नागालँड विद्यापीठाच्या संशोधकांनी क्वांटम रिअलममध्ये नैसर्गिक फ्रॅक्टल नमुन्यांची यशस्वीरित्या नक्कल केली आहे, नॉन-क्रिस्टलिन सामग्रीचा वापर करून क्वांटम डिव्हाइस विकसित करण्यासाठी नवीन मार्ग ऑफर केले आहेत. त्यांचे निष्कर्ष भारताच्या राष्ट्रीय क्वांटम मिशन अंतर्गत क्वांटम कंप्यूटिंग, नॅनोइलेक्ट्रॉनिक्स आणि मेमरी टेक्नॉलॉजीज पुढे आणू शकतात

नवी दिल्ली: क्वांटम तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात महत्त्वपूर्ण प्रगती करत नागालँड विद्यापीठाच्या संशोधकांनी निसर्गात सापडलेल्या फ्रॅक्टल्सच्या जटिल नमुन्यांची प्रतिकृती तयार केली आहे – जसे की स्नोफ्लेक्स, झाडाच्या फांद्या आणि न्यूरॉन नेटवर्क – क्वांटम जगात.

नॅशनल क्वांटम मिशनच्या माध्यमातून पुढच्या पिढीतील तंत्रज्ञानाची प्रगती करण्यासाठी भारत आधीच वचनबद्ध असल्याने, नवीन संशोधन भविष्यातील क्वांटम डिव्हाइस आणि अल्गोरिदमच्या विकासास अर्थपूर्ण योगदान देऊ शकते, असे म्हटले आहे की, टीम फ्रॅक्टल्स केवळ गणिताच्या कुतूहल नसतात, परंतु निसर्गात आढळतात-नद्या आणि लाइटनिंग स्ट्रीकपासून रोपांच्या वाढीपर्यंत आणि न्यूरॉन्सच्या वाढीपर्यंत.

हे नैसर्गिकरित्या उद्भवणारे नमुने क्वांटम क्षेत्रात आणून, संशोधन मूलभूत भौतिकशास्त्र आणि व्यावहारिक तंत्रज्ञानामधील अंतर कमी करते, हे दर्शविते की निसर्गाचे धडे संगणकीय आणि इलेक्ट्रॉनिक्सच्या पुढील पिढीला कसे प्रेरित करतात.

हे निष्कर्ष संशोधकांना क्वांटम टेक्नॉलॉजीजसाठी अनाकलनीय नॉन-क्रिस्टलिन सामग्री कशी अभियंता केली जाऊ शकते हे शोधण्यात मदत करेल, ज्यामुळे भारत आणि जगातील क्वांटम इनोव्हेशन प्रयत्नांसाठी भौतिक आधार वाढेल.

“फ्रॅक्टल्स नैसर्गिकरित्या उद्भवणारे नमुने आहेत जे किनारपट्टी, पाने आणि रक्तवाहिन्यांसारख्या रचनांमध्ये दिसतात. या संशोधनात, मी अशा फ्रॅक्टल सिस्टममध्ये चुंबकीय क्षेत्राखाली कसे वागतात हे मी क्वांटम मेकॅनिक्सचा वापर केला आहे. हा दृष्टिकोन अद्वितीय आहे कारण बहुतेक शालेय भागातील स्फटिकांच्या स्फटिकांवरील स्फटिकांच्या स्फटिकांवर अवलंबून राहते,” विद्यापीठ.

“हे काम दर्शविते की नॅनोइलेक्ट्रॉनिक क्वांटम डिव्हाइस डिझाइन करण्यासाठी नॉन-क्रिस्टलाइन, अनाकार सामग्री देखील प्रभावीपणे वापरली जाऊ शकते.”

संशोधकांनी नमूद केले की अभ्यास क्वांटम डिव्हाइसमध्ये रोमांचक शक्यता उघडतो: आण्विक फ्रॅक्टल-आधारित नॅनोइलेक्ट्रॉनिक उपकरणांची रचना. हे क्वांटम अल्गोरिदम आणि माहिती प्रक्रियेस देखील मदत करू शकते: भविष्यातील संगणकीय अनुप्रयोगांसाठी इलेक्ट्रॉन राज्यांवरील अधिक चांगले नियंत्रण; आणि अहरोनोव्ह-बोहम केजिंग इफेक्ट: फ्रॅक्टल भूमितीमध्ये इलेक्ट्रॉन ट्रॅपिंग करणे, क्वांटम मेमरी आणि लॉजिक डिव्हाइसमध्ये वापरल्या जाणार्‍या एक घटना.

सरदार-पुनरावलोकन केलेल्या आंतरराष्ट्रीय वैज्ञानिक जर्नल फिजिका स्थिती सॉलिडि रॅपिड रिसर्च लेटर्समध्ये हा अभ्यास प्रकाशित झाला आहे.