येत्या 12 ऑक्टोबरला दसरा हा सण साजरा केला जाणार आहे. भारतात दसरा या सणाला विशेष महत्त्व आहे. देशभरात दसऱ्याच्या दिवशी  रावण दहन केले जाते. हा दिवस वाईटावर चांगल्याचा विजय म्हणून साजरा केला जातो. लोक रावणाला वाईटाचे प्रतीक मानतात आणि त्याचा पुतळा जाळण्याची परंपरा आपल्या देशात आहे.

लोकांना फक्त दसऱ्याच्या दिवशीच रावण दहनाची माहिती आहे, परंतु अनेकांना हे माहित नाही की दसऱ्याच्या दिवशी भगवान रामाने आई भवानीचा आशीर्वाद घेऊन किष्किंधा येथून विजय यात्रा सुरू केली  होती. दसऱ्याच्या दिवशी विशेषत: आपल्या क्षत्रिय बांधवांसाठी धर्मग्रंथात पूजेचा विधी आहे. शास्त्रात त्याचे वर्णन देखील आहे. चला तर मग जाणून घेऊया दसऱ्याचा अर्थ काय आहे? दसऱ्याला शस्त्र पूजा का केली जाते? त्याचबरोबर दसऱ्याच्या दिवशीच रावणाचा मृत्यू का झाला होता? काय आहे त्यामागचे सत्य? रावण दहन मुहूर्त 2024 काय आहे.

istockphoto

शास्त्रानुसार ब्रह्म पुराण 60.15 नुसार दसऱ्याचा अर्थ दहा पापांचा नाश करणारा मानला जातो, स्कंद पुराण उत्तरार्ध 3.52.92 नुसार दसऱ्याला दहा जन्मांची पापे नष्ट होतात.

दसरा किंवा विजय दशमी म्हणजे नवरात्रीचा दहावा दिवस. देवी पुराण 3.27.49 नुसार, दशमीच्या दिवशी भगवान रामाने देवी मातेचे नवरात्रीचे व्रत पूर्ण केले होते आणि किष्किंधा येथून लंकेला रवाना झाले होते. म्हणून या दिवसाला विजय दशमी असे म्हणतात. प्रभू रामाने देवीकडे विजयाचा आशीर्वाद मागितला होता, म्हणून लोक विजय दशमीच्या दिवशी शस्त्रपूजा करतात.

 दसऱ्याच्या वेळी केलेली शस्त्रपूजा

 देशभरात दसऱ्याच्या दिवशी शस्त्र पूजा केली जाते पण त्यामागे देखील अनेक कारणं आहे.भविष्य पुराण उत्तर पर्व अध्याय १३८ नुसार विजयाची आशा बाळगणाऱ्या व्यक्तीने विजय दशमीला आपल्या शास्त्राची पूजा करावी असे म्हणतात.

istockphoto 1

 कालिका पुराण 60.26-38 नुसार, अश्विन नवमीला रावणाचा मृत्यू झाला आणि दहाव्या दिवशी विजयोत्सव साजरा करण्यात आला होता .दसऱ्याचा दिवस राम भक्तांसाठी खूप महत्वाचा आहे. दसऱ्याच्या दिवशी सत्यावर असत्याचा, अन्यायावर न्यायाचा विजय होतो, म्हणून या दिवसाला  विजयादशमी असेही म्हणतात.

 पौराणिक कथेनुसार रावणाने सीता मातेचे अपहरण करून त्यांना लंकेत डांबून ठेवलं होते. श्रीराम सीता मातेला वाचवण्यासाठी लंकेत पोहोचले. त्यानंतर दोघांमध्ये युद्ध झाले. आणि दसऱ्याच्या दिवशी भगवान श्रीरामाने लंकेच्या राजा रावणाचाही वध केला. या प्रसंगाची आठवण म्हणून दरवर्षी अश्विन महिन्यातील शुक्ल पक्षाच्या दहाव्या तिथीला दसरा साजरा केला जातो. याला 'विजयादशमी' असेही म्हणतात.

istockphoto

रावण दहन मुहूर्त 2024

पंचांग नुसार, यावर्षी दसऱ्याला रावण दहन मुहूर्त संध्याकाळी 5.54 पासून सुरू होत आहे, जो सुमारे अडीच तास चालेल. अशा स्थितीत या कालखंडानुसार तुम्ही रावण, कुंभकर्ण आणि मेघनाथ यांच्या पुतळ्यांचे दहन करू शकता.