Left Vs Right Driving Rules: जगातील वेगवेगळ्या देशांमध्ये ड्रायव्हिंग सीटची जागा डाव्या किंवा उजव्या बाजूला असते. हा केवळ रचनेचा विषय नाही, तर इतिहास, परंपरा आणि कायदे यांच्याशी तो खोलवर जोडलेला आहे. हा बदल कसा झाला आणि कोणत्या देशांमध्ये कोणते नियम लागू आहेत, हे जाणून घेऊया.

ड्रायव्हिंग सीटच्या दिशेचा इतिहास ब्रिटिश राजवटीशी निगडित आहे. ब्रिटनने आपल्या वसाहतींमध्ये रस्त्याच्या डाव्या बाजूने चालण्याचा नियम लागू केला होता. भारत, ऑस्ट्रेलिया, दक्षिण आफ्रिका आणि इतर अनेक देशांमध्ये हा नियम कायम आहे. ब्रिटनमध्ये घोडे आणि गाडय़ांना डाव्या बाजूने चालण्याची परंपरा प्राचीन काळापासून आहे.

जगातील जवळपास 76 देश रस्त्याच्या डाव्या बाजूला वाहन चालवतात. यामध्ये भारत, ब्रिटन, आयर्लंड, ऑस्ट्रेलिया, न्यूझीलंड, जपान आणि सिंगापूरचा समावेश आहे. या देशांमध्ये ड्रायव्हिंग सीट वाहनाच्या उजव्या बाजूला असते. उलट्या दिशेने येणारी वाहतूक स्पष्टपणे पाहणे हा त्याचा उद्देश आहे.

उजवीकडे वाहन चालवणारे देश

जगातील बहुतेक देश रस्त्याच्या उजव्या बाजूला वाहन चालवत आहेत. यामध्ये अमेरिका, कॅनडा, चीन, जर्मनी, फ्रान्स आणि ब्राझीलचा समावेश आहे. या देशांमध्ये वाहनाची ड्रायव्हिंग सीट डाव्या बाजूला असते. उजव्या हाताने गाडी चालवण्याची ही प्रथा खंडप्राय युरोप आणि अमेरिकेत विकसित झाली, जिथे घोडेस्वार गाड्यांवर नियंत्रण ठेवणे सोपे होते.

ड्रायव्हिंगची दिशा कशी ठरवली जाते?

कायदा कोणत्या दिशेला वाहने रस्त्यावर धावू देतो यावर देशातील ड्रायव्हिंग दिशा अवलंबून असते. हा कायदा सामान्यत: स्थानिक इतिहास, भूगोल आणि तांत्रिक गरजा यांच्या आधारे ठरवला जातो.

आजकाल ऑटोमोबाईल कंपन्या देशांचे ड्रायव्हिंग नियम लक्षात घेऊन वाहनांची निर्मिती करतात. मात्र, सेल्फ ड्रायव्हिंग आणि सेल्फ ड्रायव्हिंग कार आल्याने सीट कोणत्या बाजूला असावी, याची चर्चा कमी होत चालली आहे.

कधी एकसमान नियम होईल का?

मात्र जागतिकीकरणाच्या युगात ड्रायव्हिंगचे नियम जगभर सारखेच असावेत, अशी अपेक्षा होती, पण ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक कारणांमुळे ते शक्य झाले नाही.

काही देशांनी उजव्या बाजूने गाडी चालवण्यामागे फ्रेंच क्रांतीसारख्या ऐतिहासिक घटनांसारखी अनेक कारणे आहेत. अशा परिस्थितीत, फ्रान्सने 1792 मध्ये उजव्या बाजूने गाड्या अथव वाहने चालवण्यास सुरुवात केली. स्वीडनमध्ये, 1967 मध्ये उजव्या हाताने वाहन चालवण्यावर स्विच केले गेले. त्याचे मुख्य कारण होते की, रस्त्याच्या उजव्या बाजूने वाहन चालवणाऱ्या देशांमधून आयात केलेल्या कारच्या संख्या वाढत चालली होती. याशिवाय त्यांना रस्ता सुरक्षा अधिक चांगली हवी होती. इतर देशांमध्ये, या स्विचवर वसाहती शक्ती, व्यापार आणि लष्करी युती यांचा प्रभाव होता.