आपले डोळे आपल्या सर्वात मौल्यवान इंद्रियांपैकी एक आहेत, जे आपल्याला आपल्या सभोवतालच्या जगाचा अनुभव घेण्यास अनुमती देतात. वाचन आणि ड्रायव्हिंगपासून छंदांचा आनंद घेण्यापर्यंत आणि सामाजिकतेपर्यंत दैनंदिन क्रियाकलापांमध्ये पूर्णपणे सहभागी होण्यासाठी निरोगी दृष्टी आवश्यक आहे. दृष्टीदोष एखाद्या व्यक्तीच्या जीवनाच्या गुणवत्तेवर लक्षणीय परिणाम करू शकतो, ज्यामुळे सामाजिक अलगाव, उत्पादकता कमी होते आणि स्वातंत्र्य देखील कमी होते. वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (डब्ल्यूएचओ) च्या मते, जगभरातील जवळपास 2.2 अब्ज लोक काही प्रकारच्या दृष्टीदोषाने ग्रस्त आहेत, ज्यामध्ये अपवर्तक त्रुटी आणि मोतीबिंदू ही सर्वात सामान्य कारणे आहेत. भारतात, लोकसंख्येचा एक महत्त्वपूर्ण भाग दृष्टी समस्या विकसित होण्याचा धोका आहे, विशेषत: मधुमेहासारख्या जीवनशैलीशी संबंधित परिस्थितींमध्ये वाढ.

हे देखील वाचा:जागतिक दृष्टी दिवस: 5 सामान्य भारतीय पदार्थ जे डोळ्यांचे आरोग्य वाढवू शकतात

जागतिक दृष्टी दिवस 2024:

जागतिक दृष्टी दिन, दरवर्षी ऑक्टोबरच्या दुसऱ्या गुरुवारी साजरा केला जातो, हा डोळ्यांच्या आरोग्याच्या आणि दृष्टीच्या महत्त्वाविषयी जागरूकता निर्माण करण्यासाठी समर्पित एक जागतिक उपक्रम आहे. या वर्षीची थीम, “मुलांनो, तुमच्या डोळ्यांवर प्रेम करा,” सर्व मुलांसाठी सुलभ आणि परवडणाऱ्या नेत्रसेवा सेवांच्या गरजेवर भर देण्यात आला आहे. वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (WHO) आपल्या अधिकृत वेबसाइटवर लिहिते, “संशोधन दाखवते की स्क्रीन टाइम कमी करणे आणि बाहेर वेळ घालवणे हे मुलांना अदूरदर्शीपणा (मायोपिया) विकसित होण्यापासून संरक्षण करते, याचा अर्थ पालक, काळजीवाहू आणि शिक्षक यांची संरक्षण करण्यात मध्यवर्ती भूमिका असते. आमच्या भावी पिढ्यांची दृष्टी आणि दृष्टी तपासण्यामुळे लवकरात लवकर समस्या ओळखण्यात मदत होऊ शकते.

आम्ही शार्प साईट आय हॉस्पिटल्सचे वरिष्ठ सल्लागार डॉ. बारशा यांना डोळ्यांच्या समस्या आणि आजारांची सुरुवातीची चिन्हे शोधण्याचे महत्त्व विचारले.

तसेच वाचा: डोळ्यांसाठी आयुर्वेद: घरगुती उपचार आणि अनुसरण करण्यासाठी आहार टिपा

डोळ्यांच्या समस्या लवकर ओळखण्याचे महत्त्व:

दृष्टी कमी होण्यापासून रोखण्यासाठी डोळ्यांचे आजार लवकर ओळखणे महत्त्वाचे आहे. डोळ्यांचे अनेक रोग, जसे की काचबिंदू आणि वय-संबंधित मॅक्युलर डिजनरेशन, लक्षणीय नुकसान होईपर्यंत शांतपणे प्रगती करतात. नियमित डोळा तपासणी या अटी लवकर ओळखण्यात मदत करू शकतात, वेळेवर उपचार आणि संभाव्य दृष्टी कमी होण्यास प्रतिबंध करू शकतात.

सावधगिरी बाळगण्यासाठी डोळ्यांचे सामान्य आजार

• मोतीबिंदू: डोळ्याच्या लेन्सचे ढग ज्यामुळे अंधुक किंवा दुहेरी दृष्टी, प्रकाशाची संवेदनशीलता आणि रात्री पाहण्यात अडचण येऊ शकते.
• काचबिंदू: डोळ्याच्या आतील दाब वाढल्याने ऑप्टिक मज्जातंतूचे नुकसान होते, ज्यामुळे परिधीय दृष्टी नष्ट होते.
• वय-संबंधित मॅक्युलर डिजनरेशन (AMD): मध्यवर्ती दृष्टीवर परिणाम करणारी स्थिती, वाचणे किंवा वाहन चालवणे कठीण होते.
• डायबेटिक रेटिनोपॅथी: मधुमेहाची एक गुंतागुंत जी डोळयातील पडद्यातील रक्तवाहिन्यांना नुकसान पोहोचवते, ज्यामुळे दृष्टीदोष किंवा अंधत्व येते.
• ड्राय आय सिंड्रोम: अपुरे अश्रू उत्पादन किंवा खराब अश्रू गुणवत्तेमुळे उद्भवणारी स्थिती, ज्यामुळे अस्वस्थता, लालसरपणा आणि अंधुक दृष्टी येते.

