नवी दिल्ली, 11 नोव्हेंबर: बायोमास आणि टाकाऊ पदार्थांपासून ग्रीन हायड्रोजन तयार करण्यासाठी नाविन्यपूर्ण तंत्रज्ञान विकसित करण्यासाठी पायलट प्रकल्पांसाठी प्रस्तावांसाठी 100 कोटी रुपयांची मागणी सरकारने मंगळवारी जाहीर केली.

उद्योग, स्टार्ट-अप आणि संशोधन संस्था यांच्या सहभागास प्रोत्साहन देण्यासाठी ही योजना BIRAC (जैवतंत्रज्ञान उद्योग संशोधन सहाय्यता परिषद) मार्फत राबविण्यात येईल.

केंद्रीय नवीन आणि नवीकरणीय ऊर्जा मंत्री, प्रल्हाद जोशी म्हणाले की, राष्ट्रीय हरित हायड्रोजन मिशन (NGHM) भारताच्या स्वच्छ ऊर्जा शिफ्टला गती देत ​​आहे आणि रोजगार निर्माण करत आहे, गुंतवणूक आकर्षित करत आहे आणि ग्रीन हायड्रोजनसाठी जागतिक केंद्र म्हणून भारताला स्थान देत आहे.

भारत मंडपम येथे ग्रीन हायड्रोजन (ICGH 2025) वरील तिसऱ्या आंतरराष्ट्रीय परिषदेच्या उद्घाटन सत्राला संबोधित करताना, त्यांनी स्वच्छ-ऊर्जा संक्रमणामध्ये भारताच्या जागतिक नेतृत्वाची पुष्टी केली.

यावेळी मंत्र्यांनी नॅशनल ग्रीन हायड्रोजन मिशन (NGHM) च्या अधिकृत लोगोचे लोकार्पण केले. देशभरातील 2,500 हून अधिक नोंदींमधून निवडलेला नवीन NGHM लोगो, भारताच्या हरित प्रवासातील लोकांच्या सहभागाचे आणि मिशनला चालना देणारी सामूहिक भावना आणि सर्जनशीलता दर्शवतो.

मंत्री म्हणाले की, 2023 मध्ये 19,744 कोटी रुपयांच्या खर्चासह सुरू करण्यात आलेला NGHM हा केवळ राष्ट्रीय कार्यक्रम नाही तर हार्ड-टू-एबेट क्षेत्रांना डीकार्बोनाइज करण्यासाठी जागतिक उपाय आहे. त्यांनी निरीक्षण केले की NGHM च्या प्रक्षेपणाने भारताच्या स्वच्छ-ऊर्जा क्रांतीचा एक नवीन टप्पा चिन्हांकित केला आहे – जिथे हिरव्या हायड्रोजनला नवीन सभ्यतेचे इंधन आणि दीर्घकालीन ऊर्जा स्वातंत्र्याची गुरुकिल्ली आहे.

स्ट्रॅटेजिक इंटरव्हेन्शन्स फॉर ग्रीन हायड्रोजन ट्रान्झिशन (SIGHT) कार्यक्रमांतर्गत वेगाने होत असलेल्या प्रगतीवर प्रकाश टाकताना, त्यांनी सांगितले की घरगुती इलेक्ट्रोलायझर उत्पादनासाठी वार्षिक 3,000 MW आणि 8.62 लाख मेट्रिक टन ग्रीन हायड्रोजन उत्पादनासाठी प्रोत्साहन देण्यात आले आहे. 7.24 लाख एमटीपीए उत्पादनासाठी भारताने आता जगातील सर्वात कमी ग्रीन अमोनियाची किंमत 49.75 रुपये प्रति किलो इतकी नोंदवली आहे.

याशिवाय, ग्रीन स्टीलसाठी 132 कोटी रुपये पाच पायलट प्रकल्पांमध्ये, 37 हायड्रोजन-इंधन वाहने आणि नऊ रिफ्यूलिंग स्टेशनसाठी मंजूर 208 कोटी रुपये आणि VO चिदंबरनार बंदरातील देशातील पहिल्या हायड्रोजन बंकरिंग आणि इंधन भरण्याच्या सुविधेसाठी 35 कोटी रुपये गुंतवले आहेत.

संतोष कुमार सारंगी, सचिव, MNRE, यांनी नमूद केले की भारताची जीवाश्म नसलेली स्थापित क्षमता आता 250 GW पेक्षा जास्त आहे, ज्यात सुमारे 130 GW सौर, 50 GW पेक्षा जास्त पवन आणि 17 GW जैव-ऊर्जा आणि लहान हायड्रो यांचा समावेश आहे.

पंतप्रधानांच्या “एक पृथ्वी, एक कुटुंब, एक भविष्य” या संकल्पनेचे मार्गदर्शन करून भारत 2030 पर्यंत 500 GW नूतनीकरणक्षम क्षमता गाठण्याच्या मार्गावर आहे, असे ते म्हणाले.

-IANS