उत्तर प्रदेशला "उत्तम प्रदेश" बनवण्याच्या दिशेने योगी सरकारची सर्वसमावेशक धोरणे आता राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर आपला प्रभाव दाखवत आहेत. याचा स्पष्ट पुरावा आंतरराष्ट्रीय व्यापार मेळाव्यात (IITF) पाहायला मिळाला, जिथे उत्तर प्रदेशातील महिलांचा विक्रमी सहभाग नोंदवला गेला.

सरकारच्या 'मिशन शक्ती', 'मुद्रा कर्ज', 'कन्या सुमंगला' आणि 'स्वयं सहायता समूह' यांसारख्या योजनांनी महिलांना आत्मनिर्भर बनवले आहे आणि त्यांच्यासाठी जागतिक व्यासपीठाचे दरवाजे उघडले आहेत.

आता महिलासुद्धा बिनधास्त रात्रपाळी करू शकतात! राज्य सरकारचा मोठा निर्णय, पाहा संपूर्ण नियमावली

याच कारणामुळे यावर्षी IITF च्या ODOP (एक जिल्हा, एक उत्पादन) दालनात ६०% भागीदारी महिलांची राहिली, ज्यांनी आपल्या पारंपरिक कला आणि हस्तकलांनी देश-विदेशातील खरेदीदारांना आकर्षित केले.

योगी सरकारची धोरणे बदलत आहेत महिलांचे जीवन

महिलांना आर्थिकदृष्ट्या मजबूत बनवण्यासाठी 'मिशन शक्ती' मोठ्या स्तरावर लागू केले गेले आहे. या अंतर्गत १५.३५ लाख महिलांना विविध योजनांशी जोडून स्वयंरोजगार मिळाला आहे.

• मुद्रा कर्ज: पंतप्रधान मुद्रा योजनेत २०२२-२३ मध्ये १.१४ कोटींहून अधिक खात्यांना मंजुरी मिळाली, ज्यात ८०% लाभार्थी महिला होत्या.

• कन्या सुमंगला योजना: या योजनेद्वारे १५ लाखांहून अधिक मुलींना शिक्षण आणि आरोग्य सहाय्यता मिळाली, ज्यामुळे त्या विकासाच्या मुख्य प्रवाहात सामील झाल्या.

• श्रम भागीदारी: या प्रयत्नांमुळे महिलांच्या श्रम भागीदारी दरावरही मोठा परिणाम झाला आहे, जो २०१७ च्या १०.६% वरून २०२३ मध्ये १७.५% हून अधिक झाला आहे.

योगी सरकारच्या योजनांनी महिलांना आत्मनिर्भरतेसोबतच सामाजिक सुरक्षा आणि आर्थिक स्थिरता प्रदान केली आहे.

ODOP योजनेने महिलांना बनवले मोठे उद्योजक

ODOP (One District One Product) योजना महिलांच्या आर्थिक बदलासाठी सर्वात मोठी शक्ती ठरली आहे. या योजनेतून हजारो कारागीर, विणकर आणि महिला उद्योजक सशक्त झाले आहेत. चिकनकारी, जरी-जरदोजी, पितळी उद्योग, बनारसी सिल्क, टेराकोटा आणि लाकडी खेळणी यांसारख्या पारंपरिक कलांमध्ये काम करणाऱ्या महिलांना मोठा लाभ मिळाला आहे.

आतापर्यंत ६०,००० हून अधिक महिला कारागिरांना मोफत प्रशिक्षण आणि आधुनिक टूलकिट देण्यात आले आहेत, ज्यामुळे त्यांची उत्पादन क्षमता आणि गुणवत्ता दोन्हीत सुधारणा झाली आहे. ई-कॉमर्स प्लॅटफॉर्म अमेझॉन (Amazon) आणि फ्लिपकार्ट (Flipkart) सह इतरांशी हजारो महिला सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योजकांना (MSME) जोडले गेले आहे, ज्यामुळे त्यांना आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत पोहोच मिळाली आणि त्यांचे उत्पन्न वाढले. IITF मध्ये ODOP पवेलियनमध्ये ६०% महिलांची उपस्थिती हे सिद्ध करते की, उत्तर प्रदेशातील पारंपरिक कला आता जागतिक बाजारपेठेत वेगाने ओळख निर्माण करत आहेत.

CM Yogi Adityanath: सीएम योगींचा मोठा निर्णय: 'नारी शक्ती'ला मिळाले 'कवच', स्वतःच्या अटींवर नाइट ड्यूटी आणि दुप्पट मजुरीचा अधिकार महिला आर्थिक सक्षमीकरणाचा आधार

योगी सरकारने स्वयं सहायता समूहां (Self Help Groups - SHG) च्या माध्यमातून महिलांना आत्मनिर्भरतेचा नवा मार्ग दाखवला आहे.

• राष्ट्रीय ग्रामीण आजीविका मिशन (NRLM) अंतर्गत २०२२-२३ मध्ये ४.५ लाखांहून अधिक स्वयं सहायता समूहांना १,००० कोटी रुपयांहून अधिक कर्ज देण्यात आले.

• झांसी येथील वंदना आणि शिवानी शर्मा यांसारख्या महिलांची उदाहरणे सांगतात की, योगी सरकारच्या धोरणांमुळे घर-आधारित कामे आता संघटित उद्योगात बदलण्यास मदत झाली आहे. ODOP च्या आर्थिक मदतीने त्यांच्या खेळणी कलेला राष्ट्रीय-आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठ मिळाली आहे. यामुळे त्यांची कमाई लक्षणीयरीत्या वाढली आहे.

हे स्पष्टपणे दर्शवते की, सरकारने पारंपरिक कलांना नवीन जीवन आणि महिलांना नवीन भरारी घेण्यासाठी मजबूत आधार दिला आहे.