सध्या बाजारात आयपीओची धूम सुरू आहे. अनेक नवीन गुंतवणूकदार यात पैसे लावण्याचा विचार करत आहेत. मात्र, चांगले आयपीओ अनेक पटीने ओव्हरसब्सक्राइब होतात, ज्यामुळे शेअर्स मिळण्याची शक्यता खूप कमी होते. आयपीओमध्ये यशस्वीरित्या शेअर्स मिळवण्याची शक्यता वाढवण्यासाठी काही सोप्या पण महत्त्वाच्या युक्त्या (टिप्स) आहेत. अर्थात, गुंतवणूक करण्यापूर्वी कंपनीचे आर्थिक मूल्यांकन (fundamental analysis) करणे आवश्यक आहे.



अर्ज अचूक भरा आणि तांत्रिक चुका टाळाआयपीओमध्ये शेअर्स मिळवण्यासाठी अर्ज करण्याची पहिली पायरी म्हणजे अर्ज अचूक भरणे. अनेकदा तांत्रिक त्रुटींमुळे (technical issues) अर्ज बाद होतो. 'Advanced Enzyme Technologies' च्या आयपीओमध्ये किरकोळ गुंतवणूकदारांसाठी 11.35 पट जास्त अर्ज आले होते, पण तांत्रिक कारणांमुळे हे प्रमाण 11.122 पट झाले. म्हणजेच, तांत्रिक अडचणींमुळे काही अर्ज वाटपासाठी विचारात घेतले गेले नाहीत.



बिडची किंमत: सीलिंग प्राइस किंवा कट-ऑफतुमचा अर्ज यशस्वी होण्यासाठी बिडची किंमत (bid price) महत्त्वाची ठरते.



सीलिंग प्राइस (Ceiling Price): जर आयपीओला चांगला प्रतिसाद मिळण्याची अपेक्षा असेल, तर तुम्ही किंमत बँडच्या वरच्या मर्यादेला (upper limit) किंवा सीलिंग प्राइसला बिड करा. उदाहरणार्थ, जर किंमत बँड 100 ते 110 रुपये असेल आणि बाजारात IPO बद्दल सकारात्मक वातावरण असेल, तर 110 रुपये किंमत नमूद करणे अधिक सुरक्षित ठरू शकते. कारण जर अंतिम किंमत तुम्ही नमूद केलेल्या किमतीपेक्षा जास्त ठरली, तर तुमचा अर्ज बाद होतो.



कट-ऑफ प्राइस (Cut-off Price) : अनेक तज्ञांच्या मते, 'कट-ऑफ प्राइस' वर अर्ज करणे सर्वात जास्त फायदेशीर ठरते. फक्त किरकोळ गुंतवणूकदार (retail investors) कट-ऑफवर अर्ज करू शकतात. 'कट-ऑफ' पर्याय निवडल्यास, तुम्ही किंमत बँडमध्ये (उदा. 850 ते 860 रुपये) अंतिम किंमत जी काही ठरेल, त्या दराने शेअर्स घेण्यास तयार आहात, असे गृहीत धरले जाते. त्यामुळे तुमचा अर्ज बाद होण्याची शक्यता कमी होते आणि वाटपासाठी विचारात घेतला जातो.



'अनेकांची शक्ती': अनेक लहान अर्ज कराएक किरकोळ गुंतवणूकदार आयपीओमध्ये जास्तीत जास्त 2,00,000 रुपये पर्यंतचे शेअर्स खरेदी करू शकतो. हे खरेदी किमान बिड लॉटमध्ये (minimum bid lot) असावे लागते (उदा. एका लॉटमध्ये 16 शेअर्स).



जर आयपीओ खूप जास्त ओव्हरसब्सक्राइब (oversubscribed) झाला, तर शेअर्सचे वाटप लॉटरी पद्धतीने (draw of lots) केले जाते. या लॉटरीत, निवडलेल्या भाग्यवान गुंतवणूकदाराला किमान एक बिड लॉट मिळतो.



अशा परिस्थितीत, एकाच व्यक्तीने 2 लाख रुपये मूल्याचा एकच मोठा अर्ज करण्याऐवजी, कुटुंबातील वेगवेगळ्या सदस्यांच्या (उदा. पती, पत्नी, मुलगा) नावाने अनेक छोटे अर्ज केल्यास शेअर्स मिळण्याची शक्यता खूप वाढते. कारण, लॉटरीमध्ये प्रत्येक लहान अर्जाला किमान एक लॉट मिळण्याची समान संधी असते.



उदाहरणार्थ, 860 रुपये किंमत असलेल्या आयपीओमध्ये एका व्यक्तीने 2 लाख रुपयांचा एक अर्ज करण्याऐवजी पाच जणांनी प्रत्येकाने फक्त एक लॉटसाठी 860 रुपये किंवा कट-ऑफ प्राइसवर अर्ज केल्यास, त्या पाचपैकी कोणालातरी लॉट लागण्याची शक्यता जास्त असते.



आयपीओमध्ये अर्ज करताना या स्मार्ट टिप्स लक्षात घेतल्यास, तुम्हाला शेअर्स मिळण्याची शक्यता नक्कीच वाढेल.