एमसीएक्स ट्रेडिंग थांबवले: देशातील सर्वात मोठ्या कमोडिटी एक्स्चेंज एमसीएक्स (मल्टी कमोडिटी एक्सचेंज) मध्ये सोमवारी सकाळी अचानक तांत्रिक समस्येमुळे कच्चे तेल, सोने आणि चांदीच्या व्यापाऱ्यांमध्ये घबराट निर्माण झाली. नेहमीप्रमाणे बाजार सुरू करण्याची तयारी होती, मात्र वेळेवर व्यवहार सुरू होऊ शकला नाही.
28 ऑक्टोबर 2025 रोजी सकाळी 9:30 वाजता व्यापार सुरू होणार होता, परंतु एक्सचेंजने वेळ वारंवार वाढवला, प्रथम 9:45 पर्यंत, नंतर 10:00 पर्यंत. मात्र, रात्री 10.25 वाजेपर्यंतही व्यवहार सुरू होऊ शकले नाहीत. या वेळी हजारो व्यापारी त्यांच्या पडद्यावर अडकून राहिले, तर कमोडिटी मार्केटमध्ये कच्च्या तेल आणि सोन्याच्या किंमतीतील जागतिक चढउतार सुरूच राहिले.
MCX ने जारी केलेल्या निवेदनात असे म्हटले आहे की, “तांत्रिक समस्येमुळे” व्यापार ठप्प झाला आहे. तथापि, कोणत्या सर्व्हर किंवा सॉफ्टवेअरमध्ये समस्या आली हे एक्सचेंजने स्पष्ट केले नाही. डिझास्टर रिकव्हरी साइट (डीआर साइट) वरून व्यापार पुनर्संचयित करण्याचा प्रयत्न देखील अयशस्वी झाल्याचे निश्चितपणे सांगण्यात आले.
बाजारातील तज्ञांचे म्हणणे आहे की हे एक्सचेंज इन्फ्रास्ट्रक्चरमधील गंभीर त्रुटीचे लक्षण आहे, कारण डीआर साइट अयशस्वी होणे हे अतिशय असामान्य आहे. काही ब्रोकर्सचा असा विश्वास आहे की समस्या ऑर्डर रूटिंग सिस्टम किंवा डेटा सिंक्रोनाइझेशनमध्ये असू शकते, ज्यामुळे संपूर्ण नेटवर्क ठप्प झाले.
या तांत्रिक अडथळ्यामुळे व्यापाऱ्यांच्या अडचणी वाढल्या आहेत. इंट्रा-डे आणि उच्च-फ्रिक्वेंसी व्यापारी विशेषत: तोट्याला बळी पडतात कारण ते किमतीतील लहान चढउतारांवर पैज लावतात. अनेक ब्रोकिंग हाऊसेसने त्यांच्या ग्राहकांना एक्सचेंजकडून नवीन माहिती मिळेपर्यंत ऑर्डर रद्द करण्याचा किंवा त्यात बदल करण्याचा प्रयत्न करू नये, असा सल्ला दिला आहे.
एका वरिष्ठ व्यापाऱ्याने नाव न सांगण्याच्या अटीवर सांगितले की, “आम्ही दर सेकंदाला किमतींवर लक्ष ठेवतो. आजची चूक ही केवळ तांत्रिक नसून विश्वासाची कसोटी आहे.”
MCX वर व्यापार थांबवताना, आंतरराष्ट्रीय बाजारात, ब्रेंट क्रूड 0.12% घसरून प्रति बॅरल $ 85.47 वर आले आणि कॉमेक्स सोने प्रति औंस $ 2,385 वर किरकोळ वाढले.
व्यापार ठप्प झाल्यामुळे कोट्यवधी रुपयांचे डेरिव्हेटिव्ह कॉन्ट्रॅक्ट्स अडकले, त्यामुळे भारतीय कमोडिटी व्यापारी जागतिक ट्रेंडचा फायदा घेऊ शकले नाहीत.
MCX ने एक निवेदन जारी केले की, “आमची तांत्रिक टीम ही समस्या लवकरात लवकर दूर करण्यासाठी काम करत आहे.” तथापि, एक्सचेंजने व्यापार पुन्हा सुरू करण्याची अचूक वेळ दिली नाही.
गेल्या वर्षी देखील MCX मध्ये रोलओव्हर सिस्टम अपग्रेड दरम्यान सर्व्हर हँग झाल्याची समस्या आली होती, त्यानंतर सेबीने तांत्रिक सुरक्षा मानके आणखी कडक करण्याच्या सूचना दिल्या होत्या.
सलग दोन तास उशीर झाल्याने शेतमाल व्यापारी संभ्रमात पडले आहेत. अनेक गुंतवणूकदारांचे म्हणणे आहे की, असे तांत्रिक दोष वारंवार समोर येत राहिल्यास बाजारात आत्मविश्वासाची कमतरता निर्माण होऊ शकते.
अशा घटना पुन्हा घडू नयेत यासाठी आता एमसीएक्सने आपत्ती पुनर्प्राप्ती प्रणाली आणि तांत्रिक पारदर्शकतेकडे अधिक लक्ष देण्याची गरज असल्याचे तज्ज्ञांचे मत आहे.
तांत्रिक अडचणी काही नवीन नाहीत, परंतु जेव्हा ते भारतातील सर्वात मोठ्या कमोडिटी प्लॅटफॉर्मवर घडते, तेव्हा ते केवळ एक “त्रुटी” नसून एक पद्धतशीर इशारा बनते. आता व्यापार कधी आणि कसा सुरू होतो हे पाहण्यासाठी सर्वांच्या नजरा एमसीएक्सवर आहेत आणि गुंतवणूकदारांचा विश्वास परत मिळेल का हा सर्वात मोठा प्रश्न आहे.
