तब्बल चार दशके महाराष्ट्राच्या राजकारणाला आपल्या इशाऱ्यांवर चालवणाऱ्या शिवसेनेचे संस्थापक बाळासाहेब ठाकरे यांची आज १२ वी पुण्यतिथी आहे. आजच्याच दिवशी १७ नोव्हेंबरला २०१२ ला वयाच्या ८६ व्या वर्षी त्यांनी या जगाचा निरोप घेतला. बाळासाहेबांची प्रतिमा कट्टर हिंदू नेते अशी राहिली. बाळासाहेब बाहेरून येऊन मुंबईत स्थायिक होण्याच्या विरोधात होते.

सुमारे ४६ वर्षे सार्वजनिक जीवनात राहिले. त्यांनी कोणतीही निवडणूक लढवली नाही किंवा कोणतेही राजकीय पद स्वीकारले नाही, तरीही त्यांनी महाराष्ट्राच्या राजकारणात महत्त्वाची भूमिका बजावली. मुंबईला आपला बालेकिल्ला बनवणारे बाळ ठाकरे अनेकदा आपल्या वादग्रस्त विधानांमुळे चर्चेत आले. ते नेहमी त्याच्या अटींवर आणि तत्त्वांवर जगले. त्यांच्या इशाऱ्यावर महाराष्ट्राचे राजकारण फिरले.

यूपी-बिहारमधून येऊन स्थायिक होणाऱ्या लोकांच्या, नेत्यांच्या आणि अभिनेत्यांच्या विरोधात बाळासाहेब होते. महाराष्ट्र फक्त मराठी माणसांचा आहे असे ते म्हणायचे. महाराष्ट्रात गुजराती, मारवाडी आणि उत्तर भारतीयांच्या वाढत्या प्रभावाविरुद्ध त्यांनी आंदोलन केले. ते महाराष्ट्राचे किंग मेकर होते. सरकारमध्ये नसतानाही त्यांनी सर्व निर्णय घेतले.

२३ जानेवारी १९२६ रोजी पुणे, महाराष्ट्र येथे जन्मलेल्या बाळासाहेबांनी पत्रकार आणि व्यंगचित्रकार म्हणून आपल्या कारकिर्दीला सुरुवात केली.'द फ्री प्रेस जर्नल'मधून त्यांनी आपल्या करिअरची सुरुवात केली. यानंतर 'टाइम्स ऑफ इंडिया'मध्ये त्यांची व्यंगचित्रेही प्रसिद्ध झाली. १९६० मध्ये त्यांनी ही नोकरी सोडली आणि 'मार्मिक' नावाने स्वतःचे राजकीय मासिक सुरू केले. वास्तविक, बाळासाहेबांवर वडिलांच्या विचारसरणीचा प्रभाव होता.

१९६६ मध्ये त्यांनी शिवसेना पक्ष स्थापन केला. त्यांची विचारधारा सर्वसामान्यांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी त्यांनी १९८९ मध्ये 'सामना' हे वृत्तपत्र सुरू केले. त्यांच्या निधनाची बातमी समजताच मुंबईत सर्वत्र शांतता पसरली यावरून त्यांच्या राजकीय उंचीचा अंदाज लावता येतो. अंत्यसंस्काराच्या दिवशीही परिस्थिती तशीच राहिली. अंतयात्रेत दोन लाखांहून अधिक लोक सहभागी झाले होते. रस्ते रिकामे होते आणि वाहनांची ये-जा नगण्य होती. तो दिवस आठवताच बाळासाहेबांच्या चाहत्यांना आजही गहिवरून येते.