लखनौ. सध्या देशात डिजिटल अटकेमुळे फसवणुकीच्या घटना सामान्य झाल्या आहेत. डिजिटल अटक, सायबर गुन्हेगार आणि गुन्ह्यांसाठी एक नवीन मार्ग, देशाच्या पोलिसांसाठी एक नवीन आव्हान बनले आहे. देशाच्या कानाकोपऱ्यातून रोज काही ना काही घटना समोर येत आहेत. पोलीस आणि सरकार सर्वसामान्यांना जागरूक करण्यात गुंतले असले तरी गुंड सहजपणे लोकांना आपला बळी बनवत आहेत. यावर नियंत्रण ठेवण्यात सरकार हतबल आहे का, असा प्रश्न आता उपस्थित होत आहे. किंवा सायबर गुन्हेगार पोलिसांवर मात करत असल्याचे दिसते.
115 व्या 'मन की बात' कार्यक्रमात पंतप्रधान नरेंद्र मोदी म्हणाले डिजिटल अटक – थांबा, विचार करा आणि कृती करा
तथापि, अलीकडेच देशाचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी अलीकडेच त्यांच्या 115 व्या 'मन की बात' कार्यक्रमात डिजिटल अटकेवर चर्चा करणारा एक ऑडिओ देशातील जनतेला सांगितला होता. यामध्ये एक अधिकारी त्या व्यक्तीला धमकावत आहे. यामध्ये एक व्यक्ती डिजिटल पद्धतीने दुसऱ्या व्यक्तीला अटक करत आहे. हे लोक सर्वसामान्यांवर दबाव आणतात आणि लोकांना फसवण्याचे काम करतात, असे पंतप्रधान म्हणाले. अशा प्रकरणांमध्ये जनतेने तीन टप्प्यांवर काम केले पाहिजे, असे ते म्हणाले. हे थांबा, विचार करा आणि कृती करा. असा फोन आल्यावर घाबरण्याची गरज नाही, असे ते म्हणाले. त्यांनी कोणतीही माहिती देण्यापूर्वी विचार करावा. यानंतर तुम्ही सायबर सेलकडे तक्रार करू शकता.
यूपी सायबर पोलीस म्हणाले सतर्क! हा सायबर गुन्हा आहे. तत्काळ 1930 वर कळवा.
हे रोखण्यासाठी, यूपी सायबर पोलिसांनी X वर पोस्ट केले आहे की डिजिटल अटकेपासून सावध रहा, देशात कायद्यात डिजिटल अटक करण्याची कोणतीही व्यवस्था नाही. ही फक्त फसवणूक, लबाडी, लबाडी, बदमाशांची टोळी आहे. सायबर पोलिसांनी सतर्क राहा म्हटलं! हा सायबर गुन्हा आहे, हेल्पलाइन नंबर 1930 वर त्वरित तक्रार करा.
प्रकरण क्रमांक १: भोपाळच्या अभियंत्याने सायबर ठगांपासून स्वतःला कसे वाचवले?
भोपाळ. सायबर ठगांनी राजधानी भोपाळमध्ये राहणाऱ्या एका टेलिकॉम अभियंत्याला सतत 6 तास डिजिटल अटकेत ठेवले आणि त्या बदल्यात 3.5 लाख रुपयांची मागणी केली, परंतु अखेरच्या क्षणी पोलिसांशी संपर्क साधून अभियंत्याने स्वतःला वाचवले. भोपाळच्या बजारिया पोलीस स्टेशन परिसरात राहणारा टेलिकॉम कंपनीचा अभियंता प्रमोद गोस्वामी याला सायबर ठगांनी डिजिटल पद्धतीने अटक करून 6 तासांसाठी अडकवले. यादरम्यान त्यांना धमकावण्यात आले आणि कठोर कारवाईचे कारण देत 3.50 लाख रुपयांची मागणी करण्यात आली. गुंडांनी अभियंता आणि त्याच्या कुटुंबाला 24 तास पाळत ठेवण्यास सांगितले.
