर्षे मोदी भाजपचे नेतृत्व करत राहील. विरोधी पक्षांचे हल्ले कमकुवत होतील, कामांचे नैतिकता वाढेल आणि बहीण आणि भाजपा यांच्यातील संबंधांवर उपस्थित केलेले प्रश्न संपुष्टात येतील. राजकारणात, वय नव्हे तर नेतृत्व क्षमता आणि लोकांचा विश्वास सर्वात महत्वाचा आहे.
