सोन्याची किंमत: सध्या सर्वत्र सोन्याच्या दरात झपाट्याने वाढ होत आहे. असे मानले जात आहे की लवकरच सोन्याचा दर 1,00,000 रुपयांचा टप्पा गाठू शकतो. लग्न, साखरपुडा, मुंडण यांसारख्या कौटुंबिक विधींमध्ये तसेच महिलांच्या दागिन्यांमध्ये सोन्याचा वापर परंपरेपासूनच होत आलेला आहे. अलीकडच्या काळात सोन्याची गुंतवणूक म्हणूनही पाहणी केली जात असून अनेक जण आपल्या गुंतवणूक पोर्टफोलिओमध्ये याचा समावेश करत आहेत. आजकाल लोक याला एक चांगला गुंतवणूक पर्याय मानत आहेत आणि म्हणूनच ते त्यांच्या पोर्टफोलिओचा एक भाग बनवत आहेत. जेव्हा जेव्हा तुम्ही सोने खरेदी करायला जाता तेव्हा त्या दिवशीचा सोन्याचा भाव तपासता. पण अनेकांना कदाचित हे माहित नसेल की सोन्याची किंमत कशी ठरवली जाते.
जेव्हा आपण सोनं विकत घेतो, तेव्हा आपण ‘स्पॉट रेट’ किंवा ‘हाजीर दर’वर खरेदी करतो. हे दर मल्टी कमोडिटी एक्सचेंज (MCX) वर आधारित असतात.
मल्टी कमोडिटी एक्सचेंज (MCX) या वायदा बाजारात देशांतर्गत मागणी व पुरवठा, तसेच जागतिक महागाई दर यासारख्या गोष्टी लक्षात घेऊन दर ठरवले जातात. या प्रक्रियेमध्ये लंडन बुलियन मार्केट असोसिएशन सोबत समन्वय साधला जातो. MCX वरील दरात VAT, लेवी आणि अन्य खर्च समाविष्ट असतो.
देशांतर्गत व आंतरराष्ट्रीय निर्णय: सरकारकडून सोन्याच्या आयातीबाबत काही नवीन धोरण आणले गेले, तर त्याचा सरळ परिणाम दरांवर होतो.
उत्पादन घटले तर परिणाम: जे देश सोने निर्यात करतात, तिथे जर उत्पादन घटले तर त्याचा जागतिक बाजारातील दरांवर परिणाम होतो.
स्पॉट प्राइस म्हणजे आपण जिथे जिथे ज्वेलर्सकडून सोनं घेतो, त्या किंमती. हे दर स्थानिक सराफ असोसिएशन ठरवतात. प्रत्येक शहरातील सराफ व्यावसायिक दर ठरवत असल्याने किंमतींमध्ये थोडाफार फरक असतो. तसेच, कॅरेट प्रमाणे दर ठरतो, म्हणजे 22 कॅरेट, 24 कॅरेट यानुसार किंमत वेगवेगळी असते.
जगभरात सोन्याचे दर लंडन बुलियन मार्केट मध्ये ठरवले जातात, जे जगातील सर्वात मोठं बुलियन मार्केट आहे. 2015 पूर्वी लंडन गोल्ड फिक्स हे दर ठरवत होते, परंतु आता हे काम लंडन बुलियन मार्केट असोसिएशन (LBMA) करत आहे, ज्याचे संचालन ICE बेंचमार्क प्रशासन करते. हे संस्थान जागतिक स्तरावरील विविध सरकारी संस्थांशी समन्वय साधून दर ठरवते.
जगभरातील सोन्याचे दर लंडनच्या सराफा बाजारात निश्चित होतात. हे जगातील सर्वात मोठे सराफा बाजार आहे. 2015 पूर्वी, लंडन गोल्ड फिक्स ही सोन्याची किंमत निश्चित करणारी नियामक संस्था होती, परंतु 20 मार्च 2015 नंतर, लंडन बुलियन मार्केट असोसिएशन नावाची एक नवीन संस्था स्थापन करण्यात आली. हे ICE प्रशासकीय बेंचमार्कद्वारे चालवले जाते. ही संस्था जगातील सर्व देशांच्या सरकारांशी संबंधित राष्ट्रीय स्तरावरील संघटनांच्या सहकार्याने सोन्याची किंमत काय असाव्यात हे ठरवते.
अधिक पाहा..
