केस पांढरे होणे हे वृद्धत्व दर्शवू शकते, परंतु आरोग्याच्या दृष्टीने ही वाईट गोष्ट नाही, असे एका नवीन अभ्यासात दिसून आले आहे. राखाडी केस असणे हे कर्करोगाविरूद्ध शरीराच्या नैसर्गिक संरक्षणाचे प्रतिबिंब असू शकते.

संशोधनामध्ये केसांच्या रंगद्रव्य स्टेम पेशी, ज्यांचे DNA नुकसान होते, त्यांनी कसे निर्णय घेतले ज्यामुळे एकतर धूसर होणे किंवा मेलेनोमा (मेलेनिन तयार करणाऱ्या पेशींचा ट्यूमर) कसा होतो याचा शोध घेण्यात आला.

टोकियो मेडिकल अँड डेंटल युनिव्हर्सिटीच्या डॉ एमी के निशिमुरा यांच्या नेतृत्वाखाली केलेल्या अभ्यासात असे आढळून आले की, पर्यावरणावर आधारित, केसांच्या रंगद्रव्य स्टेम पेशी त्यांच्या वातावरणानुसार दोन प्रकारे प्रतिसाद देऊ शकतात, असे विद्यापीठाच्या प्रसिद्धीपत्रकात म्हटले आहे.

संशोधकांनी मेलानोसाइट स्टेम सेल, केस आणि त्वचेला रंग देणाऱ्या पेशी, माऊस मॉडेल आणि ऊतींचे नमुने वापरून अभ्यास केला. या पेशी केसांच्या फॉलीच्या पायथ्याशी राहतात आणि परिपक्व मेलानोसाइट्स तयार करतात आणि चक्रीय पुनरुत्पादनातून जातात ज्यामुळे केसांना त्याचे रंगद्रव्य मिळत राहते.

अतिनील प्रदर्शनाची नक्कल करणाऱ्या रसायनांसारख्या डीएनएला हानी पोहोचवणाऱ्या तणावाच्या प्रकारांना सामोरे जाताना पेशी कशा प्रतिक्रिया देतात हे त्यांनी पाहिले.

काही पेशींनी त्यांच्या नूतनीकरणाची प्रक्रिया थांबवून आणि नंतर परिपक्व आणि मरून नुकसानास प्रतिसाद दिला (डीएनए डबल-स्ट्रँड ब्रेक्स) ज्यामुळे केस पांढरे होतात.

ही प्रक्रिया p53–p21 मार्गाच्या सक्रियतेमुळे आहे,” एक ट्यूमर-सप्रेसर यंत्रणा.

तथापि, जेव्हा संशोधकांनी सभोवतालचा परिसर बदलला तेव्हा पेशींनी मरण्यास नकार दिला. जेव्हा पेशी (कार्सिनोजेन्स) कर्करोग निर्माण करणाऱ्या घटकांच्या किंवा अल्ट्राव्हायोलेट बी लाइटच्या संपर्कात आल्या, तेव्हा त्यांना नुकसान झाले तरीही ते प्रतिसाद टाळू शकतात.

मरण्याऐवजी, खराब झालेल्या पेशी पुन्हा निर्माण होत राहतील आणि नंतर क्लोनिंगद्वारे गुणाकार करतील, ज्यामुळे ट्यूमर-प्रवण स्थिती निर्माण होईल.

प्रेस रिलीझमध्ये, निशिमुरा म्हणाले, “या निष्कर्षांवरून असे दिसून आले आहे की समान स्टेम सेल लोकसंख्या तणाव आणि सूक्ष्म पर्यावरणीय संकेतांच्या प्रकारावर अवलंबून विरोधी नशीब-थकवा किंवा विस्तार – अनुसरण करू शकते.” ती पुढे म्हणते, “हे केस पांढरे होणे आणि मेलेनोमा असंबंधित घटना म्हणून नव्हे, तर स्टेम सेल तणावाच्या प्रतिक्रियांचे भिन्न परिणाम म्हणून पुनर्रचना करते.”

केस पांढरे होणे कर्करोगास प्रतिबंधित करते असे अभ्यास म्हणत नाही, परंतु असे दिसून आले आहे की खराब झालेल्या पेशी कर्करोगात बदलणाऱ्या पेशी बनण्याऐवजी पर्यावरणातील संकेतांच्या आधारे स्वतःला काढून टाकून संरक्षणात्मक मार्ग निवडतात.

संशोधकांचे म्हणणे आहे की या शोधामुळे केस पांढरे होण्याची प्रक्रिया आणि त्याचा कर्करोगाच्या विकासाशी कसा संबंध आहे हे समजण्यास मदत होते.

नेचर सेल बायोलॉजी जर्नलमध्ये हा अभ्यास प्रकाशित झाला आहे.