नवी दिल्ली: मोठ्या सी-कर्करोगाचे निदान- शारीरिक रोगाच्या पलीकडे असलेल्या भावना, अनिश्चितता आणि आव्हानांचा महापूर आणतो. केमोथेरपी, केमो ब्रेन किंवा केमो फॉगचा दुष्परिणाम म्हणून ओळखले जाते, कर्करोगाच्या दरम्यान किंवा नंतर लोक अनुभवतात अशा संज्ञानात्मक कमजोरी असतात. कर्करोगाने ग्रस्त असलेल्या काही लोकांच्या लक्षात आले की ते पूर्वीसारखे स्पष्टपणे विचार करू शकत नाहीत. त्यांना गोष्टी लक्षात ठेवण्यास, लक्ष केंद्रित करणे, कार्ये पूर्ण करणे किंवा काहीतरी नवीन शिकण्यात त्रास होऊ शकतो.
मानसिक आरोग्य व्यासपीठ लिस्सुन येथील क्लिनिकल मानसशास्त्रज्ञ वैशाली अरोरा यांनी खालील बदल सूचीबद्ध केले जे बहुधा होण्याची शक्यता आहे.
रुग्णांना बर्‍याचदा संज्ञानात्मक अडचणींचा अनुभव येतो, यासह:
हे बदल कार्य, नातेसंबंध आणि दैनंदिन कामकाजात व्यत्यय आणू शकतात, ज्यामुळे निराशा, चिंता आणि स्वत: ची कार्यक्षमतेची भावना कमी होते.
केमो ब्रेनचा मानसिक प्रभाव
संज्ञानात्मक कमजोरी एखाद्या रुग्णाच्या भावनिक कल्याणवर लक्षणीय परिणाम करू शकते. बर्‍याच व्यक्तींना निराशा, पेचप्रसंग किंवा आत्मविश्वासाचा अनुभव येतो कारण त्यांनी पूर्वी सहजतेने व्यवस्थापित केलेल्या कार्यांसह संघर्ष केला. कायमस्वरुपी संज्ञानात्मक घट किंवा व्यावसायिक आणि वैयक्तिक जीवनावर होणा effect ्या परिणामाच्या चिंतेमुळे चिंता आणि नैराश्य उद्भवू शकते. काही रुग्ण संभाषणात चुका करण्याच्या भीतीने सामाजिकदृष्ट्या मागे घेतात, ज्यामुळे अलगाव होऊ शकतो.
कर्करोग हे आधीच जीवन बदलणारे निदान आहे आणि संज्ञानात्मक कमजोरीचे अतिरिक्त आव्हान अप्रत्याशितता आणि असहाय्यतेची भावना वाढवू शकते. ज्या रुग्णांनी एकदा त्यांच्या बुद्धिमत्तेवर किंवा कार्यक्षमतेवर स्वत: ला अभिमान बाळगले होते अशा रुग्णांना ओळखण्याच्या घटत्या भावनेने संघर्ष केला जाऊ शकतो.
केमो ब्रेन व्यवस्थापित करण्यासाठी, कार्ये सुलभ करा आणि मल्टीटास्किंग टाळा. ट्रॅकर्स, स्मरणपत्रे आणि याद्यांची मदत रुग्णाला आयोजित राहण्यास मदत करू शकते. संज्ञानात्मक कार्य मजबूत करण्यासाठी कोडी आणि मेमरी गेम्स सारख्या मेंदू-प्रशिक्षण व्यायामांमध्ये व्यस्त रहा. मानसिकता आणि पुरोगामी स्नायू विश्रांती यासारख्या विश्रांती तंत्रासह ताण कमी करा. नियमित व्यायामासह समृद्ध करणारी जीवनशैली, अँटिऑक्सिडेंट्स आणि अमीनो ids सिडचा आहार आणि दर्जेदार झोपे ठेवा. सामना करण्याची रणनीती विकसित करण्यासाठी आणि दैनंदिन कामकाजात आत्मविश्वास पुन्हा मिळविण्यासाठी थेरपिस्ट किंवा समर्थन गटांचे समर्थन शोधा.
