न्यूज इंडिया लाइव्ह, डिजिटल डेस्क: केशर…ज्याला 'रेड गोल्ड' असेही म्हणतात. हा जगातील सर्वात महाग मसाल्यांपैकी एक आहे, जो त्याच्या मनमोहक सुगंध, सुंदर रंग आणि असंख्य आरोग्य फायद्यांसाठी ओळखला जातो. मात्र त्याची किंमत जास्त असल्याने बाजारात मोठ्या प्रमाणात भेसळयुक्त आणि बनावट केशराचा व्यापार होत आहे.

अनेकदा, भरपूर पैसा खर्च करूनही, आपण घरी खऱ्या ऐवजी नकली केशर आणतो, जे खरं तर कॉर्न कॉबचा फायबर किंवा इतर वनस्पतीचा भाग असतो, ज्याला लाल रंग दिला जातो. हे बनावट केशर तुमचे पैसे तर वाया घालवतेच पण तुमच्या आरोग्यालाही हानी पोहोचवू शकते.

त्यामुळे खरा आणि नकली केशर कसे ओळखायचे हा प्रश्न आहे. तुम्हाला कोणत्याही प्रयोगशाळेत जाण्याची गरज नाही. आम्ही तुम्हाला अशाच 5 सोप्या घरगुती चाचण्या सांगत आहोत, ज्याच्या मदतीने तुम्ही एका क्षणात दुधाचे पाण्यात रूपांतर करू शकता.

1. रंग चाचणी

ही सर्वात सोपी आणि पहिली चाचणी आहे.

• काय करावे: एका ग्लासमध्ये कोमट पाणी किंवा दूध घ्या. त्यात २-३ केशर टाका.
• वास्तविक केशर: वास्तविक केशर हळूहळू त्याचा सोनेरी-पिवळा रंग पाण्यात सोडेल. तुम्हाला एक सुंदर सोनेरी रंग मिळेल.
• बनावट केशर: नकली केशर घातल्याबरोबर, ते ताबडतोब गडद लाल किंवा केशरी रंग उत्सर्जित करण्यास सुरवात करेल, जणू काही तो रासायनिक रंग आहे. तसेच, काही काळानंतर केशर फायबर स्वतः पांढरा होईल कारण त्याचा रंग निघून जाईल.

लक्षात ठेवा: वास्तविक केशर रंग जोडतो, त्याचा रंग सोडत नाही.

2. बोटांच्या दरम्यान घासण्याचा प्रयत्न करा

ही चाचणी तुम्हाला केशराचा पोत सांगेल.

• काय करावे: काही केशराचे तुकडे पाण्यात भिजवून तुमच्या दोन बोटांमध्ये मॅश करा.
• वास्तविक केशर: वास्तविक केशरचे तंतू मजबूत असतात. चोळल्यावर ते तुटणार नाहीत किंवा सहज विरघळणार नाहीत. ते संपूर्ण राहतील किंवा 2-3 तुकडे होतील.
• बनावट केशर: नकली केशर खूप कमकुवत आहे. तुम्ही ते चोळताच, ते ओल्या कागदाप्रमाणे पूर्णपणे मॅश किंवा विरघळते.

3. वासाने ओळखा (सुगंध चाचणी)

खरा केशराचा सुगंध ही त्याची ओळख आहे.

• काय करावे: आपल्या तळहातावर केशरच्या काही पट्ट्या ठेवा, त्यांना हलकेच कुस्करून घ्या आणि त्यांचा वास घ्या.
• वास्तविक केशर: खऱ्या केशराचा सुगंध खूप अनोखा आणि मजबूत असतो. त्यात मध आणि फुलांचा संमिश्र वास आहे, थोडा गोड आणि थोडा कडू आहे, ज्याचा वास तुम्ही कधीच विसरणार नाही.
• बनावट केशर: बनावट केशराला एकतर सुगंध नसतो किंवा गोड सरबत सारखा विचित्र रसायन किंवा कृत्रिम वास असतो.

4. चव आणि चव पहा

हे थोडे विचित्र वाटेल, परंतु ही एक अतिशय प्रभावी पद्धत आहे.

• काय करावे: जिभेवर केशराचा एक तुकडा ठेवा आणि काही सेकंद चोखून घ्या.
• वास्तविक केशर: केशर दिसायला आणि वास गोड आहे, पण त्याची चव आहे नेहमी कडू घडते.
• बनावट केशर: जिभेवर ठेवताच गोड चव आली तर समजावे की ते खोटे आहे. बऱ्याचदा कॉर्न फायबर साखर किंवा सिरपमध्ये बुडवून ते वाळवले जातात जेणेकरून ते खरे दिसावेत.

5. बेकिंग सोडा चाचणी

ही एक छोटी रासायनिक चाचणी आहे जी तुम्ही घरीच करू शकता.

• काय करावे: एका लहान भांड्यात थोडे पाणी घ्या आणि त्यात चिमूटभर बेकिंग सोडा घाला. आता त्यात काही केशर टाका.
• वास्तविक केशर: पाण्याचा रंग बदलून सोनेरी पिवळा होईल.
• बनावट केशर: भेसळयुक्त केशर घातल्यास पाण्याचा रंग गडद लाल किंवा केशरी होईल.

या सोप्या पद्धतींनी तुम्ही पुढच्या वेळी केशर खरेदी करता तेव्हा फसवणूक टाळू शकता आणि तुमच्या पैशाची किंमत मिळवू शकता.