हे लहान कण भविष्यातील मंगळ अंतराळवीरांसाठी एक मोठी समस्या असू शकते
Marathi April 18, 2025 04:43 PM




लोकांना मंगळावर पाठविण्याच्या सर्व आव्हानांपैकी, एक लहान समस्या आहे ज्याबद्दल आपण विचार करू शकत नाही परंतु जे एक मोठे आव्हान असू शकते: धूळ. मंगळाच्या पृष्ठभागावर रेगोलिथ नावाच्या धुळीच्या साहित्यात व्यापलेला आहे आणि या सामग्रीचा शोध घेणार्‍या वैज्ञानिकांना तेथील भविष्यातील कोणत्याही अभ्यागतांच्या आरोग्यावर कसा परिणाम होऊ शकतो याबद्दल चिंता आहे.

जाहिरात

हे गृहित धरत आहे की अंतराळवीरांचा एक गट एक शक्तिशाली रॉकेटमध्ये सुरक्षितपणे लॉन्च करू शकेल, महिन्यांच्या कालावधीत मंगळावर प्रवास करू शकेल, ग्रहावर उतरू शकेल आणि नक्कीच अन्न व पाण्याने आश्रय घेऊ शकेल. त्यांच्या मिशनच्या शेवटी पुन्हा घरी येण्यासाठी संपूर्ण प्रक्रिया उलट करण्याच्या आव्हानांचा उल्लेख करू नका.

परंतु त्या मध्यभागी, अन्वेषकांना मंगळाच्या पृष्ठभागावर वेळ घालवावा लागेल आणि याचा अर्थ असा की त्यांना धूळांच्या संपर्कात येईल, म्हणूनच त्यावरील आरोग्यावर काय परिणाम होऊ शकतो आणि त्यातून अंतराळवीरांना कसे संरक्षित केले जाऊ शकते याचा विचार करणे योग्य आहे.

“मंगळावर जाण्याचा हा सर्वात धोकादायक भाग नाही,” म्हणाले लॉस एंजेलिसमधील दक्षिणी कॅलिफोर्निया विद्यापीठातील केक स्कूल ऑफ मेडिसिनचे आघाडीचे संशोधक जस्टिन वांग यांनी प्रकाशित केलेल्या अभ्यासात जिओहल्थ? “परंतु धूळ ही एक निराकरण करण्यायोग्य समस्या आहे आणि या आरोग्याच्या समस्येस प्रथम स्थानावर रोखण्यासाठी मार्स-केंद्रित तंत्रज्ञान विकसित करण्याच्या प्रयत्नात ठेवणे फायदेशीर आहे.”

जाहिरात

धूळ अशी समस्या का आहे

अपोलो मिशनसाठी जेव्हा अंतराळवीर चंद्राकडे गेले तेव्हा त्यांना आढळले की चंद्र धूळ ही एक मोठी समस्या आहे. धूळ वाहणारे डोळे आणि चिडचिडे गले आणि त्यानंतर चंद्राची धूळ विषारी असल्याचे संकेत आहेत.

जाहिरात

चंद्राची धूळ सर्वत्र, कोटिंग स्पेससूट्स आणि उपकरणे देखील मिळाली. चंद्राची धूळ विशेषतः खराब होती कारण चंद्रावर कोणतेही वातावरण नाही, म्हणून धूळ कण वा wind ्याने खाली पडत नाहीत. त्याऐवजी ते काचेच्या शार्ड्ससारखे तीक्ष्ण राहतात आणि ते इलेक्ट्रॉनिक्स आणि अंतराळ यान तसेच लोकांसाठी धोकादायक असू शकतात.

मंगळावरील परिस्थिती वेगळी आहे, कारण तेथे एक वातावरण आहे (जरी पातळ असले तरी), म्हणून मार्टियन धूळ फारच तीक्ष्ण नसते. परंतु त्यापैकी बरेच काही आहे आणि त्या धूळ धूळ वादळात फोडली जाऊ शकते जी संपूर्ण ग्रह व्यापू शकते. जेव्हा धूळ वातावरणात फेकली जाते, तेव्हा ते खाली येऊन पृष्ठभागावरील सर्व काही सौर पॅनल्सपासून ते निवासस्थानांपर्यंत रोव्हर्स आणि इतर उपकरणांपर्यंत कव्हर करणार आहे.

