मुंबई : वैद्यकीय शिक्षण पद्धती ही किचकट होण्यापेक्षा सोपी व्हावी, यासाठी पालिकेच्या केईएम रुग्णालयातील प्राध्यापकांनी पुढाकार घेतला आहे. हसत-खेळत मन रमवत अभ्यास व्हावा आणि त्यातून ज्ञानाचे आदानप्रदान व्हावे, यासाठी केईएम रुग्णालयाच्या औषध विभागाच्या सहाय्यक प्राध्यापक डॉ. श्रद्धा मोरे यांनी काही खेळ स्वतः विकसित केले आहेत. विशेष म्हणजे या खेळांचे महत्त्व फक्त केईएम रुग्णालयापुरते मर्यादित न राहता सातासमुद्रापार पोहोचले आहे.

एकूण २५ प्रकारचे वेगवेगळे खेळ त्यांनी तयार केले आहेत. विद्यार्थ्यांना प्रत्येक खेळात एकाच वेळेस आजारांची माहिती, त्यांची लक्षणे, उपचार आणि मार्गदर्शन मिळते. यात विद्यार्थ्यांचा सक्रिय सहभाग मिळतो आणि नवा कोणता खेळ खेळायला मिळणार याची विद्यार्थ्यांना उत्सुकता असते.

डॉ. श्रद्धा मोरे यांनी सांगितले, ‘वैद्यकीय अभ्यास हा विद्यार्थ्यांसाठी अनेकदा उत्साह वाढवणारा नसतो. एकाच पॅटर्नमध्ये शिक्षण पद्धती असते. पण ही शिक्षण पद्धती कोणत्याही वयोगटात बदल घडवून आणू शकते. मुलांना अभ्यास आणखी मनोरंजक वाटावा आणि त्यातून अभ्यासाव्यतिरिक्त त्यांचे लक्ष इतर कुठेही भटकू नये, यासाठी हे खेळ तयार केले आहेत.

यातील दोन खेळांची आंतरराष्ट्रीय नोंदसुद्धा झाली आहे.’ केईएम रुग्णालयाच्या सहाय्यक प्राध्यापक डॉ. श्रद्धा मोरे म्हणाल्या, ‘या खेळांमुळे विद्यार्थ्यांची एकाग्रता, संवादकौशल्य, सर्जनशीलता आणि सहकार्याची भावना वृद्धिंगत होणार आहे. मुलांचा आत्मविश्वास वाढतो. शिक्षणासंबंधित भीती कमी होते आणि सक्रियपणा वाढतो. या संपूर्ण उपक्रमात काही आंतरराष्ट्रीय विद्यार्थ्यांचाही सहभाग लाभला आहे.’ ऑस्ट्रेलिया, रशिया, अमेरिका, इंग्लंड, जॉर्जिया या देशांतील वैद्यकीय विद्यार्थी खेळांची पद्धत अनुभवण्यासाठी आणि शिकण्यासाठी आले असल्याचे त्यांनी सांगितले.

सापशिडी आधारित प्रश्नमंजूषा

पारंपरिक सापशिडी खेळाचा यात वापर करण्यात आला आहे. म्हणजे १०० चौकोनांत १०० प्रश्न असतात. डाइस टाकून आलेल्या नंबरवरचा प्रश्न सोडवायचा. बरोबर उत्तर देणारा पुढे सरसावतो. अचूकता आणि गती यांची उत्तम सांगड या माध्यमातून घालता येते.

‘हौजी गेम’ – विषयवार तयारी

कार्डिओलॉजी, रेस्पिरेटरी, न्यूरोलॉजी यांसारख्या विभागांनुसार १०० प्रश्न असतात. विद्यार्थी एखादा नंबर निवडतात आणि संबंधित चौकटीतील प्रश्नाचे उत्तर देतात.

‘डिजिटल डिटॉक्स चार्टिंग’

मोबाईल, आयपॅड बाजूला ठेवून विद्यार्थ्यांनी एका दिलेल्या विषयावर चार्ट तयार करायचा. रंगीत पेन, कार्डशीट्सच्या साह्याने चार्ट तयार केले जातात. त्यामुळे कल्पकता, सहकार्य आणि थेट विचार करण्याची सवय विकसित होते.

‘सुपर थर्टी’

एका गटाला दोन मिनिटांत विशिष्ट विषयावर ३० कीवर्डस लिहायचे. उदाहरणार्थ मलेरिया - लक्षणं, निदान, उपचार, कारणं अशी ३० कीवर्डस लिहून जागा भरायची.

‘मेमरी मॅच गेम’

एक विद्यार्थ्याने शब्द सांगितला, पुढच्याने तो शब्द लक्षात ठेवून स्वतःचा एक शब्द त्यात सांगायचा. अशा एक एक शब्दाची भर पडून आणि शब्दाची आणि माहितीची साखळी तयार होते. स्मरणशक्ती व लक्ष एकवटण्यासाठी प्रभावी असा हा खेळ आहे.

‘फ्लॅश कार्ड्स’ – चित्रातून शिक्षण

१०० फ्लॅश कार्डसवर वैद्यकीय स्थितीचे फोटो दाखवले जातात. फोटो पाहून निदान करायचं आणि संबंधित तीन प्रश्नांची उत्तरं द्यायची. यामुळे दृकश्राव्य स्मरणशक्ती वृद्धिंगत होते.