तुमचा खर्च वाढला आणि कमाई कमी झाली तर काय करावे, किंवा उलटे झाले तर? खर्च आणि कमाई यावर परिणाम होऊ शकतो का? याचविषयी जाणून घेऊया. भारताचे आर्थिक चित्र लवकरच बदलणार आहे. टाइम्स ऑफ इंडियाच्या अहवालानुसार, जीडीपी, महागाई आणि औद्योगिक उत्पादन यासारखे प्रमुख आर्थिक डेटा पुढील वर्षाच्या सुरूवातीस अपडेट केले जातील, जेणेकरून ते आजच्या काळानुसार लोकांची कमाई आणि खर्च अचूकपणे प्रतिबिंबित करू शकतील.

यासोबतच एक नवीन निर्देशांकही येईल जो वेगाने वाढणाऱ्या सेवा क्षेत्राचा मागोवा घेईल. यावरून हे दिसून येईल की देशाच्या विकासात कोणत्या क्षेत्राची भूमिका सर्वात जास्त आहे.

याअंतर्गत सर्वप्रथम 27 फेब्रुवारी रोजी जीडीपीचे नवीन आकडे येतील, जे 2022-23 च्या किमतींवर आधारित असतील. अर्थसंकल्पासाठी 7 जानेवारी रोजी जाहीर होणारा प्रारंभिक अंदाज जुन्या आकडेवारीवर आधारित असेल. फेब्रुवारीमध्ये सांख्यिकी आणि कार्यक्रम अंमलबजावणी मंत्रालय किरकोळ महागाईची नवीन आकडेवारीही जाहीर करणार आहे. हे 2023-24 च्या किंमतींवर आधारित असतील आणि जानेवारीतील महागाईचे मोजमाप करतील.

त्यानंतर एप्रिल मध्ये 2022-23 हे आधारभूत वर्ष असलेले औद्योगिक उत्पादन निर्देशांकाची नवी आवृत्ती असेल. त्यानंतर सर्व्हिस सेक्टर इंडेक्स असेल. भारताच्या अर्थव्यवस्थेतील सर्वात मोठा भाग म्हणजे सेवा क्षेत्रावर लक्ष ठेवण्यासाठी स्वतंत्र निर्देशांक तयार करण्याची ही पहिलीच वेळ असेल. हा निर्देशांक जवळपास दोन दशकांपासून कार्यरत होता. डिजिटल अर्थव्यवस्था आणि लॉजिस्टिक सारखी नवीन क्षेत्रे आपल्या जीवनाचा महत्वपूर्ण भाग बनली आहेत.

ही नवीन डेटा प्रणाली गेल्या अनेक वर्षांतील सर्वात मोठा बदल आहे. एका दशकाहून अधिक काळानंतर आधार वर्ष बदलले जात आहे. सध्याचे सरकारचे अंदाज 2011-12 च्या किंमतींवर आधारित आहेत. या काळात लोकांच्या खर्च करण्याच्या सवयीही खूप बदलल्या आहेत. पूर्वी लोक खाण्यापिण्यावर जास्त खर्च करायचे, पण आता स्मार्टफोनसारख्या गोष्टी सामान्य झाल्या आहेत.

याचा फायदा काय ?

याव्यतिरिक्त, हा बदल विद्यमान डेटामधील काही त्रुटी देखील दूर करेल. उदा. सध्या सार्वजनिक वितरण व्यवस्थेअंतर्गत मिळणाऱ्या अन्नधान्यावर कोणताही खर्च दाखविला जात नाही, कारण लोकांना त्यासाठी थेट पैसे द्यावे लागत नाहीत. मंत्रालय सध्या ग्राहक किंमत निर्देशांकात सुधारणा करत आहे. वस्तूंचे वजन अद्ययावत करणे, उपभोग बास्केटमध्ये बदल करणे आणि निर्देशांक आणखी बळकट करण्याच्या पद्धती सुधारणे हा यामागचा उद्देश आहे.