महाराष्ट्रातील एक कांदा दिवाळीच्या काळात 11 दिवस कांदा बाजार बंद ठेवण्याच्या निर्णयामुळे आधीच अडचणीत असलेल्या शेतकऱ्यांचे मोठे आर्थिक नुकसान झाल्याचे शेतकरी संघटनेने शुक्रवारी सांगितले. महाराष्ट्र राज्य कांदा उत्पादक संघाचे संस्थापक अध्यक्ष भरत दिघोळे राज्य सरकारने शेतकऱ्यांवरील हा अन्याय थांबवावा, असे त्यांनी निवेदनात म्हटले आहे. ते म्हणाले की, शेतकरी कांदा पिकवण्यासाठी रात्रंदिवस काम करतात आणि जेव्हा ते त्यांचे उत्पादन बाजारात आणतात तेव्हा त्यांना “बाजार बंद” मंडळाने स्वागत केले. हा अन्याय वर्षानुवर्षे सुरू आहे.
दिवाळी अगदी जवळ आली असताना असे करणे शेतकऱ्यांसाठी नक्कीच त्रासदायक ठरू शकते. पावसामुळे शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान झाले आहे, त्यात ही भर पडली तर शेतकऱ्यांची दिवाळी चांगली कशी होणार? असा प्रश्नही आता उपस्थित होत आहे.
कृषी उत्पन्न बाजार समित्यांमध्ये कडक शिस्त हवी
भरत दिघोळे म्हणाले की, दिवाळीसारख्या शुभमुहूर्तावरही शेतकऱ्यांना केवळ अडचणींचा सामना करावा लागतो. “बाजार या खाजगी संस्था नाहीत; त्या केवळ शेतकऱ्यांच्या श्रम आणि उत्पादनामुळे अस्तित्वात आहेत. एवढ्या मोठ्या कालावधीसाठी लिलाव पुढे ढकलणे पूर्णपणे योग्य नाही. बाजार बंद करण्याचा अधिकार फक्त मोठ्या सणांपुरता मर्यादित असावा,” दिघोले म्हणाले. शेतकऱ्यांच्या हिताचे नुकसान करणाऱ्या अधिकारी आणि व्यापाऱ्यांवर कारवाई करावी. ते म्हणाले की, राज्य सरकारने कृषी उत्पन्न बाजार समित्यांमध्ये (एपीएमसी) कडक शिस्त लावली पाहिजे.
कांदा उत्पादक शेतकरी : नवापूर कृषी उत्पन्न बाजार समितीत कांदा विक्री सुरू; शेतकऱ्यांना मोठा दिलासा मिळाला आहे
अचानक झालेल्या वाढीमुळे कांद्याचे भाव आणखी खाली येतील
महाराष्ट्र राज्य कांदा उत्पादक संघटनेचे संस्थापक-अध्यक्ष भरत दिघोळे म्हणाले, “सरकारने तातडीने या समस्येकडे लक्ष द्यावे आणि शेतकऱ्यांचे नुकसान भरून काढण्यासाठी ठोस पावले उचलावीत. कांदा उत्पादकांना आधीच अत्यंत कमी दराचा सामना करावा लागत आहे, त्यामुळे ते आर्थिक संकटात सापडले आहेत. बाजार बराच काळ बंद राहिल्यास, पुन्हा सुरू झाल्यानंतर, वाढलेल्या आवकमुळे भाव आणखी घसरतील.” दिघोले म्हणाले की, सरकारने कांद्याच्या बाजारपेठेचे कार्यक्षमतेने नियमन केले पाहिजे आणि पारदर्शक, शेतकरी-अनुकूल कामकाज सुनिश्चित केले पाहिजे.
महाराष्ट्रातील कांद्याची बाजार स्थिती
महाराष्ट्राच्या बाजारपेठेत मोठ्या प्रमाणात कांद्याची आवक झाली आहे. एकूण 4266 क्विंटल कांद्याची आवक झाली. शेतकऱ्यांना सरासरी १०९७ रुपये प्रतिक्विंटल भाव मिळाला, जो मध्य प्रदेशच्या तुलनेत खूपच चांगला होता. महाराष्ट्रात चंद्रपूरच्या बाजारात शेतकऱ्यांना सर्वाधिक अडीच हजार रुपये प्रतिक्विंटल भाव मिळाला. याशिवाय, अकलूज, कळवण, मनमाड आदी बाजारपेठेत कांद्याचे दर प्रतिक्विंटल २०० रुपये आहेत. शिवाय, राज्यातील पिंपळगाव बाजारपेठेत कांद्याची सर्वाधिक आवक 2011 रुपये प्रति क्विंटल झाली, ज्यात सर्वाधिक (1330 क्विंटल) आवक झाली.
कांद्याचे भाव पुन्हा ४ हजार रुपये प्रतिक्विंटलच्या पुढे; शेतकऱ्यांची आशा!
