हार्ट ब्लॉकेज हा एक गंभीर हृदयविकार आहे ज्यामध्ये रक्तप्रवाह हृदयापर्यंत पोहोचण्यात अडथळा निर्माण होतो. वेळेवर निदान व उपचार झाले नाही तर हृदयविकाराचा झटका किंवा मृत्यू होण्याची शक्यता वाढते. त्यामुळे या विकाराची लक्षणे ओळखणे आणि वेळेत डॉक्टरांचा सल्ला घेणे अत्यंत गरजेचे आहे.

istockphoto

हार्ट ब्लॉकेज म्हणजे काय?

हार्ट ब्लॉकेज म्हणजे हृदयाच्या रक्तवाहिन्यांमध्ये (कोरोनरी आर्टरीज) कोलेस्ट्रॉल, फॅट किंवा इतर पदार्थ जमा होऊन निर्माण होणारी रोध. यामुळे हृदयाला आवश्यक ऑक्सिजन आणि पोषक घटक मिळणे कमी होते. याचा परिणाम म्हणून हृदयाचे कार्य बिघडते.

हार्ट ब्लॉकेजची 7 प्रमुख लक्षणे:

1. छातीत तीव्र वेदना (Angina):

छातीमध्ये दुखणे, जळजळ होणे किंवा दडपल्यासारखे वाटणे हे हार्ट ब्लॉकेजचे प्राथमिक लक्षण आहे. हे विशेषतः शारीरिक श्रम करताना किंवा मानसिक तणावामुळे जाणवते.

2. श्वास घेण्यास त्रास (Shortness of Breath):

हार्ट ब्लॉकेज असल्यास साध्या हालचालींमध्येही दम लागतो. श्वास घेताना थकवा जाणवणे हे हृदयाचे कार्य बिघडल्याचे संकेत आहे.

3. थकवा आणि अशक्तपणा (Fatigue):

सतत थकल्यासारखे वाटणे, दिवसभर झोप असूनही थकवा जाणवणे, हृदयाला रक्तपुरवठा कमी झाल्याचे द्योतक असते.

4. घाम फुटणे (Excessive Sweating):

नियमित हालचालींवर किंवा थोड्याशा श्रमांवरही अनावश्यक घाम येणे हे हृदयाच्या आजाराचे सूचक असू शकते.

5. हात किंवा खांद्यात वेदना (Pain in Arms or Shoulder):

हार्ट ब्लॉकेज असल्यास छातीतून डाव्या हातापर्यंत किंवा खांद्यापर्यंत वेदना पसरते. हे लक्षण दुर्लक्षित करू नये.

6. पाय किंवा हात सुजणे (Swelling in Legs or Hands):

हृदय रक्ताभिसरण व्यवस्थित करू शकत नसल्यामुळे हात, पाय किंवा तळपाय सुजतात.

7. चक्कर येणे किंवा बेशुद्धी (Dizziness or Fainting):

रक्तप्रवाह कमी झाल्याने चक्कर येणे, हलके वाटणे किंवा बेशुद्ध पडणे यासारखी लक्षणे जाणवू शकतात.

हार्ट ब्लॉकेज ओळखण्यासाठी काय करावे?

1. ताबडतोब वैद्यकीय तपासणी करा: ECG, इकोकार्डिओग्राफी आणि अँजिओग्राफीसारख्या चाचण्या हृदयाच्या आरोग्यासाठी आवश्यक आहेत.

2. आहारावर नियंत्रण ठेवा: कमी तेलकट, कमी मीठयुक्त आहार घ्या.

3. नियमित व्यायाम: हलक्या हालचाली आणि योगामुळे हृदयाचे आरोग्य सुधारते.

4. तणाव नियंत्रण: ध्यान, प्राणायाम यांचा अवलंब करा.

हेही वाचा :महिलांमध्ये लोहाची कमतरता: लक्षणे, कारणे आणि उपाय

हार्ट ब्लॉकेजची लक्षणे ओळखून वेळेवर उपचार घेतल्यास गंभीर परिस्थिती टाळता येऊ शकते. आरोग्यदायी जीवनशैलीचा अवलंब करून आणि नियमित वैद्यकीय तपासणी करून हृदयाचे आरोग्य जपावे. योग्य वेळी केलेली काळजी हीच आयुष्य वाचवण्याची गुरुकिल्ली ठरते.