नवी दिल्ली: डॉक्टरांच्या सल्ल्याशिवाय स्वत: हून डोळ्याचे थेंब वापरणे ही सर्वात सामान्य चूक आहे. यामुळे डोळ्याच्या बर्‍याच समस्यांना कारणीभूत ठरू शकते. उदाहरणार्थ, योग्य सल्ल्याशिवाय स्टिरॉइड्स वापरल्याने मोतीबिंदू किंवा काचबिंदू होऊ शकतात. चुकीच्या डोसमध्ये प्रतिजैविकांचा वापर केल्यास सूक्ष्मजंतूंचा औषध प्रतिकार वाढू शकतो. हे थेंब लागू करताना, डोळ्यांवर ड्रॉपरला स्पर्श करताना, अनुप्रयोगानंतर लुकलुकणे सुरू करणे, किंवा डोळ्याच्या ड्रॉप लेबलनुसार (मुख्यतः कोरडे/थंड ठिकाणे) संग्रहित न करता लोक केलेल्या इतर सामान्य चुकांमध्ये घाणेरडे हातांचा वापर करणे समाविष्ट आहे. एकदा उघडल्यानंतर डोळ्याच्या थेंबांची बाटली एका महिन्याच्या आत वापरली पाहिजे.

न्यूज 9 लिव्हशी संवाद साधताना डॉ. जय केलकर, संचालक; संचालक, एनआयओ सुपर स्पेशलिटी हॉस्पिटल, पुणे, भारत, बहुतेक लोकांनी केलेल्या सामान्य डोळ्याच्या ड्रॉप चुकांबद्दल बोलले.

काचबिंदूमुळे डोळ्याच्या उच्च दाबास कारणीभूत ठरते ज्यामुळे ऑप्टिक मज्जातंतू नुकसान होते आणि दृष्टी कमी होते. डोळा थेंब हा दबाव कमी करण्यात मदत करतो. शिवाय, जर या डोळ्याचे थेंब चुकीच्या पद्धतीने वापरले गेले तर ते शांतपणे आपल्या डोळ्यांना नुकसान करू शकतात कारण काचबिंदू सुरुवातीच्या टप्प्यात कोणतीही चिन्हे दिसत नाही. संक्रमणासाठी, डोळ्याचे थेंब योग्यरित्या वापरणे खूप महत्वाचे आहे. लवकर वापर थांबविणे, डोस वगळणे किंवा कालबाह्य झालेल्या थेंबांचा वापर करणे उपचार उलट करू शकते आणि यामुळे लक्षणे आणखी बिघडू शकतात किंवा संसर्ग पसरू शकतो. अशा रूग्णांची पहिली खबरदारी म्हणजे त्या थेंबांना लेन्स-सेफ असे लेबल लावल्याशिवाय डोळ्याचे थेंब लागू करण्यापूर्वी त्यांचे लेन्स काढून टाकणे. या औषधाच्या डोळ्याच्या थेंबांच्या अनुप्रयोगानंतर लेन्स पुन्हा लावण्यापूर्वी 15 मिनिटे प्रतीक्षा करा. जे लोक कॉन्टॅक्ट लेन्स वापरतात त्यांना शक्यतो संरक्षक-मुक्त वंगण वापरावे.

डोळ्यांत चिडचिडेपणा, अस्पष्ट दृष्टी किंवा गंभीर संक्रमण टाळण्यासाठी थेंब वापरण्यापूर्वी नेहमीच हात आणि ड्रॉपर्स स्वच्छ ठेवा. लहान मुले आणि वृद्ध लोक सहसा गैरवापराचा धोका जास्त असतात. मुले बर्‍याचदा घाबरतात, तर ज्येष्ठांचे हात हलके हात, दृष्टी कमी किंवा थेंब कधी वापरायचे ते विसरतात. जेव्हा मुले एकाच ठिकाणी योग्य प्रकारे स्थायिक झाल्या तेव्हा थेंब वापरणे ही समस्या सोडविण्याचा एक प्रभावी मार्ग आहे. वृद्ध प्रौढांसाठी, स्मरणपत्रे आणि लेबलिंग बाटल्या व्यवस्थित सेट करणे जेणेकरून सर्व काही दृश्यमान असेल तर एक योग्य उपाय असू शकेल. कुटुंबातील सदस्याकडून किंवा काळजीवाहूची मदत घेतल्यास डोळ्यातील थेंब वापरणे त्यांना अधिक सुलभ करते. डोळ्याच्या थेंबाचा वापर कमी करणे महत्वाचे आहे जेव्हा एखाद्याला डोळ्याच्या तीव्र वेदना, खाज सुटणे, अचानक दृष्टी बदलणे, लालसरपणा, सूज, पिवळा किंवा हिरवा स्त्राव, सतत ज्वलन आणि हलकी संवेदनशीलता यासारख्या लक्षणांचा अनुभव येताच. ही लक्षणे पाहिल्याबरोबर त्यांनी डॉक्टरकडे धाव घ्यावी.

आत्तापर्यंत, काचबिंदूच्या औषधात भिजलेल्या जास्त काळ किंवा कॉन्टॅक्ट लेन्सचा प्रयत्न केला गेला आहे. नवीन आणि सोपे पर्याय विकसित केले जात आहेत. यामध्ये डोळ्याच्या थेंबाच्या स्प्रे (जे बंद डोळ्यांवर चुकले आहेत) किंवा डोळ्याच्या थेंबांपेक्षा जास्त काळ टिकणारे जाड जेल आणि दिवसभर हळूहळू औषधोपचार करणार्‍या ड्रग-रिलीझिंग कॉन्टॅक्ट लेन्सचा समावेश आहे. काही लहान घाला किंवा प्लग पापणीच्या आत जातात किंवा फाडतात आणि वेळोवेळी औषध सोडतात. या पर्यायांचे लक्ष्य वारंवार थेंबांची आवश्यकता कमी करणे आणि उपचार अधिक आरामदायक बनविणे आहे.