डॉ. प्रिया तिवारी, हेड – मेडिकल ऑन्कोलॉजी, आर्टेमिस हॉस्पिटल, केमो ब्रेन आणि उपचारादरम्यान होणा cong ्या संज्ञानात्मक बदलांविषयी बोलले.
केमोथेरपी हा एक कर्करोगाचा उपचार आहे ज्यामुळे संज्ञानात्मक कमजोरी होते, ज्यास “केमो ब्रेन” म्हणून संबोधले जाते. रुग्णाला स्मरणशक्ती, एकाग्रतेची समस्या आणि मानसिक धुकेपणा असेल, ज्यामुळे दैनंदिन जीवन आव्हानात्मक होते. केमो ब्रेनचे नेमके कारण माहित नाही, परंतु संशोधन असे सूचित करते की केमोथेरपी तंत्रिका मार्गात बदल करून आणि निरोगी मेंदूच्या पेशींमध्ये हस्तक्षेप करून मेंदूच्या कार्य करण्याच्या पद्धतीमध्ये हस्तक्षेप करते.
केमोथेरपी औषधे, जी कर्करोगाच्या वेगाने विभाजित करणार्‍या पेशी नष्ट करण्याच्या उद्देशाने आहेत, निरोगी आणि कर्करोगाच्या पेशींमध्ये फरक करत नाहीत. यापैकी काही औषधे मेंदूत निरोगी पेशींवर परिणाम करू शकतात, विशेषत: मेमरी आणि संज्ञानात्मक कार्ये नियंत्रित करतात. कर्करोगाच्या उपचारांमुळे उद्भवलेल्या तणाव, थकवा आणि हार्मोनल बदलांमुळे हे प्रभाव सामान्यत: खराब होतात. केमो ब्रेन बर्‍याचदा न्यूरोइन्फ्लेमेशनशी संबंधित असतो, अशी प्रक्रिया ज्याद्वारे केमोथेरपीवर रोगप्रतिकारक शक्तीची प्रतिक्रिया मेंदूच्या कार्यामध्ये सूज आणि बदल होऊ शकते.
केमोथेरपी रक्त-मेंदूच्या अडथळ्यामध्ये व्यत्यय आणू शकते, ज्यामुळे मेंदू चयापचय आणि संज्ञानात्मक प्रक्रिया बदलते.
रुग्णांना सतत लक्ष देणे किंवा मल्टीटास्किंगची आवश्यकता असलेल्या कार्यात अडचणी येऊ शकतात. ते तोंडी ओघ किंवा नावे लक्षात ठेवून समस्यांविषयी तक्रार करू शकतात, ज्यामुळे त्यांच्या वैयक्तिक आणि व्यावसायिक जीवनावर परिणाम होईल. असे संज्ञानात्मक बदल बर्‍याचदा दीर्घकालीन असतात, उपचारानंतर महिने किंवा वर्षे टिकतात; तथापि, बरेच रुग्ण वेळेसह सुधारतात.
केमोथेरपीच्या रूग्णांसाठी डॉक्टरांकडे असलेल्या कोणत्याही संज्ञानात्मक चिंता व्यक्त करणे फार महत्वाचे आहे. संज्ञानात्मक पुनर्वसन आणि मानसिक व्यायाम, शारीरिक क्रियाकलाप आणि झोपेची रणनीती एखाद्या रुग्णाला केमो मेंदूत लक्षणे व्यवस्थापित करण्यास आणि निरोगी मेंदूची देखभाल करण्यास मदत करू शकते. सहाय्यक काळजी जीवनाची गुणवत्ता सुधारते, विशेषत: त्यांच्या उपचारांच्या दरम्यान आणि नंतर.
