मुंबई : भारतातील आघाडीच्या फिनटेक कंपन्या फोनपे, पेटीएम आणि क्रेड यांनी क्रेडिट कार्डद्वारे भाडे पेमेंट सुविधा बंद केली आहे. भारतीय रिझर्व्ह बँकेने 15 सप्टेंबर 2025 रोजी पेमेंट ॲग्रीगेटर्स (PAs) आणि पेमेंट गेटवेजसाठी (PGs) नवीन आणि कठोर नियम जारी केले आहेत. या नवीन नियमांनुसार पेमेंट ॲग्रीगेटर्स केवळ अशाच व्यापाऱ्यांसाठी पेमेंट स्वीकारू शकतात. ज्यांच्यासोबत त्यांचे प्रत्यक्ष व्यावसायिक करार आहेत आणि ज्यांचे केवायसी (KYC) पूर्ण झाले आहे.



या नियमामुळे ज्या घरमालकांचे केवायसी फिनटेक कंपन्यांकडे नव्हते, त्यांना पेमेंट करणे शक्य होणार नाही. त्यामुळेच कंपन्यांनी ही सेवा बंद करण्याचा निर्णय घेतला. आरबीआयचा हा निर्णय डिजिटल पेमेंटमधील गैरवापर रोखण्यासाठी आणि नियमांमधील त्रुटी दूर करण्यासाठी उचलले गेलेले पाऊल मानले जात आहे.



याआधीही काही बँकांनी या सेवांवर मर्यादा आणल्या होत्या. गेल्या वर्षी एचडीएफसी बँकेने क्रेडिट कार्डने भाडे भरल्यावर 1% व्यवहार शुल्क आकारण्यास सुरुवात केली होती. तसेच, आयसीआयसीआय बँक (ICICI Bank) आणि एसबीआय कार्ड्सने (SBI Cards) अशा व्यवहारांवर रिवॉर्ड पॉइंट्स देणे बंद केले होते. त्यामुळे यावर्षीच्या सुरुवातीला अनेक फिनटेक कंपन्यांनी ही सेवा तात्पुरती थांबवली होती, जी नंतर काही सुधारणांसह पुन्हा सुरू करण्यात आली होती.



कंपन्यांवर परिणामआतापर्यंत भाडे भरण्याची श्रेणी नियामक तपासणी पासून दुर्लक्षित होती. सुविधा शुल्क (convenience fees) आणि कार्डच्या वापरामुळे फिनटेक कंपन्यांसाठी फायदेशीर होती. पण आता आरबीआयने डिजिटल पेमेंटमध्ये अधिक पारदर्शकता आणि सुरक्षा आणण्यासाठी कठोर नियम लागू करत आहे. त्यामुळे, 'पेमेंट ॲग्रिगेटर्स'ना (Payment Aggregators) प्रत्येक व्यापाऱ्याला पूर्णपणे सामील केल्याशिवाय 'मार्केटप्लेस' चालवण्याची परवानगी नाही. यामुळे प्रत्येक व्यवहार अधिक सुरक्षित आणि पारदर्शक होईल.



ग्राहकांवर/वापरकर्त्यांवर काय परिणाम होईलआरबीआयच्या नवीन नियमांमुळे PhonePe, Paytm, Cred यांसारख्या ॲप्सद्वारे क्रेडिट कार्ड वापरून घरभाडे भरता येणार नाही. यामुळे वापरकर्त्यांना अनेक अडचणी येतील:

• क्रेडिट कार्डवर मिळणारे रिवॉर्ड पॉइंट्स आणि कॅशबॅक यापुढे मिळणार नाहीत.
• त्यांना आता बँक ट्रान्सफर, चेक किंवा डायरेक्ट डेबिट सारख्या जुन्या पद्धतींनी भाडे भरावे लागेल, ज्या अधिक वेळखाऊ आहेत.
• जे वापरकर्ते भाडे पेमेंटच्या माध्यमातून क्रेडिट कार्डच्या पैशांना रोख स्वरूपात मिळवू शकता होते. ते आता बंद होईल.
• यामुळे क्रेडिट कार्डच्या माध्यमातून पैसे व्यवस्थापित करण्याची त्यांची सोय संपुष्टात येईल.

थोडक्यात, या नियमांमुळे डिजिटल पेमेंटची सवय असलेल्या ग्राहकांसाठी ही एक मोठी गैरसोय आहे आणि त्यांचे आर्थिक फायदेही कमी होतील.