पावसाळा म्हटलं की आजारांना निमंत्रणच असतं. चुकीचं काही खाण्यात आलं की लगेच घसा धरण्यापासून ते ताप येण्यापर्यंत, तर कधी कधी जुलाब, मळमळ अशा अनेक आजार होतात. पावसाळ्यात बाहेरचं खाण्याची इच्छाही तेवढीच होत असते. पण त्यामुळे तब्येतही बिघडते. त्यात किडनी आणि हृदयाचे आजार असणाऱ्यांनी तर विशेष काळजी घेणे महत्त्वाचे असते. आर्द्रता, संसर्ग आणि खाण्यात थोडीशी चूक त्यांच्यासाठी मोठा धोका बनू शकते. अशा परिस्थितीत पावसाळ्यात काय खावे आणि काय खाऊ नये याकडे लक्ष देणे खूप महत्वाचे आहे.
मीठाचे प्रमाण मर्यादित ठेवा
राजीव गांधी रुग्णालयातील कार्डिओलॉजी विभागाचे डॉ. अजित जैन स्पष्ट करतात की, मनात येणारी पहिली गोष्ट म्हणजे मीठ. डॉक्टरांच्या मते, हृदय आणि मूत्रपिंडाच्या रुग्णांनी या हंगामात मीठाचे सेवन मर्यादितच ठेवावे. जास्त मीठ शरीरात पाणी टिकवून ठेवते, ज्यामुळे सूज, उच्च रक्तदाब आणि श्वासोच्छवासाच्या समस्या उद्भवू शकतात. यामुळे मूत्रपिंड अधिक थकतात आणि हृदयावर दबाव वाढतो.
तळलेले पदार्थ खाणे टाळा
पावसाळा येताच खवय्यांना पकोडे , समोसे आणि तळलेले पदार्थ खाणे आवडते. पण तळलेले आणि रस्त्यावरील अन्न हृदय आणि मूत्रपिंडाच्या रुग्णांसाठी विषासारखे असू शकते. त्यात असलेले ट्रान्स फॅट आणि अतिरिक्त मीठ शरीरात जळजळ आणि कोलेस्टेरॉल वाढवते. बाहेर खाल्ल्याने संसर्गाचा धोका देखील वाढतो.
हे पदार्थ पचनक्रिया कमकुवत करतील
त्याचप्रमाणे, चिप्स, नूडल्स, सॉसेज किंवा कॅन केलेला पदार्थ यांसारखे प्रक्रिया केलेले पदार्थ सोडियम आणि प्रिझर्वेटिव्ह्जने भरलेले असतात. हे पदार्थ मूत्रपिंडाची फिल्टरिंग क्षमता कमकुवत करतात आणि हृदयाला नुकसान पोहोचवू शकतात. पावसाळ्यात पचनक्रिया देखील कमकुवत असते, म्हणून त्यांचे सेवन पूर्णपणे टाळावे.
या फळाचे सेवन करणे टाळावे
बऱ्याचदा लोकांना असे वाटते की फळे खाणे आरोग्यदायी आहे, परंतु टरबूज,नारळ पाणी यासारख्या काही फळांमध्ये द्रवपदार्थांचे प्रमाण जास्त असते. मूत्रपिंडाच्या रुग्णांनी डॉक्टरांच्या सूचनेनुसार द्रवपदार्थाचे प्रमाण नियंत्रित करावे , अन्यथा शरीरात पाणी साचू शकते ज्यामुळे सूज येणे किंवा श्वास घेण्यास त्रास होणे यासारख्या परिस्थिती उद्भवू शकतात. पावसाळ्यात उघड्यावर कापलेली फळे आणि भाज्या खाणे देखील धोकादायक आहे. यापासून अन्न विषबाधा किंवा संसर्ग होण्याचा धोका असतो, जो हृदय आणि मूत्रपिंडाच्या रुग्णांसाठी धोकादायक ठरू शकतो, कारण त्यांची प्रतिकारशक्ती आधीच कमकुवत असते.
मग पावसाळ्यात हृदय आणि मूत्रपिंडाच्या रुग्णांनी काय खावे ?
डॉ. जैन म्हणतात की दुधी भोपळा आणि शेवगा यांसारख्या हलक्या शिजवलेल्या आणि उकडलेल्या भाज्या फायदेशीर ठरतात. दलिया, ओट्स आणि ब्राऊन राईस यांसारखी फायबरयुक्त धान्ये पचनक्रिया निरोगी ठेवतात आणि रक्तातील साखर नियंत्रित करतात. हळद, आले आणि लसूण यांसारखे घरगुती मसाले रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवतात आणि शरीरातील जळजळ कमी करण्यास मदत करतात.
एकंदरीत, हृदय आणि मूत्रपिंडाच्या रुग्णांनी पावसाळ्यात त्यांच्या आहाराबाबत खूप काळजी घेतली पाहिजे. बाहेरील अन्न, जास्त मीठ, तळलेले आणि प्रक्रिया केलेले अन्न शक्य तितके टाळा. थोडी काळजी घेऊन आणि डॉक्टरांच्या सल्ल्याचे पालन करणे महत्त्वाचे आहे. अचानक सूज येणे, श्वास लागणे किंवा थकवा यासारखी समस्या उद्भवल्यास, विलंब न करता डॉक्टरांशी संपर्क साधा.