बनावट प्रकरणाच्या बदल्यात ठगांनी अभियंत्याकडून 3.50 लाख रुपयांच्या दंडाची मागणी केली
या अभियंत्याला सायबर गुन्हेगारांकडून धमकी देण्यात आली होती की त्याच्या आधार कार्डवरून अनेक बनावट सिम चालवली जात आहेत, त्यामुळे चुकीचे कृत्य केले जात आहे, ज्यासाठी त्याला तुरुंगवासही होऊ शकतो. पीडितेला वाचवण्यासाठी गुंडांनी अभियंत्याकडून 3.50 लाख रुपये घेतले. त्यांनी दंडाची मागणी केली, ज्यामुळे तो घाबरला.
ठग पोलिसांच्या गणवेशात उभे होते आणि व्हिडिओ कॉलवर वकील म्हणून उभे होते.
डिजिटल अटकेदरम्यान, ठगांनी संपूर्ण पोलिस देखावा तयार केला होता. गुंड केवळ पोलिसांच्या गणवेशातच नव्हते, तर एक ठग वकिलाच्या रूपातही उपस्थित होता. भीतीपोटी प्रमोदने आपले इतर मोबाईल नंबर बंद केले आणि फक्त गुंडांच्या संपर्कात राहिला, त्यामुळे प्रमोदला ओळखणाऱ्या लोकांना संशय आला आणि या प्रकरणाची माहिती पोलिसांना देण्यात आली.
गुन्हे शाखेचे अतिरिक्त डीसीपी शैलेंद्र सिंह चौहान यांनी सांगितले की, गुन्हे शाखेने दूरसंचार अभियंत्याच्या घरी पोहोचून त्याच्याशी सविस्तर चर्चा केली आणि डिजिटल अटकेबद्दल त्यांना समजावून सांगितले, तसेच आरोपींना गोळा करून त्यांना अटक करण्यासाठी पथके तैनात केली.
लवकरच ओळख पटलेल्या आरोपींना अटक करण्यात येईल, असे पोलीस आयुक्तांनी सांगितले
भोपाळचे पोलिस आयुक्त हरिनारायण चारी मिश्रा यांनी सांगितले की, या घटनेत सहभागी असलेल्या आरोपींची ओळख पटली असून ते लवकरच पोलिसांच्या ताब्यात असतील. पोलीस याप्रकरणी कडक कारवाई करत असल्याचे त्यांनी सांगितले. ते पुढे म्हणाले की, प्रथमदर्शनी तीन व्यक्ती व्हिडिओ कॉलमध्ये दिसल्या होत्या. यात इतरांचाही सहभाग असण्याची शक्यता आहे.
सायबर ठग सतत फोन करून त्रास देत होते
सायबर ठगांच्या हातून डिजिटल लुटण्यातून वाचलेले दूरसंचार अभियंता प्रमोद कुमार यांनी भोपाळ पोलिसांचे आभार मानले आणि सांगितले की, मंगळवारी संध्याकाळपासून त्याला सतत बनावट कॉल येत होते आणि सायबर गुन्हेगार त्याला बनावट कॉलद्वारे ब्लॅकमेल करत होते. त्यामुळे तो खूप अस्वस्थ झाला.
केस नंबर नर्सिंग 2: अधिकाऱ्याला 21 तासांसाठी 'डिजिटल अटक', गुंडांनी 50 हजार रुपये उकळले
खांडवा. मध्य प्रदेशातील खंडवा जिल्हा रुग्णालयात एक धक्कादायक घटना समोर आली आहे. जेथे नर्सिंग ऑफिसर कांचन इनवती यांना बनावट कॉल आणि व्हिडिओ कॉलद्वारे 21 तास 'डिजिटल अटक'मध्ये ठेवण्यात आले होते. महाराष्ट्र क्राइम ब्रँचच्या नावाने फोन करणाऱ्या गुंडांनी कांचनला ड्रग्ज पुरवठ्यात अडकवण्याची धमकी दिली. त्याचा मोबाईल हॅक केला. भीतीपोटी ती शुक्रवारी दुपारी 2 ते शनिवारी सकाळी 11 वाजेपर्यंत मोबाईलसमोर बसून राहिली आणि कोणाशीही बोलू शकली नाही. ठगांनी नर्सला इतके घाबरवले की तिने पाणी पिण्यासही उठण्यास नकार दिला.