जाहिरात

सीयू बोल्डर येथील वातावरणीय आणि अंतराळ भौतिकशास्त्र (एलएएसपी) च्या प्रयोगशाळेच्या अभ्यासाचे सह-लेखक ब्रायन ह्यंक यांनी सांगितले की, “तुम्हाला तुमच्या स्पेससूट्सवर धूळ मिळेल आणि तुम्हाला नियमित धूळ वादळाचा सामना करावा लागणार आहे.” “आम्हाला खरोखरच ही धूळ वैशिष्ट्यीकृत करणे आवश्यक आहे जेणेकरून धोके काय आहेत हे आम्हाला ठाऊक असेल.”

धूळ आरोग्याच्या समस्या

पृथ्वीवरील धूळ ज्याप्रकारे असू शकते त्याच प्रकारे मंगळावरील धूळ धोकादायक असू शकते. आम्हाला माहित आहे की पृथ्वीवरील खाण कामगार, उदाहरणार्थ, कोळसा धूळ इनहेलिंगमुळे काळ्या फुफ्फुसाचा रोग नावाची स्थिती मिळवू शकतो.

धूळ इनहेल करणे धोकादायक आहे कारण त्यात फुफ्फुसांना हद्दपार करणे कठीण असलेल्या अगदी लहान कणांचा समावेश असू शकतो. आणि मंगळावरील धूळ खरोखरच लहान, 3 मायक्रोमीटर ओलांडून किंवा अंदाजे एक इंच एक दहा-हजार आहे असे मानले जाते.

जाहिरात

वांग म्हणाले, “आमच्या फुफ्फुसातील श्लेष्मल काय काढून टाकू शकते त्यापेक्षा ते लहान आहे. “म्हणून आम्ही मार्टियन डस्ट इनहेल केल्यावर, बरेच काही आपल्या फुफ्फुसात राहू शकते आणि आपल्या रक्त प्रवाहात शोषले जाऊ शकते.”

आणि मंगळाच्या धूळात ही एकमेव समस्या नाही. ग्रहाच्या पृष्ठभागावरील रेगोलिथमध्ये पर्क्लोरेट्स नावाचे संयुगे देखील आहेत, जे पृथ्वीवर येथे धोकादायक आणि कर्करोगास कारणीभूत आहेत. पर्क्लोरेट्स केवळ पृथ्वीवर कमी प्रमाणात आढळतात, परंतु ते मंगळावर मोठ्या प्रमाणात उपस्थित राहू शकतात, जिथे ते फुफ्फुसाच्या प्रणालीचे नुकसान होऊ शकतात.

लेखकांनी त्यांच्या संशोधनात असे म्हटले आहे की आरोग्याच्या समस्येचे लक्ष वेधणे विशेषतः मंगळ मिशनसाठी कठीण आहे कारण अंतराळवीर घरापासून इतके दूर असतील की आपत्कालीन वैद्यकीय उपचार अधिक कठीण होईल. ते सूचित करतात की भविष्यातील मंगळ एक्सप्लोरर दोघेही धूळांशी जास्तीत जास्त धूळ टाळतात आणि या संभाव्य धोकादायक प्रभावांपासून त्यांचे संरक्षण करण्यासाठी पूरक आहार देखील दिले जातात.

जाहिरात

“प्रतिबंध ही महत्त्वाची आहे. आम्ही प्रत्येकाला आपल्या कोलेस्ट्रॉलची तपासणी करण्यासाठी त्यांच्या प्राथमिक काळजी प्रदात्यास भेटायला सांगतो,” वांग म्हणाला. “मंगळावर आपण सर्वात चांगली गोष्ट करू शकतो हे सुनिश्चित करा की अंतराळवीरांना प्रथम स्थानावर धूळ पडली नाही.”



© Copyright @2025 LIDEA. All Rights Reserved.