न्यूज इंडिया लाइव्ह, डिजिटल डेस्क: कल्पना करा, तुम्ही भारतातील एका दुर्गम गावात बसला आहात, जिथे मोबाईल नेटवर्क देखील चांगले नाही आणि तिथे तुम्ही 1 Gbps च्या वेगाने 4K चित्रपट डाउनलोड करत आहात. हे आता स्वप्न राहिलेले नसून ते वास्तवात उतरणार आहे, ज्याची स्क्रिप्ट अवकाशात लिहिली जात आहे. जगातील दोन सर्वात मोठे अब्जाधीश, जेफ बेझोस (अमेझॉन) आणि एलोन मस्क (स्पेसएक्स), आता त्यांची सॅटेलाइट इंटरनेट युद्ध भारतात आणले आहेत. ॲमेझॉनचा 'प्रोजेक्ट कुइपर' आणि इलॉन मस्कचा 'स्टारलिंक' यांच्यातील ही स्पर्धा केवळ भारताच्या दूरसंचार बाजारपेठेतच खळबळ उडवून देणार नाही, तर इंटरनेट वापरण्याची आपली पद्धतही बदलेल. सॅटेलाइट इंटरनेटची ही लढाई काय आहे? आतापर्यंत फायबर ऑप्टिक केबल्स किंवा मोबाईल टॉवर्सद्वारे इंटरनेट आपल्यापर्यंत पोहोचत आहे. परंतु डोंगर, वाळवंट आणि दुर्गम गावांमध्ये केबल टाकणे किंवा टॉवर बसवणे हे खूप कठीण आणि खर्चिक काम आहे. येथेच सॅटेलाइट इंटरनेट चित्रात येते. स्टारलिंक: एलोन मस्कच्या कंपनी स्पेसएक्सचा हा प्रकल्प जगातील अनेक देशांमध्ये आधीपासूनच सक्रिय आहे. स्टारलिंकने हजारो लहान उपग्रह कमी पृथ्वीच्या कक्षेत (LEO) ठेवले आहेत. हे उपग्रह नेटवर्कप्रमाणे संपूर्ण पृथ्वी व्यापतात आणि वापरकर्त्याच्या घरी बसवलेल्या छोट्या डिशवर (अँटेना) थेट हाय-स्पीड इंटरनेट पाठवतात. प्रोजेक्ट कुइपर: ॲमेझॉनचा हा प्रकल्प स्टारलिंकला थेट उत्तर आहे. त्याचप्रमाणे ॲमेझॉनही अंतराळात हजारो उपग्रहांचा समूह स्थापित करत आहे. अलीकडेच त्यांनी त्यांच्या पहिल्या दोन प्रोटोटाइप उपग्रहांची यशस्वी चाचणी देखील केली आहे आणि लवकरच ते मोठ्या प्रमाणावर उपग्रह प्रक्षेपित करण्याच्या तयारीत आहेत. ॲमेझॉनने भारतात चाचणीसाठी परवानाही मिळवला आहे. याचा भारतासाठी काय अर्थ आहे? भारतामध्ये जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचा इंटरनेट वापरकर्ता आधार आहे, परंतु आजही देशातील मोठ्या लोकसंख्येला जलद आणि विश्वासार्ह इंटरनेट उपलब्ध नाही. इंटरनेट प्रत्येक कोपऱ्यात पोहोचेल: स्टारलिंक आणि प्रोजेक्ट कुइपर सारख्या सेवा लडाखच्या बर्फाळ पर्वतांपासून अंदमान बेटे आणि राजस्थानच्या वाळवंटातील गावांपर्यंत सर्वत्र हाय-स्पीड इंटरनेट प्रदान करू शकतात, जिथे फायबर केबल पोहोचणे जवळजवळ अशक्य आहे. हे अशक्य आहे. दूरसंचार कंपन्यांना मिळणार थेट स्पर्धा : Jio, Airtel आणि Vi सारख्या कंपन्यांचे वर्चस्व सध्या शहरे आणि शहरांपुरते मर्यादित आहे. सॅटेलाइट इंटरनेट आपल्या सेवा थेट अंतराळातून प्रदान करेल, ज्यामुळे या कंपन्यांना पूर्णपणे नवीन प्रकारच्या स्पर्धकाला सामोरे जावे लागेल. यामुळे बाजारात स्पर्धा वाढेल आणि किमती कमी होतील अशी अपेक्षा आहे. आपत्तीच्या काळात ते वरदान ठरेल: पूर, भूकंप किंवा वादळ यांसारख्या नैसर्गिक आपत्तींमध्ये, जेव्हा मोबाइल टॉवर आणि केबल लाईन डाऊन होतात, तेव्हा सॅटेलाइट इंटरनेट हेच त्याची देखभाल करण्याचे एकमेव साधन बनू शकते. चांगला वेग आणि कमी व्यत्यय: LEO उपग्रह पृथ्वीच्या खूप जवळ आहेत, ज्यामुळे डेटा प्रवास करण्यासाठी खूप कमी वेळ लागतो (याला लेटन्सी म्हणतात). याचा अर्थ असा की तुम्हाला बफरिंगशिवाय व्हिडिओ कॉलिंग, ऑनलाइन गेमिंग आणि स्ट्रीमिंगचा सर्वोत्तम अनुभव मिळेल. सर्वसामान्यांवर काय परिणाम होईल? सुरुवातीला, सॅटेलाइट इंटरनेट सेवा थोडी महाग असू शकते, परंतु जसजशी स्पर्धा वाढते आणि तंत्रज्ञान अधिक प्रगत होत जाते, तसतसे किंमती कमी होण्याची शक्यता असते. सर्वसामान्यांना इंटरनेटचा नवा आणि चांगला पर्याय तर मिळेलच, पण सध्याच्या टेलिकॉम कंपन्यांनाही त्यांची सेवा आणि वेग सुधारण्यास भाग पाडले जाईल. हे केवळ इंटरनेटचे युद्ध नाही, तर ते भविष्यातील तंत्रज्ञानावरील नियंत्रणाचे युद्ध आहे, ज्याचा सर्वात मोठा फायदा भारतासारख्या विशाल आणि वैविध्यपूर्ण देशाला होणार आहे.