नवी दिल्ली: मुलाचे शरीर कधीही विश्रांती घेत नाही. हाडे ताणतात, स्नायू तयार होतात आणि मेंदू प्रत्येक सेकंदाला हजारो नवीन जोडणी करतो. वाढ ही चांगली वेळ किंवा चांगल्या परिस्थितीची वाट पाहणारी गोष्ट नाही. हे आता घडते, वास्तविक वेळेत, आणि ते मूल काय खाते यावर अवलंबून असते. बिपासा गिरी, हेल्थ एज्युकेटर आणि न्यूट्रिशनिस्ट, लोटस पेटल फाऊंडेशन यांनी वाढत्या मुलांसाठी चांगले पोषण का आवश्यक आहे हे स्पष्ट केले.
पोषण हे बालपणाच्या केंद्रस्थानी असते. हे शिक्षणाला चालना देते, प्रतिकारशक्ती मजबूत करते आणि आयुष्यभर टिकणाऱ्या भावनिक आणि संज्ञानात्मक पायाला आकार देते. आणि हे सत्य आहे की आपण अनेकदा भूतकाळ सोडतो: प्रत्येक मुलाला या पोषणाची गरज असते, फक्त ज्यांना सहज प्रवेश मिळतो त्यांनाच नाही. कमकुवत समाजातील मुले लहान स्वप्ने किंवा हलकी क्षमता घेऊन जन्माला येत नाहीत. मुलभूत गोष्टींच्या मार्गात त्यांना अधिक अडथळ्यांचा सामना करावा लागतो, ज्यात पौष्टिक आहाराचा समावेश आहे जे सर्व मुलांसाठी सामायिक, सामाजिक जबाबदारी म्हणून असावे.
जेव्हा अन्नामध्ये विविधता किंवा गुणवत्तेचा अभाव असतो, तेव्हा शरीर शांतपणे मुलाच्या विकासाच्या विरोधात काम करणाऱ्या मार्गांशी जुळवून घेते. वाढ मंद होऊ शकते. लक्ष टिकवणे कठीण होते. रोगप्रतिकारशक्ती कमकुवत होते. या काही छोट्या गैरसोयी नाहीत. ते मूल कसे वागतात, शिकतात आणि सामना करतात ते आकार देतात. प्राथमिक आरोग्य शिक्षणालाही इथेच महत्त्व आहे, कारण ज्या मुलांना त्यांचे पोषण काय आहे हे समजते ते त्यांचे शरीर पाठवणारे सिग्नल ओळखण्याची अधिक शक्यता असते.
सुरुवातीची वर्षे विशेषतः संवेदनशील असतात. विकसनशील मेंदूला मजबूत न्यूरल मार्ग तयार करण्यासाठी पोषक तत्वांचा सतत प्रवाह आवश्यक असतो. त्याशिवाय, मेमरीपासून फोकसपर्यंत सर्व गोष्टींवर परिणाम होऊ शकतो. वर्गात गुंतून राहण्यासाठी धडपडणारे मूल प्रेरणाऐवजी जीवशास्त्राशी लढत असेल. आणि जर हे अंतर लवकर रुंद झाले तर ते नंतर भरणे कठीण होते. या वर्षांमध्ये मुलांना अन्न गट, हायड्रेशन आणि स्वच्छता याविषयीच्या सोप्या संकल्पना शिकवल्याने एकट्या पोषणामुळे जे शक्य नाही ते मजबूत होते.
पोषण आणि शिक्षण अविभाज्य आहेत. चांगले पोषण मिळालेली मुले सहभागी होण्यासाठी, स्पष्टपणे विचार करण्यासाठी आणि उपस्थित राहण्यासाठी तयार शाळेत येतात. त्यांचा स्टॅमिना दिवसभर टिकतो. त्यांची उत्सुकता जिवंत राहते. त्यांच्याकडे कल्पना करण्याची मानसिक जागा आणि अन्वेषण करण्यासाठी शारीरिक ऊर्जा आहे. शरीराचा आधार मिळाल्यावर शिक्षणाची भरभराट होते. आणि जेव्हा मुलांना हे शिकवले जाते की विशिष्ट पदार्थ त्यांच्या उर्जेला किंवा एकाग्रतेला का समर्थन देतात, तेव्हा ते त्यांच्या स्वतःच्या कल्याणावर त्यांची मालकी वाढवते.
आर्थिक अडचणींसह जगणाऱ्या कुटुंबांसाठी, ही पोषणाची गरज पूर्ण करणे जबरदस्त वाटू शकते. तिथेच सामूहिक जबाबदारी महत्त्वाची ठरते. मुलांना आवश्यक असलेले पोषण मिळावे यासाठी समुदाय, संस्था आणि संस्था या सर्वांची भूमिका असते. परवडणाऱ्या, संतुलित जेवणाबाबत साध्या मार्गदर्शनासह काळजीवाहूंना मदत करणे मदत करते. पौष्टिक अन्नाचे भरवशाचे स्त्रोत प्रदान केल्याने आणखी मदत होते. जेव्हा समाज ही जबाबदारी एकत्रितपणे पार पाडतो तेव्हा मुले समान पायावर वाढतात.
पोषण म्हणजे फक्त अन्नच नाही. हे निष्पक्षतेबद्दल आहे. हे ठरवते की मुलाची क्षमता वाढते की कमी होते. ते आत्मविश्वासाने की थकव्याने जगात पाऊल ठेवतात हे ठरवते. चांगले पोषण प्रत्येक मुलाला, पार्श्वभूमीची पर्वा न करता, शिकण्याची, स्वप्न पाहण्याची आणि योगदान देण्याची संधी देते. याला सुरुवातीच्या आरोग्य शिक्षणासोबत जोडणे म्हणजे मुले केवळ पोषण मिळवूनच वाढतात असे नाही तर ते समजून घेणे – एक आजीवन कौशल्य जे वर्गाच्या पलीकडे त्यांच्या आरोग्याचे रक्षण करते.
संपूर्ण विकास क्षेत्रामध्ये, मुलांचे पोषण करणे ही त्यांच्या भविष्यातील सर्वात थेट गुंतवणूक आहे असा समज वाढत आहे. जेव्हा मुलाला उपासमारीचा विचार करण्याची गरज नसते तेव्हा ते इतर सर्व गोष्टींबद्दल विचार करू शकतात: धडे, मैत्री, महत्वाकांक्षा. हे त्यांना अधिक पूर्णपणे उपस्थित, व्यस्त आणि आशावादी राहण्याची परवानगी देते.
