इराण-इस्रायल युद्ध: इराणने मंगळवारी रात्री इस्रायलवर मोठा हल्ला केला आणि त्याच्या प्रमुख लष्करी तळांवर 180 हून अधिक बॅलेस्टिक क्षेपणास्त्रे डागली. इस्रायलवर क्षेपणास्त्र हल्ल्याच्या वृत्तानंतर मंगळवारी कच्च्या तेलाच्या किमती भडकल्या आहेत. कच्च्या तेलात सुमारे 4 टक्क्यांनी वाढ झाली. ब्रेंट फ्युचर्स 3.5 टक्क्यांनी वाढून $74.2 प्रति बॅरल, तर यूएस वेस्ट टेक्सास इंटरमीडिएट क्रूड $2.54, किंवा 3.7 टक्क्यांनी वाढून $70.7 वर पोहोचले. कच्च्या तेलाच्या किमतीत पुन्हा वाढ झाल्याने भारतातील पेट्रोल आणि डिझेलच्या किमती कमी होण्याच्या आशा पल्लवित झाल्या आहेत.
इस्रायल आणि इराणमधील वाढत्या युद्धाचा परिणामही दिसून येत असून क्रूडची किंमत पुन्हा ७५ डॉलर प्रति बॅरलवर पोहोचली आहे. त्यात वाढ झाल्यास सणासुदीच्या काळात जनतेला फायद्याऐवजी मोठा धक्का बसू शकतो. चला जाणून घेऊया कच्च्या तेलाच्या किमतींचा पेट्रोल आणि डिझेलच्या किमतीवर कसा आणि काय परिणाम होतो?
गेल्या सप्टेंबरच्या सुरुवातीला आंतरराष्ट्रीय बाजारात क्रूडच्या किमतीत सातत्याने घसरण होत होती. महिन्याच्या मध्यात WTI क्रूडची किंमत $70 च्या खाली $69.27 प्रति बॅरलवर घसरली होती, तर ब्रेंट क्रूडची किंमत देखील 2021 नंतर प्रथमच सुमारे $70 प्रति बॅरलपर्यंत घसरली होती. वास्तविक, युरोपियन सेंट्रल बँकेने धोरण दरात कपात केली होती. 25 बेसिस पॉईंट्सने, त्यानंतर क्रूडची किंमत घसरली. याशिवाय इतरही अनेक कारणे समोर आली. सप्टेंबर महिन्यात कच्च्या तेलाच्या किमतीत घट झाल्यामुळे सणासुदीच्या काळात भारतात दीर्घकाळ स्थिर असलेल्या पेट्रोल आणि डिझेलच्या किमती कमी होण्याची आशा होती. सप्टेंबर महिन्यात बिझनेस टुडेवर प्रसिद्ध झालेल्या वृत्ताचा हवाला देत असे म्हटले होते की, क्रूडच्या किमती कमी झाल्यामुळे केंद्र सरकार पेट्रोल आणि डिझेलच्या दरात कपात करू शकते.
कच्च्या किमतीचा पेट्रोल आणि डिझेलवर परिणाम
मध्यपूर्वेतील वाढत्या तणावामुळे आंतरराष्ट्रीय क्रूडच्या किमतीत होणारा बदल भारतातील पेट्रोल आणि डिझेलच्या किमतींवर कसा परिणाम करतो हे जाणून घेणे येथे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. तर आम्ही तुम्हाला सांगतो की देशातील इंधनाच्या किमती अनेक घटकांवर अवलंबून असतात. त्यांच्या किमती दिवसेंदिवस वाढत आणि कमी होत आहेत. याशिवाय प्रत्येक शहरात या किमती वेगवेगळ्या आहेत. या बदलाचे कारण म्हणजे आंतरराष्ट्रीय बाजारात कच्च्या तेलाची किंमत, देशात त्यावर लादलेले उत्पादन शुल्क आणि राज्यांनी लावलेला व्हॅट.
भारतात 80 टक्के कच्चे तेल आयात केले जाते
अहवालानुसार, भारत दररोज सुमारे 37 लाख बॅरल क्रूड वापरतो आणि देश आपला वापर पूर्ण करण्यासाठी सुमारे 80 टक्के कच्च्या तेलाची आयात करतो. तेल विपणन कंपन्या कच्च्या तेलाच्या किंमती, मालवाहतूक शुल्क, रिफायनरी खर्च, पेट्रोल आणि डिझेल किती स्वस्त होईल किंवा किती महाग होईल यावर निर्णय घेतात? याशिवाय उत्पादन शुल्क, व्हॅट आणि डीलर कमिशन देखील ग्राहकांपर्यंत पोहोचल्यानंतर त्याच्या किमतीत जोडले जातात. पेट्रोल आणि डिझेलचे दर किती आणि केव्हा बदलायचे याचा अंतिम निर्णय स्थानिक तेल कंपन्याच घेतात, हे स्पष्ट आहे.
क्रूड क्षेत्रात इराणचे वर्चस्व आहे
आम्ही तुम्हाला सांगतो की इराण, जो ओपेकचा सदस्य आहे. क्रूड क्षेत्रात त्याचा दबदबा आहे. कच्च्या तेलाच्या क्षेत्रातील त्याच्या सहभागामुळे तेल पुरवठा साखळीत व्यत्यय येण्याची भीती वाढली आहे, कारण इराण जगातील एक तृतीयांश तेलाचा पुरवठा करतो. बिझनेस टुडेच्या रिपोर्टनुसार, इराणच्या क्षेपणास्त्र हल्ल्यामुळे संकट आणखी वाढण्याची शक्यता आहे. या वृत्तानंतर कच्च्या तेलाच्या दरात मोठी वाढ झाली.
