काही लोक कधीकधी नाकाऐवजी तोंडाने श्वास घेतात. सामान्यतः, आपले शरीर नाकातून श्वास घेण्यासाठी डिझाइन केलेले असते, कारण नाक हवेतील धूळ, जंतू आणि इतर कण काढून टाकते. परंतु जेव्हा आपले नाक बंद होते, आपल्याला सर्दी किंवा ऍलर्जी होते किंवा आपले सायनस ब्लॉक होतात तेव्हा लोक तोंडातून श्वास घेऊ लागतात. सुरुवातीला, शरीराच्या तात्काळ गरजा पूर्ण करण्यासाठी हा एक नैसर्गिक प्रतिसाद आहे, परंतु ही सवय जर वारंवार किंवा दीर्घकाळ टिकून राहिली तर ती आपल्या आरोग्यासाठी हानिकारक ठरू शकते. डॉ. अजित कुमार, सहयोगी प्राध्यापक, कार्डिओलॉजी विभाग, राजीव गांधी हॉस्पिटल, दिल्ली म्हणतात की तोंडाने श्वास घेण्याची सवय फुफ्फुसांवर नकारात्मक परिणाम करू शकते. नाक हे केवळ हवेतून ऑक्सिजन मिळवण्याचा एक मार्ग नाही तर ते नैसर्गिक फिल्टर म्हणून देखील कार्य करते – हवेतील धूळ काढून टाकणे, हवेला आर्द्रता देणे आणि उबदार करणे आणि फुफ्फुसांपर्यंत पोहोचवणे. जेव्हा एखादी व्यक्ती तोंडातून श्वास घेते तेव्हा ही प्रक्रिया अवरोधित होते आणि फिल्टर न होते, थंड आणि कोरडी हवा थेट फुफ्फुसात प्रवेश करते. यामुळे वायुमार्गामध्ये जळजळ आणि जळजळ होते, ज्यामुळे सतत खोकला, घसा खवखवणे, श्वासोच्छवासाचा त्रास, झोपेचा त्रास आणि वारंवार श्वसन संक्रमण होऊ शकते. ही स्थिती विशेषतः दमा किंवा ऍलर्जीने ग्रस्त असलेल्या लोकांसाठी हानिकारक असू शकते. तोंडाने श्वास घेणाऱ्यांमध्ये कोरडे घसा, डोकेदुखी आणि सकाळी थकवा यासारख्या समस्या सामान्य आहेत. हे कसे रोखता येईल? तुमचे नाक बंद असल्यास, नाक उघडे ठेवण्यासाठी गरम पाण्याची वाफ घ्या. झोपताना उशी थोडी वर ठेवा, म्हणजे श्वास घेणे सोपे होईल. जर तुम्हाला ऍलर्जी, सायनस किंवा श्वसनाच्या इतर समस्या असतील तर तज्ञ डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. दिवसभर पुरेसे पाणी प्या जेणेकरून तुमचा घसा कोरडा होणार नाही. अनुनासिक श्वास घेणे केवळ नैसर्गिक नाही. हे केवळ शरीरासाठी सुरक्षित नाही. त्यामुळे जर तुम्हाला वारंवार तोंडाने श्वास घेण्याची सवय असेल तर त्याचे कारण शोधून त्यावर योग्य उपचार करणे अत्यंत आवश्यक आहे.