नवी दिल्ली: वृद्धत्वामुळे त्यांच्या नंतरच्या वर्षांमध्ये मोतीबिंदू आणि काचबिंदू दोन डोळ्यांच्या आजारांना वारंवार आढळतात. दोघेही दृष्टीवर परिणाम करू शकतात, परंतु कारण, लक्षणे आणि उपचार पद्धतींच्या बाबतीत ते मोठ्या प्रमाणात भिन्न आहेत. अशा माहितीचे ज्ञान एखाद्यास अचूक निदान करणे आणि प्रभावी उपचार योजनेची अधिक शक्यता असणे सुलभ करते. गुरुग्रामच्या नोबल आय केअरचे संचालक डॉ. दिगविज सिंग यांनी न्यूज 9 लिव्हला दिलेल्या मुलाखतीत याने उत्तर दिले.
काचबिंदू हा डोळ्याचा रोग आहे जो ऑप्टिक मज्जातंतूच्या नुकसानीमुळे दर्शविला जातो, सामान्यत: डोळ्याच्या दाबामुळे होतो. ऑप्टिक मज्जातंतूचे नुकसान हळूहळू प्रगती होते आणि बर्‍याच रुग्णांना हे लक्षात येत नाही की बर्‍याच प्रमाणात दृष्टी आधीच गमावली गेली नाही. या कारणास्तव सामान्यत: याला 'सायलेंट चोर' म्हणून संबोधले जाते. काचबिंदूचे दोन प्रमुख प्रकार आहेत. ओपन-एंगल काचबिंदू, सर्वात सामान्य प्रकार, हळूहळू दृष्टी कमी होतो, तर कोन-क्लोजर काचबिंदूमुळे डोळ्यांच्या दाबात अचानक आणि कठोर वाढ होऊ शकते, जे खूप वेदनादायक आहे आणि परिणामी दृष्टी कमी होऊ शकते. जर काचबिंदूवर वेळेत उपचार केले गेले नाहीत तर रुग्णाचे दृश्य कायमचे गमावू शकते.
मोतीबिंदू म्हणजे काय?
मोतीबिंदू डोळ्याच्या नैसर्गिक लेन्सचे ओपॅसिफिकेशन म्हणून परिभाषित केले जातात आणि स्थिती जसजशी प्रगती होते तसतसे दृष्टी अस्पष्टता देखील होते. प्रामुख्याने, मोतीबिंदू वृद्धत्वाचा परिणाम आहे, परंतु ते मधुमेह, स्टिरॉइड्सचा दीर्घकालीन वापर आणि डोळ्यास दुखापत देखील होऊ शकतात. मोतीबिंदू काचबिंदूपेक्षा भिन्न आहेत कारण ऑप्टिक मज्जातंतू नष्ट होत नाही आणि म्हणूनच कोणीही कायमचे आंधळे होत नाही. ते पाहण्यास असमर्थता, कमी रंग, हलकी संवेदनशीलता आणि रात्रीच्या दृश्यमानतेतील आव्हाने यासारख्या लक्षणांना कारणीभूत ठरतात.
परिभाषित फरक काय आहेत?
काचबिंदू आणि मोतीबिंदू दोघेही एखाद्या व्यक्तीच्या दृष्टीकोनावर परिणाम करतात. ऑप्टिक मज्जातंतूच्या नुकसानीमुळे काचबिंदू कायमस्वरुपी दृष्टी कमी होतो, तर मोतीबिंदू लेन्स क्लाऊड करतात परंतु जवळच्या परिपूर्ण दृष्टीने शल्यक्रिया सुधारित केल्या जाऊ शकतात. मोतीबिंदू दृष्टी बदलू शकतात, तर काचबिंदू कोणत्याही प्रारंभिक लक्षणांचे प्रदर्शन करत नाही.
उपचारांसाठी पर्याय
प्रिस्क्रिप्शन आय थेंब आणि शल्यक्रिया पर्याय जसे की लेसर ट्रीटमेंट किंवा अगदी शस्त्रक्रिया देखील दीर्घकालीन काचबिंदू व्यवस्थापित करण्यासाठी आवश्यक आहे. याउलट, ढगाळ लेन्स काढून टाकून आणि त्यास कृत्रिम लेन्स बदलून केवळ मोतीबिंदूचा उपचार केला जाऊ शकतो.
नेत्ररोग तज्ज्ञांचा सल्ला घेण्याची वेळ आली आहे हे दर्शविणारी चिन्हे
लोक हळूहळू दृष्टीदोष अनुभवत आहेत, विशेषत: परिघीय दृष्टीक्षेपात, कमी-प्रकाश वातावरण पाहण्यात अडचणी किंवा प्रगत प्रकाश संवेदनशीलता डोळ्याच्या तज्ञांच्या सल्लामसलत करण्याची योग्यता निर्माण करणे आवश्यक आहे. लक्षणे विचारात न घेता, दोन्ही अटींसाठी वेळेवर शोधण्यासाठी आणि उपचारांसाठी नियमित डोळा तपासणी महत्त्वपूर्ण आहे. ग्लूकोमा आणि मोतीबिंदू दोघेही एखाद्या व्यक्तीच्या दृष्टीकोनावर परिणाम करतात, परंतु वेगवेगळ्या उपचारांच्या योजनांची आवश्यकता असलेल्या दोन वेगळ्या परिस्थिती आहेत. संपूर्ण शल्यक्रिया हस्तक्षेप मोतीबिंदूवर उपचार करू शकतो, तर काचबिंदूला अपरिवर्तनीय दृष्टी कमी करण्यासाठी सतत प्रयत्नांची आवश्यकता असते.
आपल्या दृष्टीक्षेपाचे रक्षण करण्यासाठी आणि सुरुवातीच्या टप्प्यावर कोणतीही समस्या शोधण्यासाठी, नियमित डोळा परीक्षा हा एक आदर्श पर्याय आहे. जर आपल्याला आपल्या दृष्टीने कोणताही फरक किंवा बदल आढळल्यास, विलंब करू नका, एकाच वेळी डोळ्याच्या तपासणीची व्यवस्था करा.
