प्रेशर कुकर स्वयंपाकघरातील एक अत्यंत उपयुक्त उपकरण आहे. वेगाने स्वयंपाक करण्यासाठी, वेळ वाचवण्यासाठी, तसेच अन्नातील पोषकतत्त्वे टिकवून ठेवण्यासाठी याचा उपयोग होतो. मात्र, काही विशिष्ट पदार्थ प्रेशर कुकरमध्ये शिजवणे टाळावे, कारण त्यामुळे अन्नाची चव, पोत किंवा पोषणमूल्य खराब होऊ शकते, तसेच कुकरच्या सुरक्षिततेलाही धोका निर्माण होतो. खाली अशाच पाच पदार्थांची माहिती दिली आहे, ज्यांना प्रेशर कुकरमध्ये शिजवणे टाळणे गरजेचे आहे.

istockphoto

istockphoto

मासे खूप नाजूक असतात आणि त्यांना कमी वेळात शिजवणे आवश्यक असते. प्रेशर कुकरमध्ये जास्त दाबामुळे मासे जास्त वेळ शिजतात, ज्यामुळे ते फाटतात किंवा गूळगुळीत होतात, आणि त्यांची नैसर्गिक चव आणि पोत खराब होतो.प्रेशर कुकरमध्ये वाफेचा जास्त दबाव असतो, त्यामुळे मसाल्यांची व नैसर्गिक चव बाहेर पडते. यामुळे मासा शिजल्यावर त्याची मूळ चव तितकीसे प्रभावी राहत नाही.मासे फार जास्त शिजवले तर त्यातील पोषक घटक नष्ट होऊ शकतात. प्रेशर कुकरमध्ये जास्त उष्णता आणि वेळेमुळे प्रथिने आणि ओमेगा-३ फॅटी अॅसिडसारख्या पोषक घटकांचे नुकसान होते.

भात

istockphoto

भात प्रेशर कुकरमध्ये शिजवण्याच्या प्रक्रियेवर काही लोकांमध्ये चर्चा असते कारण यामागे पोषणमूल्य, आरोग्य, आणि खाद्य चव यावर काही प्रभाव असतो.प्रेशर कुकरमध्ये भात जलद शिजतो, परंतु यामुळे त्यातील काही पोषणमूल्य, विशेषतः व्हिटॅमिन बी व खनिजे, नष्ट होऊ शकतात. स्टार्च काढता येत नाही.भात शिजवताना त्यातील स्टार्च (मांड) काढल्यास भात हलका व पचायला सोपा होतो. मात्र, प्रेशर कुकरमध्ये भात शिजवताना मांड बाहेर काढणे शक्य नसते, ज्यामुळे भात पचायला थोडा जड होतो.

सुरुवातीला मका, बाजरी, जवस यासारख्या लघुकाय धान्यांचा प्रेशर कुकरमध्ये वापर करणाऱ्यांनी काळजी घ्यावी. ही धान्ये प्रेशर कुकरमध्ये उष्णतेने जास्त प्रमाणात फुगतात, ज्यामुळे कुकरच्या झाकणाचा प्रेशर रिलीज व्हॉल्व्ह जाम होऊ शकतो.

पास्ता किंवा नूडल्ससारखे पदार्थ शिजवण्यासाठी प्रेशर कुकर योग्य नाही. उष्णतेमुळे हे पदार्थ जास्त मऊ होतात आणि चिकट होतात, ज्यामुळे कुकरची स्वच्छता कठीण होते आणि चवही खराब होऊ शकते.

हिरव्या पालेभाज्या

istockphoto

पालक, मेथी किंवा कोथिंबिरीसारख्या हिरव्या पालेभाज्या प्रेशर कुकरमध्ये शिजवल्यास त्यांचा पोत आणि पोषणमूल्ये कमी होतात. त्याचबरोबर, जास्त प्रेशरमुळे त्यांचा तिखटपणा वाढू शकतो, ज्यामुळे चव बिघडते.

हेही वाचा : Fact Check : थंड पाणी प्यायल्याने होऊ शकतो मृत्यू; धोका असल्याचे डॉक्टरांनी केले मान्य, पण...

प्रेशर कुकरचा योग्य वापर केला, तर तो वेळेची आणि श्रमांची बचत करतो. मात्र, त्याचा गैरवापर अन्नाची गुणवत्ता आणि स्वयंपाकघरातील सुरक्षितता धोक्यात आणू शकतो. वरील पदार्थ प्रेशर कुकरमध्ये शिजवणे टाळून तुम्ही तुमच्या स्वयंपाकाचे पोषणमूल्य टिकवू शकता आणि उपकरणाची आयुष्यमानही वाढवू शकता. स्वयंपाक करताना उपकरणांचा योग्य प्रकारे वापर करणे महत्त्वाचे आहे. प्रेशर कुकर अत्यंत उपयुक्त साधन असले, तरी त्याचा उपयोग करताना काळजी घेणे गरजेचे आहे. योग्य पदार्थ निवडल्यास कुकर तुमच्या दैनंदिन स्वयंपाकाचा उत्तम साथीदार ठरतो.