नवी दिल्ली: “ब्रेन फॉग” हा एक शब्द आहे जो लक्षणांच्या गटाचे वर्णन करण्यासाठी वापरला जातो जो तुमच्या विचार करण्याच्या, लक्ष केंद्रित करण्याच्या आणि लक्षात ठेवण्याच्या क्षमतेवर परिणाम करतो. हे एखाद्या मानसिक ढगासारखे वाटू शकते, संभाषण करणे किंवा सूचनांचे पालन करणे यासारखी साधी कार्ये देखील कठीण वाटू शकतात. तुम्हाला लक्ष केंद्रित करण्यासाठी धडपड होत आहे, मानसिक त्याचा त्रास होत आहे किंवा तुम्ही सहसा करत नसल्या गोष्टी विसरत आहात. मेंदूच्या धुक्याच्या सामान्य लक्षणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
डॉ अविनाश कुलकर्णी, ग्लेनेगल बीजीएस हॉस्पिटल, केंगेरी, बेंगळुरू येथील सल्लागार न्यूरोलॉजिस्ट म्हणाले, “मेंदूच्या धुक्याचा एक सामान्य अनुभव म्हणजे त्याचा कोविड नंतरच्या परिस्थितीशी संबंध आहे, ज्याला “लाँग कोविड” असेही म्हणतात. कोविड-19 संसर्गाच्या अहवालानंतर ज्या लोकांना मेंदूच्या धुक्याशी झगडत असताना त्यांना रुग्णालयात दाखल करण्याची गरज नव्हती. अनेकांसाठी, हे एक संबंधित लक्षण आहे. मी बऱ्याचदा रुग्णांना माझ्या कार्यालयात येताना पाहतो, त्यांना खात्री आहे की त्यांना मल्टीटास्किंग किंवा लक्ष केंद्रित करण्यात अडचण असल्यामुळे त्यांना स्मृतिभ्रंश आहे. त्यांच्याशी बोलल्यानंतर आणि त्यांची लक्षणे तपासल्यानंतर, असे दिसून येते की ते फक्त मानसिक थकवा किंवा दुर्लक्षाने वागले आहेत – स्मृतिभ्रंश नाही. आपल्या शरीराप्रमाणेच, जेव्हा आपण त्यांचा नियमित वापर करतो तेव्हा आपले मेंदू अधिक चांगले कार्य करतात. आजची आधुनिक जीवनशैली – जिथे आम्हाला फोन नंबर किंवा दैनंदिन वेळापत्रक लक्षात ठेवण्याची गरज नाही – मानसिक निष्क्रियता होऊ शकते, विशेषत: तरुण व्यक्तींमध्ये, मेंदूतील धुके वाढू शकते. तथापि, क्वचित प्रसंगी, मेंदूतील धुके हे स्मृतिभ्रंशाचे प्रारंभिक लक्षण असू शकते, परंतु सामान्यत: वर्तनातील बदल किंवा दैनंदिन क्रियाकलाप व्यवस्थापित करण्यात अडचण यासारख्या इतर लक्षणांसह असते.”
मेंदूच्या धुक्याची अनेक कारणे असू शकतात, यासह:
ब्रेन फॉग हे काहीतरी गंभीर लक्षण आहे का?
संशोधनात असे दिसून आले आहे की मेंदूचे धुके कधीकधी दीर्घकालीन आरोग्य स्थितींशी जोडले जाऊ शकते जसे की:
व्हिटॅमिनची कमतरता (B12 आणि D3)
हायपोथायरॉईडीझम
तीव्र अशक्तपणा
अनियंत्रित मधुमेह
अल्कोहोल यकृत रोग किंवा गांजाचे व्यसन
चांगली बातमी अशी आहे की यापैकी बऱ्याच परिस्थिती उपचार करण्यायोग्य आहेत आणि त्यांना संबोधित केल्याने मेंदूतील धुक्याची लक्षणे कमी होण्यास मदत होते.
मी मेंदूच्या धुक्यापासून मुक्त कसे होऊ शकतो?
मेंदूच्या धुक्यासाठी कोणतेही विशिष्ट उपचार नसले तरी, अनेक धोरणे त्याचे व्यवस्थापन करण्यात मदत करू शकतात:
मेंदूचे धुके किती काळ टिकते?
मेंदूच्या धुक्याचा कालावधी बदलू शकतो. काहींसाठी, ते फक्त काही दिवस किंवा आठवडे टिकू शकते, तर काहींना महिने किंवा वर्षांपर्यंत याचा अनुभव येऊ शकतो. मेंदूतील धुके तुमच्या दैनंदिन जीवनावर परिणाम करत असल्यास, आरोग्य सेवा प्रदात्याचा सल्ला घेणे महत्त्वाचे आहे जो कारण ओळखण्यात आणि उपचार पर्यायांची शिफारस करण्यात मदत करू शकेल.
मेंदूतील धुके रोखता येईल का?
मेंदूतील धुके पूर्णपणे रोखणे शक्य नसले तरी, तुम्ही तुमचे एकंदर आरोग्य सुधारण्यासाठी पावले उचलू शकता आणि तुमचा त्रास होण्याचा धोका कमी करू शकता. सक्रिय शारीरिक आणि मानसिक जीवनशैली राखल्याने मेंदूतील धुके ही वारंवार उद्भवणारी समस्या होण्यापासून रोखू शकते. हे वय-संबंधित स्मरणशक्ती कमी होण्यास विलंब करण्यासाठी देखील फायदेशीर ठरू शकते.
ब्रेन फॉगबद्दल मी डॉक्टरांना कधी भेटावे?
तुम्हाला किंवा तुमच्या ओळखीच्या एखाद्या व्यक्तीला मेंदूतील धुके जाणवत असल्यास, न्यूरोलॉजिस्टचा सल्ला घेणे महत्त्वाचे आहे. अनेक लोक जेव्हा मेंदूतील धुके अनुभवतात तेव्हा निराश आणि भारावून जातात, जसे की त्यांचे मन बफर होत आहे आणि इच्छा असूनही ते कार्य पूर्ण करू शकत नाहीत. मेंदूतील धुके तुमच्या दैनंदिन जीवनावर परिणाम करत असल्यास, आरोग्यसेवा व्यावसायिक त्याचे कारण निश्चित करण्यात मदत करू शकतात आणि तुम्हाला प्रभावी उपचारांसाठी मार्गदर्शन करू शकतात.