बनावट व्हिडिओ कॉलद्वारे, गुंडांनी परिचारिका कांचन इनवती यांना अंमली पदार्थांच्या तस्करीत अडकवण्याची धमकी दिली. 21 तास 'डिजिटल अटक'मध्ये ठेवले. तिची मैत्रिण रेणुका कोडापे तिला भेटायला आल्यावर ही बाब उघडकीस आली, मात्र गुंडांनी तिलाही व्हिडिओ कॉलमध्ये अडकवून धमकावले. गुंडांनी रेणुकाला तिचा मोबाईल नंबरही विचारला आणि तिचा ड्रग्ज प्रकरणात सहभाग असल्याचे सांगून तिच्या ऑनलाइन खात्यात 50,000 रुपये जमा केले. या घटनेनंतर पोलिसांनी या प्रकरणाचा तपास सुरू केला असून लोकांना अशा बनावट कॉलपासून सावध राहण्याचा सल्ला दिला आहे.
50 हजार रुपयांचा व्यवहार
खोट्या व्हिडिओ कॉलद्वारे, गुंडांनी खंडवा जिल्हा रुग्णालयातील परिचारिका कांचन इनवती यांच्याकडून अमली पदार्थांच्या तस्करीच्या आरोपाखाली 'डिजिटल अटक' करून 50,000 रुपये उकळले. गुंडांच्या धमकीमुळे तिची मैत्रिण रेणुका कोडापे हिनेही पैसे ट्रान्सफर करून बाथरूममध्ये जाऊन खिडकीतून शेजाऱ्याकडे पत्राद्वारे मदत मागितली. दरवाजा वाजवल्यानंतर नर्सने घरमालक आणि ओळखीच्या लोकांना संपूर्ण घटना सांगितली. यानंतर कुटुंबीयांनी सायबर गुन्हे शाखेकडे तक्रार दाखल केली. एसपी मनोज कुमार राय यांनी सांगितले की, पोलिस कधीही डिजिटल अटक करत नाहीत आणि असे कॉल बनावट असतात, त्यामुळे सावधगिरी बाळगा.
प्रकरण क्रमांक 3: सायबर ठगांनी डिजिटल पद्धतीने दिल्लीतील एका निवृत्त अभियंत्याला 8 तास अटक केली आणि 10 कोटींहून अधिक रुपयांची फसवणूक केली.
नवी दिल्ली. सायबर गुन्हेगारांनी राजधानी दिल्लीतील एका निवृत्त अभियंत्याला डिजिटल पद्धतीने 8 तास अटक करून 10 कोटींहून अधिक रुपयांची फसवणूक केली. वृद्धांना बंदी असलेली औषधे देशाबाहेर पाठवण्याची धमकी देऊन ही फसवणूक करण्यात आली आहे. दिल्ली पोलिसांची सायबर शाखा या प्रकरणाचा तपास करण्यात व्यस्त आहे.
दिल्ली पोलीस अधिकाऱ्याने सांगितले की, रोहिणी येथे राहणाऱ्या ७२ वर्षीय व्यक्तीला पार्सलबाबत प्रथम फसवले गेले. 29 सप्टेंबर रोजी सायबर गुन्हेगारांनी वृद्धाला फोन केला. फोन करणाऱ्याने स्वतःची ओळख पार्सल कंपनीचे अधिकारी म्हणून करून दिली आणि तैवानमधून तुमच्या नावाने पार्सलमध्ये बंदी असलेली औषधे पाठवली जात असल्याचे सांगितले. याबाबत मुंबई गुन्हे शाखेच्या अधिकाऱ्यांना बोलायचे आहे. यानंतर गुंडांनी गुन्हे शाखेचे अधिकारी असल्याचे भासवत वृद्धाला स्काईप डाउनलोड करून व्हिडिओ कॉलवर येण्यास सांगितले.
त्यानंतर गुंडांनी वृद्धाला घाबरवले आणि प्रक्रियेत कुटुंबाची माहिती मिळवली. त्यानंतर मुलगा आणि मुलीलाही गोवण्याची धमकी देऊन वेगवेगळ्या बँक खात्यात 10.30 कोटी रुपये जमा केले. सुमारे आठ तास डिजिटल अटकेनंतर पीडितांना खोलीतून बाहेर पडता आले. यानंतर त्यांनी कुटुंबीयांना घटनेची माहिती दिली. पीडितेने 1 ऑक्टोबर रोजी पोलिसात तक्रार केली.
