गेल्या काही वर्षांत मधुमेहाच्या झपाट्याने वाढलेल्या वाढीमुळे देशातील आरोग्य पायाभूत सुविधांसमोर गंभीर आव्हान उभे राहिले आहे. एका नव्या राष्ट्रीय तपासणीत असे समोर आले आहे की, मधुमेहाचा आजार केवळ वाढतच नाही तर तो अचानक धोकादायक पातळीपर्यंत पोहोचू लागला आहे. यामुळे या बदलाच्या मुळाशी जाण्याचा प्रयत्न डॉक्टर आणि तज्ज्ञ करत आहेत.
अहवालात तज्ज्ञांनी मान्य केले आहे की, पूर्वी मधुमेहाचा आजार हळूहळू वाढत होता, परंतु आता अनेक रुग्ण काही महिन्यांतच उच्च-जोखीम गटात पोहोचत आहेत. या बदलामुळे आरोग्य शास्त्रज्ञ चिंतेत आहेत.
तपासणीत असे आढळून आले की मधुमेह आता कोणत्याही स्पष्ट लक्षणांशिवाय वाढतो.
जसे लोक सामान्य चिन्हे दुर्लक्ष करतात. त्यामुळे मधुमेहाचा आजार वाढतच राहतो आणि रुग्णाची तपासणी होईपर्यंत साखरेची पातळी खूप वर पोहोचलेली असते.
जीवनशैलीतील बदल हे मधुमेह अचानक वाढण्यामागे सर्वात मोठे कारण असल्याचे या अहवालात स्पष्टपणे नमूद करण्यात आले आहे.
विशेषतः:
या सगळ्यांमुळे डायबिटीस चेतावणीशिवाय वाढतो.
डॉक्टरांच्या म्हणण्यानुसार, मधुमेहाचा आजार झपाट्याने वाढण्यामागे तणाव हे प्रमुख कारण बनले आहे. तणावामुळे हार्मोनल बदल होतात, ज्यामुळे रक्तातील साखरेला वारंवार वाढ होते.
या अहवालात असे आढळून आले आहे की, अनेक लोक औषधे घेण्याबाबत निष्काळजी असतात, त्यामुळे मधुमेह अनियंत्रित होतो. काही रुग्ण त्यांच्या सोयीनुसार औषध घेतात तर कधी सोडून देतात. त्याचा लगेच परिणाम साखरेच्या पातळीवर होतो.
शरीरातील सायलेंट इन्फ्लेमेशनमुळे मधुमेहाचा आजार अचानक बळावतो, असे नव्या संशोधनातून समोर आले आहे. ही जळजळ सहसा वेदना किंवा लक्षणांशिवाय उद्भवते, म्हणून लोक ते ओळखत नाहीत.
अहवालानुसार, प्रत्येक 5 रुग्णांपैकी 2 रुग्णांना मधुमेह असल्याचे निदान झाले जेव्हा त्यांची साखरेची पातळी 300 mg/dL च्या वर पोहोचली होती.
पूर्वी असे मानले जात होते की मधुमेहाचा आजार मध्यमवयीन आणि वृद्ध लोकांमध्ये अधिक सामान्य आहे, परंतु आता 18 ते 25 वयोगटातील तरुणांमध्ये वेगाने वाढ होत आहे.
पूर्वी केवळ शहरी भागांनाच जास्त धोका मानला जात होता, परंतु अनेक ग्रामीण जिल्ह्यांमध्येही मधुमेहाचे प्रमाण दुप्पट वेगाने वाढत असल्याचे तपासणीत समोर आले आहे.
एकदा मधुमेह अनियंत्रित झाला की शरीरातील अनेक महत्त्वाच्या अवयवांवर त्याचा परिणाम होतो.
तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, अनेक रुग्णांना हे तेव्हाच कळते जेव्हा हा आजार लक्षणीयरीत्या वाढलेला असतो.
मधुमेह आणि रक्तदाब यांचा थेट संबंध आहे. तपासणीत असे आढळून आले की ज्या रुग्णांची साखरेची पातळी अचानक वाढत होती, त्यांच्यामध्ये कोलेस्टेरॉल आणि रक्तदाबही वाढत होता.
दर 6 महिन्यांनी रक्तातील साखर तपासणे केवळ उपयुक्तच नाही तर अनेक प्रकरणांमध्ये जीवन वाचवणारे देखील आहे.
मधुमेह टाळण्यासाठी दिनचर्या खूप महत्त्वाची असल्याचे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे.
यामुळे रोगाचा धोका खूप कमी होतो.
जर एखाद्याला मधुमेहाचा त्रास होत असेल, तर औषधे वगळणे किंवा मधेच बंद करणे अत्यंत धोकादायक आहे.
तपासणी स्पष्टपणे सूचित करते की मधुमेह ही आता केवळ जीवनशैलीची समस्या नाही. हे झपाट्याने वाढणारे आव्हान बनले आहे. अचानक वाढलेली साखरेची पातळी आणि नवीन जोखीम घटकांमुळे डॉक्टर आणि आरोग्य संस्थांची चिंता वाढली आहे.
येत्या काळात यावर आणखी संशोधन होईल, पण सध्या तरी लोकांनी या आजाराला हलक्यात घेऊ नये, अशी गरज आहे. मधुमेहाचा आजार समजून घेणे, त्याची वेळेवर चाचणी घेणे आणि योग्य उपचार घेणे हे आता पूर्वीपेक्षा जास्त महत्त्वाचे झाले आहे.
