कोरोनामुळे अनेक पर्यायी व्यवस्था निर्माण झाल्या आहेत. वर्क फ्रॉम होम, हा पर्याय त्यापैकी एक आहे. हा रोजगाराच्या इकोसिस्टममध्ये बदल करण्याचा एक मोठा परिणाम आहे, असं म्हणता येईल. कोरोनापासून अनेक संस्थांनी रिमोट आणि हायब्रीड वर्क कल्चर आणलं आहे. पण एका अभ्यासातून याचे काही फायदे आणि तोटेही समोर आले आहेत. याविषयी जाणून घेऊया.

चेंबरसीआयआय आणि फॅकल्टी ऑफ मॅनेजमेंट स्टडीज (FMS) दिल्ली यांनी सोमवारी प्रसिद्ध केलेल्या अभ्यासानुसार, कर्मचाऱ्यांसाठी ‘वर्क फ्रॉम होम’ सुविधा अधिक संतुलित भौगोलिक विकासास चालना देण्यास मदत करू शकते. अभ्यासानुसार, वेगवेगळ्या ठिकाणांहून कर्मचारी नेमण्याची क्षमता भारतातील प्रमुख महानगरांवरील विविध प्रकारचे दबाव कमी करू शकते, असं नमुद करण्यात आलं आहे.

ऑफिस भाड्याच्या खर्चात बचत

‘वर्क फ्रॉम होम: बेनिफिट्स अँड कॉस्ट: अ इनक्सप्लोरेटिव्ह स्टडी इन द इंडियन कॉन्टेक्स्ट’ या शीर्षकाखाली करण्यात आलेल्या या अभ्यासात म्हटले आहे की, रिमोट आणि हायब्रीड वर्क कल्चरचा अवलंब केल्याने नव्या मॉडेलमुळे ऑफिस भाड्याच्या खर्चात मध्यम बचत झाली आहे, असे अभ्यासात आढळून आले आहे. त्याचवेळी, कंपन्यांनी ग्राहकांना भेटण्याशी आणि काम करण्याशी संबंधित खर्चातही कपात नोंदविली आहे.

कामाची गुणवत्ता वाढली

निवास खर्चातील बचतीमुळे कर्मचाऱ्यांच्या नुकसान भरपाईच्या रचनेत एका मर्यादेपर्यंत अ‍ॅडजस्टमेंट सोपे झाल्याचे निष्कर्षात दिसून आले आहे. कर्मचाऱ्यांसाठी कार्यालयात येण्याचा ताण कमी झाल्याने कामाची गुणवत्ता वाढली आहे.

रिमोट वर्क टीमवर्कसाठी हानिकारक?

अभ्यासात असेही आढळले आहे की, घरून काम केल्याने संवाद कमी प्रभावी होतो आणि रिमोट वर्क टीमवर्कसाठी हानिकारक होते. अभ्यासानुसार, रिमोट वर्क एखाद्या कंपनीच्या वाढीस अडथळा आणू शकते. कर्मचाऱ्यांच्या खर्चाचा आणि फायद्यांचा प्रश्न आहे.

काहींचा तणाव वाढला

सहभागींचा असा विश्वास होता की, लहान मुलं असणाऱ्या पालकांसाठी रिमोट वर्क फायदेशीर आहे. कर्मचाऱ्यांच्या उत्पादकतेतही किंचित वाढ दिसून आली. काही सहभागींनी काम आणि वैयक्तिक जीवन वेगळे करण्यात अडचण आल्याचे अभ्यासात नमूद केले आहे. ज्यामुळे ताण वाढला आहे.

अनेक कर्मचाऱ्यांना घरी आणि विनाअडथळा कामाच्या ठिकाणांची सुविधा नसते. तसेच, वेळापत्रकातील लवचिकता त्या लोकांसाठी खूप त्रासदायक ठरू शकते. तसेच स्वयंशिस्त राखता येत नाही.

परफॉर्मन्स बेस्ड मॉनिटरिंगमध्ये मोठा बदल

अभ्यासात पुढे असे आढळले आहे की, उपस्थिती देखरेखीसारख्या जुन्या पर्यवेक्षण पद्धती कमी प्रभावी झाल्या आहेत. रेमॅटोच्या कामामुळे परफॉर्मन्स बेस्ड मॉनिटरिंगकडे मोठा बदल झाला आहे. तसेच, रिमोट वर्कसह, कर्मचाऱ्यांच्या कामगिरीची खात्री करण्यासाठी विश्वासावर अधिक अवलंबून राहणे आवश्यक बनले आहे.

वर्क फ्रॉम होम फायद्याचेही आणि नुकसानही

मॅक्रो-एन्व्हायर्नमेंटवर, अभ्यासात असे सुचवले गेले आहे की, घरून काम केल्याने नियोक्ता आणि कर्मचारी दोघांनाही फायदा होतो, परंतु यामुळे दीर्घकाळात काही नुकसान होऊ शकते.