आरोग्यासाठी आयुर्वेदिक उपाय : आयुर्वेदात हिवाळ्याला हेमंत ऋतु असे म्हणतात. आपल्या सर्वानाच आपल्या उबदार ब्लँकेटखाली चहाचे घोट घेत थंडीचा आनंद लुटायला आवडतो. शेकोटीसमोर बसणे, अन्न खाणे किंवा कुटुंबाशी बोलणे देखील खूप छान वाटते. त्यानुसार डॉ. रितेश ए शुक्ला, वैद्यकीय सल्लागार, चरक फार्मा, आयुर्वेद हिवाळ्यात आपली पचनशक्ती वाढते आणि त्यामुळे आपण जास्त जड अन्न पचवू शकतो पण जर आपण जास्त खाणे किंवा जर तुम्ही चुकीच्या गोष्टी खाल्ल्या तर तुम्हाला चुकीच्या जीवनशैलीच्या सवयींमुळे पचनाच्या समस्यांना सामोरे जावे लागू शकते.

पण आयुर्वेदाने हिवाळ्यात निरोगी राहण्यासाठी काही टिप्स दिल्या आहेत. हिवाळ्यात भारतातील काही सामान्य आरोग्य समस्या म्हणजे सर्दी, फ्लू, खोकला, सांधेदुखी, कोरडी त्वचा, सोरायसिस, कोरडी एक्जिमा इ. आयुर्वेदानुसार हिवाळ्यात वात आणि कफ असंतुलित होतात. हे समतोल राखण्यासाठी आणि हंगामी थंडीमुळे तुटून पडू नये म्हणून आपली प्रतिकारशक्ती पुरेशी मजबूत असली पाहिजे. आयुर्वेदाच्या काही सोप्या टिप्स ज्या तुम्ही सहजपणे फॉलो करू शकता:

1. पाणी पिताना, सामान्य पाण्याच्या जागी कोमट पाण्याने बदल करा जेणेकरून तुमची रोगप्रतिकार शक्ती मजबूत होईल आणि तुम्ही हंगामी आजारांना बळी पडू नये.

2. आयुर्वेद सांगतो की हिवाळ्याच्या काळात तुमच्या आहारात तूप, आवळा, डाळिंब यांसारखी हंगामी फळे आणि काही गरम सूप यांचा समावेश करावा.

3. ज्या पदार्थांमध्ये वातदोषाचे प्रमाण जास्त आहे जसे की दुग्धजन्य पदार्थ, साखर, गूळ, साखर कँडी अशा पदार्थांचा आहारात समावेश करा.

4. आपल्या मैलांचा मागोवा घ्या आणि कोणत्याही वेळी खाण्यास विसरू नका, एका वेळी लहान परंतु पुरेसे अन्न खा.

5. सुंठ पावडर आणि मध यांसारखे काही मसाले वापरण्याची खात्री करा, यामुळे तुमचे शरीर गरम तर राहतेच पण शरीरातील दोषही संतुलित राहतील.

6. संपूर्ण शरीरावर तेल लावा आणि चांगले मसाज करा आणि डोक्याची मालिश करा. यासाठी तुम्ही तिळाचे तेल वापरू शकता.

7. त्रिफळा पावडर, चंदन आणि तिळाच्या तेलाने बनवलेल्या पेस्टने मसाज करा आणि तुम्ही ते एक्सफोलिएशनसाठी देखील वापरू शकता. यामुळे त्वचेच्या तेलाचा समतोल राखला जाईल आणि त्वचा कोरडी राहणार नाही आणि त्वचा उबदारही राहील.

8. उबदार आणि हिवाळ्यातील कपडे घाला आणि विशेषतः तुमची छाती, डोके आणि पाय झाकून ठेवा. कोरड्या सॉनाचा वापर हिवाळ्यात शरीराला उबदार आणि मजबूत करण्यासाठी देखील केला जाऊ शकतो.

9. नैसर्गिकरित्या स्वतःला उबदार करण्यासाठी आणि व्हिटॅमिन डी मिळविण्यासाठी दररोज सूर्यप्रकाशात थोडा वेळ घालवा.

10. उबदारपणा आणि उर्जेसाठी, तुम्ही काही हलके व्यायाम करू शकता जसे की चालणे किंवा सूर्यनमस्कार इ.

कोरडा हिवाळा आणि धुक्याचा हिवाळा हे हिवाळ्याचे दोन भिन्न प्रकार आहेत ज्यांची वैशिष्ट्ये जवळजवळ समान आहेत. तुम्ही दोन्ही प्रकारच्या हिवाळ्यात वर लिहिलेल्या टिप्स वापरू शकता आणि त्यांना गरम अन्न आणि उबदार कपड्यांसह देखील एकत्र करू शकता. या ऋतूत तुमच्या आहारात तेल आणि चरबीयुक्त पदार्थांचा समावेश करा जेणेकरून दोष संतुलित राहतील आणि तुमची प्रतिकारशक्ती मजबूत करता येईल.