चेन्नई चेन्नई: 2020 मध्ये जेव्हा कोविड-19 महामारीचा प्रादुर्भाव झाला तेव्हा पृथ्वी स्तब्ध झाली आणि जगभरातील मानवी संवाद थांबला. सुदैवाने यावेळी इतिहासाची पुनरावृत्ती होणार नाही, कारण वैद्यकीय बंधुत्व मानवी मेटापन्यूमोव्हायरस (एचएमपीव्ही) चा जागतिक प्रसार रोखण्यासाठी अधिक तयार आहे, ज्यामुळे श्वासोच्छवासाच्या लोकसंख्येचा नाश होण्याचा धोका आहे. तथापि, चीनमधील HMPV ची प्रकरणे आणि संबंधित सोशल मीडिया संदेशांमध्ये वाढ झाल्याची प्रकरणे आणि संबंधित सोशल मीडिया संदेश 2020 ची आठवण करून देतात, जेव्हा कोविड-19 संसर्ग चीनच्या वुहान प्रांतात झाला होता.

HMPV ची नोंदवलेली प्रकरणे असलेल्या गर्दीच्या रूग्णालयांची दृश्ये शेजारील देशांमध्ये, विशेषतः भारतात चिंतेचे कारण बनली आहेत. तथापि, चीनमधील आरोग्य अधिकारी आणि केंद्रीय आरोग्य मंत्रालयाने परिस्थिती नियंत्रणात असल्याचे सांगितले आणि लोकांना घाबरू नका असा सल्ला दिला. चीनमध्ये HMPV मुळे श्वसनाच्या आजारांमध्ये वाढ झाल्याची नोंद झाली आहे, तर केंद्रीय आरोग्य मंत्रालयाने इन्फ्लूएंझा प्रकरणांमध्ये किंवा इतर कोणत्याही हिवाळ्यातील श्वसनाच्या आजारांमध्ये वाढ झालेली नाही.

HMPV म्हणजे काय?

ह्युमन मेटापन्यूमोव्हायरस, इन्फ्लूएंझा सारखी लक्षणे असलेला आणखी एक फ्लू सारखा विषाणू, 2001 मध्ये अज्ञात रोगजनकांमुळे श्वसन संक्रमण असलेल्या मुलांच्या नॅसोफरींजियल ऍस्पिरेट नमुन्यांमध्ये आढळून आला. सेरोलॉजिकल अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की ते किमान 60 वर्षांपासून अस्तित्वात आहे, जगभरात सामान्य श्वसन रोगकारक म्हणून ओळखले जाते. HMPV हा Pneumoviridae metapneumovirus वंशाचा आहे, जो एकल-असरलेला नकारात्मक-सेन्स आहे तो RNA व्हायरस आहे. जलद प्रतिजन चाचणी किंवा पॉलिमरेझ चेन रिएक्शन (PCR) द्वारे याचे निदान केले जाऊ शकते.

संसर्ग

सामान्य सर्दी आणि फ्लू प्रमाणे, एचएमपीव्हीचा प्रादुर्भाव प्रामुख्याने खोकला आणि शिंकणे याद्वारे तयार होणाऱ्या थेंब किंवा एरोसोलद्वारे होतो. संक्रमित लोकांच्या जवळच्या संपर्कातून आणि विषाणू-दूषित वातावरणाच्या संपर्कात आल्याने त्याचा प्रसार होऊ शकतो.

चायनीज सेंटर्स फॉर डिसीज कंट्रोल अँड प्रिव्हेंशन (CCDCP) नुसार, संसर्ग झाल्यानंतर उष्मायन कालावधी सुमारे 3-5 दिवस असतो. HMPV ची लागण झाल्याने रुग्णांना वारंवार संसर्ग होण्याचा धोका असतो. HMPV वर्षभर शोधला जाऊ शकतो, परंतु हिवाळा आणि वसंत ऋतूमध्ये शोधण्याचे प्रमाण सर्वाधिक असते. याव्यतिरिक्त, HMPV संसर्ग देखील उद्रेक होऊ शकतो. तथापि, COVID-19 च्या विपरीत, HMPV हा हिवाळ्यातील आजार मानला जातो आणि थंड तापमानात प्रकरणांमध्ये वाढ अधिक सामान्य आहे.

जोखीम असलेल्या व्यक्ती

एचएमपीव्ही संसर्ग 14 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांमध्ये अधिक सामान्य आहे. इम्युनोकॉम्प्रोमाइज्ड लोकसंख्या आणि वृद्ध देखील संवेदनाक्षम असतात आणि इतर श्वसन विषाणूंसह संक्रमित होऊ शकतात. सर्दी, खोकला, ताप, अनुनासिक रक्तसंचय, घरघर आणि श्वास लागणे, तसेच ब्राँकायटिस आणि न्यूमोनिया यांचा समावेश होतो. संभाव्य गुंतागुंत देखील असू शकते. सप्टेंबर 2023 लाँसेट अहवाल 'ह्युमन मेटापन्यूमोव्हायरसेसच्या विरूद्ध प्रतिपिंडे तटस्थ करणे', असे सूचित करते की एचएमपीव्हीचे जागतिक प्रसार आणि हंगामी वितरण बहुतेक श्वसन विषाणूंसारखेच आहे. 5 वर्षांखालील मुले ही प्राथमिक लक्ष्य लोकसंख्या आहेत, तर 12 महिन्यांपेक्षा कमी वयाच्या बालकांना गंभीर संसर्गाचा धोका असतो.

असा अंदाज आहे की HMPV मुळे 14 दशलक्षाहून अधिक लोकांना तीव्र खालच्या श्वसन संक्रमणाचा त्रास होऊ शकतो आणि 1:1000 च्या प्रमाणात मृत्यू होऊ शकतो. 5 वर्षांखालील मुलांचे असे मृत्यू दरवर्षी HMPV मुळे होतात. लॅन्सेट ग्लोबल हेल्थच्या 2021 च्या आणखी एका अहवालात असे म्हटले आहे की 5 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांमध्ये तीव्र खालच्या श्वसन संक्रमणाशी संबंधित 1% मृत्यू हे एचएमपीव्हीमुळे होऊ शकतात.