नवी दिल्ली: “रोजगार नसलेल्या वाढीच्या” दाव्याच्या विरोधात, ताज्या सरकारी आकडेवारीवरून असे दिसून आले आहे की भारतातील रोजगार 2016-17 आणि 2022-23 दरम्यान 36 टक्क्यांनी (17 दशलक्ष नोकऱ्या) वाढला आहे.

याच कालावधीत सकल देशांतर्गत उत्पादन (जीडीपी) सरासरी 6.5 टक्क्यांहून अधिक दराने वाढले.

भारतीय रिझर्व्ह बँकेच्या KLEMS डेटाबेसमधील रोजगार डेटा, जो रोजगार आणि बेरोजगारी सर्वेक्षण (EUS) आणि नियतकालिक श्रम बल सर्वेक्षण (PLFS) सारख्या सर्वेक्षणांवर अवलंबून आहे, 1980 पासून रोजगारात सातत्याने वाढ झाल्याचे सूचित करते, कामगार मंत्रालयाच्या मते आणि रोजगार.

“भारतात गेल्या काही वर्षांमध्ये रोजगारामध्ये लक्षणीय वाढ झाली आहे. भारताचा आर्थिक मार्ग प्रमुख क्षेत्रांमध्ये शाश्वत रोजगार निर्मिती दर्शवतो. मजबूत लोकशाही, गतिमान अर्थव्यवस्था आणि विविधतेत एकता साजरी करणारी संस्कृती यासह, जागतिक पॉवरहाऊस बनण्याच्या दिशेने भारताचा प्रवास जगाला प्रेरणा देत आहे,” असे मंत्रालयाने म्हटले आहे.

2017 ते 2023 मधील PLFS डेटा देखील सूचित करतो की कामगार लोकसंख्येचे प्रमाण (WPR) या कालावधीत 9 टक्के किंवा जवळपास 26 टक्क्यांनी वाढले आहे.

म्हणूनच, “बेरोजगारपणा” च्या वक्तृत्वात डेटाबेसच्या क्रॉस-तुलनेच्या बाबतीत खरोखरच पाणी नाही, मंत्रालयाने एका निवेदनात नमूद केले आहे.

शिवाय, वाढ उपभोगामुळे झाली आहे, जी रोजगाराशी जवळून जोडलेली आहे. उपभोगात वाढ होण्याचा अर्थ असा होतो की रोजगार निर्मिती होत आहे, कारण जर रोजगार प्रामुख्याने बिनपगारी किंवा कमी वेतनाच्या नोकऱ्यांमध्ये असेल तर उपभोग कमी होईल.

मंत्रालयाच्या म्हणण्यानुसार, “रोजगार लवचिकता” हा अर्थव्यवस्थेतील वाढ आणि रोजगार निर्मितीमधील कार्यकारण संबंध तपासण्यासाठी एक तर्कसंगत उपाय आहे.

रेषीय अर्थमितीय मॉडेलवर आधारित अंदाज दर्शविते की 2017-23 या कालावधीसाठी, मूल्यवर्धित केलेल्या टक्केवारीत नोकऱ्यांमध्ये 1.11 टक्के वाढ झाली आहे.

तसेच, एकूण अर्थव्यवस्थेतील कामगार-भांडवल गुणोत्तर सुमारे 1.11 आहे आणि सेवा क्षेत्रासाठी ते 1.17 आहे.

“अशा प्रकारे, सेवा त्यांच्या कमी श्रम तीव्रतेमुळे नोकऱ्या निर्माण करण्यात अयशस्वी ठरल्याचा पुरवठा-पक्षाचा युक्तिवाद या निरिक्षणांद्वारे पुष्टी होत नाही — उलट हे उलट आहे. म्हणून, पुरवठा- आणि मागणी-दोन्ही बाजूंनी, भारताची आर्थिक दिशा कोणत्याही प्रकारच्या बेरोजगारीशी विसंगत आहे,” मंत्रालयाने जोर दिला.

आर्थिक वर्ष 2023-24 मधील देशाची आर्थिक कामगिरी मजबूत वाढ दर्शवते.

आर्थिक वर्ष 2022-23 मधील 7 टक्क्यांच्या वाढीच्या तुलनेत 2023-24 मध्ये वास्तविक GDP 8.2 टक्क्यांनी वाढण्याचा अंदाज आहे.

शिवाय, आर्थिक वर्ष 2022-23 मधील 14.2 टक्क्यांच्या वाढीपेक्षा 2023-24 मध्ये नाममात्र GDP मध्ये 9.6 टक्के वाढ झाली आहे.