मीठ म्हणजेच सोडियम क्लोराईड आपल्या शरीरासाठी अत्यंत आवश्यक आहे. हे शरीरातील द्रव संतुलन राखण्यासाठी, नसा आणि स्नायूंचे योग्य कार्य करण्यास मदत करते. परंतु जेव्हा हे मीठ जास्त प्रमाणात सेवन केले जाते तेव्हा ते शरीरासाठी हानिकारक आणि हळूहळू घातक ठरू शकते.

मीठ किती आवश्यक आहे?

वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (WHO) नुसार, एका व्यक्तीने दिवसातून जास्तीत जास्त 5 ग्रॅम मीठ (सुमारे एक चमचे) घेतले पाहिजे. परंतु भारतातील बहुतेक लोक दररोज दुप्पट किंवा तिप्पट प्रमाणात वापरतात. याचे मुख्य कारण म्हणजे – पॅक केलेले अन्न, खारट स्नॅक्स, लोणचे, सॉस आणि खाण्यासाठी तयार पदार्थांचे अतिसेवन.

जास्त मीठ खाल्ल्याने धोका

1. उच्च रक्तदाब

जास्त मीठ खाल्ल्याने रक्तातील सोडियमची पातळी वाढते, ज्यामुळे रक्तदाब वाढतो. क्रॉनिक हाय बीपी हृदय आणि मेंदूवर परिणाम करते आणि हृदयविकाराचा झटका आणि स्ट्रोकचा धोका वाढवते.

2. हृदयरोगाचा धोका

जास्त मीठ रक्तवाहिन्यांना कठोर बनवते, रक्त प्रवाहात अडथळा आणते. ही स्थिती हृदयरोगाचे मुख्य कारण बनू शकते.

3. मूत्रपिंडाचे नुकसान

अतिरिक्त सोडियम काढून टाकण्यासाठी किडनीला जास्त काम करावे लागते. असे दीर्घकाळ राहिल्यास किडनी निकामी होणे किंवा मुतखडा होऊ शकतो.

4. हाडांची कमकुवतपणा

अति मीठामुळे शरीरात कॅल्शियमची कमतरता निर्माण होते. यामुळे हाडे कमकुवत होतात आणि ऑस्टिओपोरोसिसचा धोका वाढतो.

5. पोटाच्या कर्करोगाचा धोका

संशोधनात असे दिसून आले आहे की जास्त मीठ खाल्ल्याने पोटाच्या पडद्याला नुकसान होते, ज्यामुळे गॅस्ट्रिक कॅन्सर होण्याची शक्यता वाढते.

मीठाचे सेवन कसे नियंत्रित करावे

• अन्नात मीठ घालण्यापूर्वी चव घ्या, अनावश्यक मीठ टाळा.
• प्रक्रिया केलेले आणि पॅकबंद अन्नाचे सेवन कमी करा.
• चवीनुसार लिंबू, औषधी वनस्पती किंवा सौम्य मसाले वापरा.
• “लो सोडियम” किंवा “मीठ-मुक्त” पर्यायांसाठी जा.
• दिवसभर पुरेशा प्रमाणात पाणी प्या जेणेकरून शरीरातील सोडियमची पातळी संतुलित राहते.

मीठ आपल्या अन्नाची चव वाढवते, परंतु त्याचा अतिरेक शरीरासाठी मंद विष बनू शकतो. त्यामुळे मीठाचे सेवन संतुलित प्रमाणात करावे. लक्षात ठेवा – मीठ महत्वाचे आहे, परंतु शहाणपण अधिक महत्वाचे आहे.