प्रसूतीनंतर ताबडतोब, नवजात बाळाला जाड पिवळे आईचे दूध देणे अत्यंत महत्वाचे आहे. हे दूध मुलांची रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत करते. प्रसूतीनंतर महिलांना सामान्य स्थितीत येण्यासाठी सुमारे दीड महिना लागतो. या काळात आंबट फळे, लिंबू, लोणचे, चिंचेची चटणी किंवा इतर आंबट पदार्थ खाल्ल्याने मुलांना त्रास होऊ शकतो. याशिवाय कोल्ड्रिंक्स, चहा आणि कॉफीचे सेवन टाळावे.
स्तनपान करताना आईचे शरीर आकारहीन होत नाही, हा एक सामान्य गैरसमज आहे. खरं तर, स्तनपानामुळे आईचे वजन नियंत्रणात राहते आणि स्तनाच्या कर्करोगाचा धोकाही कमी होतो. बाळाला सहा महिने फक्त स्तनपान दिले पाहिजे.
मुलाच्या शारीरिक आणि मानसिक विकासासाठी आईचे दूध सर्वात पोषक आहे. सहा महिन्यांनंतर, बाळाला उकडलेल्या भाज्या आणि फळे देणे सुरू करा आणि नऊ महिन्यांनंतर, धान्य द्या.
स्तनपानामुळे बालमृत्यू 20 टक्क्यांनी कमी होऊ शकतो. प्रसूतीनंतर, स्तनपान करवण्यास उत्तेजित करण्यासाठी प्रोलॅक्टिन आणि ऑक्सीटोसिन हार्मोन्स तयार होतात. पहिल्या दुधाला कोलोस्ट्रम म्हणतात, जे बाळाला काविळीपासून वाचवते.
दुधाची गुणवत्ता वाढवण्यासाठी आईने दूध आणि तांदळाच्या खीरचे सेवन करावे. जिरे हलके तळून घ्या आणि तांब्याच्या भांड्यात अर्धा चमचा पाण्यासोबत सकाळ-संध्याकाळ खाल्ल्यानंतर घ्या. आयुर्वेदात शतावरी आणि विदारिकंदच्या सेवनानेही दुधाचे प्रमाण वाढते.
