नवी दिल्ली: आरोग्याची जाणीव जगभरात वाढत असताना, भारतीय पारंपारिक अन्न ज्ञानाची पुन्हा तपासणी करीत आहेत. स्वच्छ खाण्याच्या चळवळीत, प्राचीन धान्यांना जोरदार पुनरुत्थान होत आहे. भारताच्या पाककला परंपरेतील एक उदयोन्मुख मथळा म्हणजे रॅजी, उर्फ ​​फिंगर बाजरी, शहरी आहारांमुळे विसरली गेली आणि ग्रामीण पँट्रीला सोडली गेली आणि गरीब माणसाच्या धान्याचे लेबल लावले गेले आहे, आता ते समोर येत आहे, ज्याचे भारतातील क्विनोआची आवृत्ती म्हणून विक्री केली जात आहे.

आहारतज्ञ आणि वजन व्यवस्थापन तज्ज्ञ डॉ. प्रत्यक्शा भारद्वाज यांनी रेगी नवीन क्विनोआ कसे असू शकते याबद्दल बोलले.

शहरी भारतीयांमधील ग्लूटेन-मुक्त गुणांसाठी क्विनोआला प्रेम केले जात आहे, तर रागी स्थानिक, टिकाऊ आणि अधिक पौष्टिकदृष्ट्या मूल्यवान पर्याय असल्याचे सिद्ध होत आहे. आकडेवारी कथा सांगते. आयएमएआरसी ग्रुपच्या एका अहवालात असे म्हटले आहे की २०२23 मध्ये भारतीय बाजरी बाजारात 310 अब्ज डॉलर्सपर्यंत पोहोचले आहे आणि २०२24 ते २०32२ या कालावधीत 7.7% च्या सीएजीआरने वाढण्याची शक्यता आहे. भारतीय इन्स्टिट्यूट ऑफ मिल्ट्स रिसर्च (आयआयएमआर) च्या मते, गेल्या पाच वर्षांत शहरी भागात इतर कोणत्याही अधिका of ्यांपेक्षा जास्त प्रमाणात उपभोग वाढला आहे.

हे सर्व मोठ्या प्रमाणात सरकारच्या पाठिंब्याने घडले आहे. हे मागील वर्ष, 2023, यूएनने मंजूर केलेल्या मिल्ट्सचे आंतरराष्ट्रीय वर्ष आहे आणि भारत हे प्रभारी अग्रगण्य आहे, हवामान-रेझिलींट शेतीसाठी रागी पुन्हा स्थापित करीत आहे आणि पौष्टिकतेने भरलेले आहे. तेथे अन्न सुरक्षा आणि मानक प्राधिकरण (एफएसएसएआय) देखील आहे, सार्वजनिक वितरण प्रणाली आणि मिड-डे जेवणात रागीला प्रोत्साहन देते आणि कुपोषणाविरूद्ध परवडणारे साधन म्हणून स्थापित करते.

खेड्यांपासून शाकाहारी कॅफेपर्यंत: रागीचा शहरी बदल

रागीचा वापर सामान्यत: कर्नाटकाच्या रागी मुड, तमिळनाडूचा रागी डोसा किंवा आंध्राच्या रागी सांगीपुरते मर्यादित होता. आता आम्ही रेगी न्याहारी, उर्जा बार आणि पास्ता, तसेच कुकीज, बाळाचे अन्न आणि वनस्पती-आधारित दूध मध्ये मोल्डिंग करत असल्याचे पाहत आहोत. बिगबास्केट आणि Amazon मेझॉन इंडियाच्या किरकोळ आकडेवारीनुसार, रागी उत्पादने २०२24 च्या तुलनेत वर्षाच्या-वर्षाच्या वाढीच्या दरात विकल्या गेल्या. रॅजीची सर्वात मोठी मागणी हजारो आणि जनरल झर्सकडून येत आहे ज्यांना आरोग्य आणि वारसा-आधारित पदार्थ त्यांच्या आहारात हव्या आहेत.

भविष्यासाठी धान्य: अन्न सुरक्षेमध्ये रागीची भूमिका

रागी केवळ पौष्टिकच नाही तर हवामान नायक देखील आहे. हे शुष्क आणि अर्ध-रखरखीत प्रदेशात वाढू शकते आणि ते कमी पाळण्याशिवाय वाढू शकते आणि ते कीटकांना प्रतिरोधक आहे, म्हणूनच, भारताच्या मल्टी-ग्रो-क्लायमॅटिक प्रदेशांसाठी रागी एक फायदेशीर धान्य असू शकते. हवामान बदल आणि अन्न सुरक्षा समस्यांच्या अथक लाटांमुळे, सिंथेटिक खत नसलेल्या गरीब मातीचा वापर करून माती सुधारण्यात रॅजीचे वैशिष्ट्य म्हणजे ते मधाप्रमाणे गोड बनवते. संस्था रेगी (आयआयएमआर सारख्या) च्या बायो-फोर्टिफाइड वाण विकसित करीत आहेत आणि सूक्ष्म पोषक घटकांनी मजबूत केल्याने महिला आणि मुलांमध्ये अशक्तपणा आणि ऑस्टिओपोरोसिसचा सामना करण्यास मदत होऊ शकते. या सीएजीआर व्हॅल्यू साखळीचे आर्थिक आणि आरोग्याचे परिणाम प्रचंड असतील.

भारत एका अद्वितीय क्रॉसरोडवर आहे, जिथे प्राचीन परंपरा आंतरराष्ट्रीय दर्जा मिळविणार्‍या नाविन्यपूर्णतेचे आणि स्थानिक डिशेसची पूर्तता करतात. ग्राहकांना निरोगी आणि अधिक टिकाऊ निवडीची इच्छा वाढत असताना, रागी भविष्यातील एक सुपरफूड बनली आहे. न्यूट्रिशनिस्ट, शेफ, पॉलिसी निर्माते आणि रागीसाठी वकिली करणारे सेलिब्रिटींचे आभार, रॅजीच्या चढत्या चढाव देखील भारतीय खाद्य कथेत मोठा कल अधोरेखित करतो: नाविन्यपूर्णतेसह, आमच्या मुळांवर परत जा.

जागतिक बाजरी चळवळीचे भारत चॅम्पियन्स म्हणून, आपण हे देखील लक्षात ठेवले पाहिजे की जागतिक आरोग्याच्या ट्रेंडची सर्व महत्त्वाची उत्तरे सुपरमार्केटमधील आयात केलेल्या शेल्फमधून येत नाहीत, परंतु त्याऐवजी आपण ज्या मैदानावर उभे आहोत त्यापासून! रागी नवीन क्विनोआ नाही; हे चांगले, धैर्यवान आहे आणि सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे ते आपले आहे.