आहाराद्वारे आपल्या दृष्टीचे संरक्षण कसे करावे:

डोळ्यांच्या नियमित तपासणी व्यतिरिक्त, निरोगी आहार तुमची दृष्टी सुरक्षित ठेवण्यासाठी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावू शकतो. डॉ बरशा यांनी आपल्या आहारात समाविष्ट करण्यासाठी काही आवश्यक पोषक तत्त्वे सुचविली आहेत:

1. व्हिटॅमिन ए: गाजर, रताळे, पालक आणि काळे यामध्ये आढळतात, व्हिटॅमिन ए चांगली दृष्टी राखण्यासाठी, विशेषत: रात्रीची दृष्टी राखण्यासाठी महत्त्वपूर्ण आहे.
2. व्हिटॅमिन सी: हे अँटिऑक्सिडंट डोळ्यांना ऑक्सिडेटिव्ह नुकसान होण्यापासून वाचवण्यास मदत करते. लिंबूवर्गीय फळे, बेरी आणि टोमॅटो हे व्हिटॅमिन सीचे उत्कृष्ट स्त्रोत आहेत.
3. व्हिटॅमिन ई: नट, बिया आणि वनस्पती तेलांमध्ये आढळणारे, व्हिटॅमिन ई मुक्त रॅडिकल्स तयार होण्यास प्रतिबंध करते, ज्यामुळे डोळ्यांना नुकसान होऊ शकते.
4. झिंक: हे खनिज डोळ्यांच्या आरोग्यासाठी आवश्यक आहे आणि ऑयस्टर, मांस आणि मजबूत तृणधान्यांमध्ये आढळते.
5. ओमेगा -3 फॅटी ऍसिडस्: हे निरोगी चरबी सॅल्मन, मॅकेरल आणि ट्यूना सारख्या फॅटी माशांमध्ये आढळतात. ते मेंदू आणि डोळ्यांच्या आरोग्यासाठी आवश्यक आहेत.

डोळ्यांचे आरोग्य राखण्यासाठी आणि रोग टाळण्यासाठी अतिरिक्त आहारविषयक टिपा:

• संतुलित आहार घ्या: फळे, भाज्या, संपूर्ण धान्य, पातळ प्रथिने आणि समृध्द आहार. निरोगी चरबी डोळ्यांच्या आरोग्यासह संपूर्ण आरोग्यासाठी आवश्यक आहे.
• प्रक्रिया केलेले खाद्यपदार्थ मर्यादित करा: उच्च प्रक्रिया केलेल्या पदार्थांमध्ये अनेकदा अस्वास्थ्यकर चरबी, शर्करा आणि सोडियमचे प्रमाण जास्त असते, जे डोळ्यांच्या आजारांसह विविध आरोग्य समस्यांना कारणीभूत ठरू शकतात.
• हायड्रेटेड राहा: डोळ्यांच्या आरोग्यासह संपूर्ण आरोग्यासाठी भरपूर पाणी पिणे महत्वाचे आहे. निर्जलीकरणामुळे डोळे कोरडे आणि इतर दृष्टी समस्या होऊ शकतात.
• पूरक आहारांचा विचार करा: जर तुम्हाला तुमच्या पोषक तत्वांच्या सेवनाबद्दल चिंता असेल तर तुम्ही मल्टीविटामिन किंवा विशेषत: डोळ्यांच्या आरोग्यासाठी तयार केलेली पूरक आहार घेण्याचा विचार करू शकता. तथापि, कोणतीही नवीन पूरक आहार सुरू करण्यापूर्वी आरोग्यसेवा व्यावसायिकांशी सल्लामसलत करणे केव्हाही चांगले.

डोळ्यांच्या आरोग्यासाठी जीवनशैली टिप्स

• सूर्यापासून तुमच्या डोळ्यांचे रक्षण करा: अतिनील संरक्षणासह सनग्लासेस आणि रुंद-ब्रीम टोपी घाला.
• स्क्रीनमधून ब्रेक घ्या: स्क्रीन वेळ मर्यादित करा आणि दर 20 मिनिटांनी स्क्रीनपासून दूर पाहण्याची खात्री करा.
• धूम्रपान सोडा: धुम्रपान हे डोळ्यांच्या अनेक आजारांसाठी एक प्रमुख जोखीम घटक आहे.
• अंतर्निहित आरोग्य स्थिती व्यवस्थापित करा: मधुमेह आणि उच्च रक्तदाब यांसारख्या परिस्थितीमुळे तुमच्या दृष्टीवर परिणाम होऊ शकतो.
• नियमित व्यायाम करा: शारीरिक हालचाली डोळ्यांच्या आरोग्यासह संपूर्ण आरोग्य सुधारण्यास मदत करू शकतात.

लक्षात ठेवा, लवकर शोधणे आणि प्रतिबंध करणे ही तुमची आणि तुमच्या मुलांची दृष्टी सुरक्षित ठेवण्यासाठी महत्त्वाची आहे.