सर्दी आणि खोकला हे थंड हवामानात सामान्यपणे दिसणारे आजार आहेत. हे दोन्ही लक्षणे प्रामुख्याने श्वसनमार्गावर परिणाम करणाऱ्या विषाणूंमुळे होतात. सर्दी आणि खोकल्यामागे प्रमुख कारणीभूत विषाणू म्हणजे रायनोव्हायरस. याशिवाय कोरोनाव्हायरस, अॅडेनोव्हायरस आणि इन्फ्लूएंझा विषाणू देखील या लक्षणांसाठी कारणीभूत ठरू शकतात.

istockphoto

1.विषाणू संक्रमण: सर्दी-खोकल्याचे प्रमुख कारण रायनोव्हायरस असून तो थेट किंवा अप्रत्यक्ष संपर्काद्वारे पसरतो.

2. थंड हवामान:हिवाळ्यात श्वसनमार्गातील प्रतिकारशक्ती कमी होते, ज्यामुळे विषाणूंचा प्रभाव वाढतो.

3. प्रदूषण:हवेतील धूळ आणि प्रदूषक तत्त्वे श्वसनसंस्थेला दुबळे करतात.

4. कमकुवत प्रतिकारशक्ती: लहान मुले, वृद्ध आणि रोगप्रतिकारक शक्ती कमी असलेल्या व्यक्तींना सर्दी-खोकल्याचा जास्त धोका असतो.

सर्दी आणि खोकल्याची लक्षणे

- सतत शिंका येणे

- नाक चोंदणे किंवा वाहणे

- घसा खवखवणे

- कोरडा किंवा दमट खोकला

- हलका ताप

- डोकेदुखी आणि थकवा

सर्दी आणि खोकल्याचे परिणाम

बहुतेक प्रकरणांमध्ये सर्दी-खोकला काही दिवसांत बरा होतो. मात्र, काही वेळा गंभीर संसर्गाचा धोका निर्माण होतो, जसे:

सायनस संक्रमण

ब्रॉन्कायटिस

न्यूमोनिया

ऍस्थमा किंवा श्वसनमार्गाशी संबंधित इतर समस्या

सर्दी-खोकल्यावर विशेष औषधे नसली तरी लक्षणांवर आधारित उपचार केले जातात.

1. घरी घेता येणारी काळजी:

- कोमट पाणी पिणे आणि सूपचा समावेश करणे.

- स्टीम घेणे किंवा ह्युमिडिफायरचा वापर करणे.

- पुरेसा आराम करणे आणि झोप घेणे.

2. प्राकृतिक उपचार:

- आले-हळदीचा काढा घेणे.

- मध आणि लिंबू पाण्यात मिसळून पिणे.

3. औषधे:

- डॉक्टरांच्या सल्ल्याने ऍंटीहिस्टामिन किंवा डीकॉन्गेस्टंट औषधे घेणे.

4. डॉक्टरांचा सल्ला:

जर ताप, खोकला सातत्याने राहिला किंवा छातीत दुखणे सुरू झाले तर तात्काळ वैद्यकीय सल्ला घ्यावा.

सर्दी आणि खोकल्याची प्रतिबंधात्मक उपाययोजना

1. स्वच्छता पाळा: वारंवार हात धुणे आणि सार्वजनिक ठिकाणी मास्क घालणे.

2. लसीकरण: फ्लू आणि इतर श्वसनविषयक आजारांवर लस घेणे.

3. रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवा: पोषक आहार, नियमित व्यायाम आणि पुरेशी झोप ही प्रतिकारशक्ती वाढवण्यासाठी महत्त्वाची आहे.

4. संपर्क टाळा: सर्दी असलेल्या व्यक्तींपासून अंतर राखा.

हेही वाचा :भोपळ्याच्या बियांचा आहारात समावेश;चव आणि आरोग्याचा समतोल

सर्दी-खोकल्याकडे दुर्लक्ष करू नका.सर्दी आणि खोकल्याच्या लक्षणांकडे दुर्लक्ष केल्यास गंभीर आजारांचा धोका संभवतो. जर लक्षणे ७-१० दिवसांपेक्षा जास्त काळ टिकली, तर डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. योग्य उपचार आणि काळजीमुळे सर्दी-खोकल्याचा प्रभाव कमी करता येतो.

हेही वाचा :हे 3 मसाले 10 रोगांशी लढतात, तव्यावर बनवा देशी औषध

सर्दी आणि खोकला सामान्य आजार असून त्यावर योग्य काळजी घेतल्यास ते सहज बरे होतात. परंतु, दीर्घकाळ टिकणाऱ्या किंवा गंभीर लक्षणांसाठी तात्काळ वैद्यकीय मदत घेणे आवश्यक आहे. शारीरिक प्रतिकारशक्ती मजबूत ठेवल्यास सर्दी-खोकल्यासारख्या संक्रमणांपासून दूर राहता येते.