परदेशातून फोन करून डिजिटल अटक
तपासादरम्यान कंबोडियातील वृद्धाला फोन करून आठ तासांत फसवणूक केल्याचे पोलिसांना समोर आले. पोलीस अधिकाऱ्याने सांगितले की, डिजिटल अटकेच्या बाबतीत कंबोडिया, फिलीपिन्स आणि तैवानमधून कॉल येत आहेत. या भागात भारतीय वंशाचे लोकच लोकांना फोन करून आमिष दाखवतात.
मुलगा व मुलीकडेही पैसे मागितले
गुंडांच्या सांगण्यावरून वृद्धेने स्वतःला खोलीत कोंडून घेतले. यानंतर पीडितेकडून बँक खात्यांची माहिती विचारण्यात आली. गुंडांनी वृद्धाच्या बँक खात्यातून 10.30 कोटी रुपये वेगळे केले आणि त्या बँक खात्यात ऑनलाइन जमा केले. पीडितेने पैसे जमा केल्यावर गुंडांनी त्याच्या मुलाला आणि मुलीलाही पैसे मागायला सांगितले. यावर वृद्धाला संशय आला आणि त्याने लॅपटॉप बंद केला. सुमारे आठ तास डिजिटल अटकेत राहिल्यानंतर पीडित महिला खोलीतून बाहेर आली. या घटनेची माहिती त्यांनी घरच्यांना सांगितल्यावर त्यांना फसवणूक झाल्याचे वाटले. त्यानंतर पीडितेने 1 ऑक्टोबर रोजी रोहिणी सायबर पोलिस स्टेशनमध्ये तक्रार दाखल केली.
सात बँक खात्यात पैसे जमा केले
फसवणुकीची रक्कम प्रथम सात वेगवेगळ्या बँक खात्यांमध्ये जमा केल्याचे तपासात समोर आले आहे. त्यानंतर ही रक्कम एका बँक खात्यातून दुसऱ्या बँक खात्यात लहान भागांमध्ये जमा करण्यात आली. या प्रक्रियेत फसवणूक करणाऱ्यांनी 1500 वेगवेगळ्या बँक खात्यांचा वापर केला. या बँक खात्यांमध्ये जमा झालेली सुमारे ६० लाखांची रक्कम गोठवण्यात आली आहे. या रकमेतील काही भाग देशाच्या विविध भागात काढण्यात आला आहे.
मुलगा दुबईत तर मुलगी सिंगापूरला आहे.
मिळालेल्या माहितीनुसार, रोहिणी सेक्टर 10 परिसरात एक 72 वर्षीय व्यक्ती आपल्या पत्नीसोबत राहतो. या दाम्पत्याचा मुलगा आयआयटीमधून शिक्षण घेतल्यानंतर दुबईमध्ये व्यवसाय करत आहे, तर मुलगी सिंगापूरमध्ये राहते. त्याच वेळी, वृद्धांनी 1972 मध्ये रुरकी अभियांत्रिकी महाविद्यालयातून बी.टेक पूर्ण केल्यानंतर विविध कंपन्यांमध्ये वरिष्ठ पदांवर काम केले. सेवानिवृत्तीपासून ते घरीच राहतात.
असा आरोप आरोपींनी केला आहे
डिजिटल अटकेत, एखाद्या व्यक्तीला ऑनलाइन माध्यमातून धमकी दिली जाते की त्याला सरकारी एजन्सीद्वारे अटक करण्यात आली आहे आणि त्याला दंड भरावा लागेल. डिजिटल अटक ही एक संज्ञा आहे जी कायद्यात नाही.
फसवणूक टाळण्यासाठी ही खबरदारी घ्या
डिजिटल अटकेची तरतूद नाही. अशा स्थितीत पहिली महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे जागरूक राहणे. कोणाच्या धमकीला घाबरू नका. संशयास्पद आयडीच्या ई-मेलमधील लिंकवर क्लिक करू नका. तुम्हाला कोणत्याही प्रकरणात सहभागी झाल्याची माहिती मिळाल्यास, त्या एजन्सीशी त्वरित संपर्क साधा. कॉलर काय म्हणतो त्यावर विश्वास ठेवू नका. कॉलरने सुचवलेले कोणतेही ॲप डाउनलोड करू नका आणि तुमचे बँक खाते, पॅन कार्ड, आधार कार्ड आणि इतर माहिती त्यांच्यासोबत शेअर करू नका. तत्काळ सायबर पोलिसांना कळवा.
