ITR Filing FY 2024-25 : पगारदार करदाता म्हणून, तुमचा आयकर रिटर्न भरताना 'फॉर्म १६' हा महत्त्वाचा असतो. तर, फॉर्म १६ म्हणजे काय आणि ते का महत्त्वाचे आहे? फॉर्म १६ हे नियोक्त्यांकडून १९६१ च्या आयकर कायदाच्या कलम २०३ अंतर्गत कर्मचाऱ्यांना दिले जाणारे प्रमाणपत्र आहे. ते कर्मचाऱ्याच्या पगारातून स्त्रोतावर कापलेल्या कराची रक्कम (TDS) आणि त्यांच्या पॅनवर सरकारकडे जमा केलेली रक्कम दर्शवते. त्यात जुनी आयकर व्यवस्था (old income tax regime) निवडलेल्या कर्मचाऱ्याने सादर केलेले गुंतवणूकीचे पुरावे देखील समाविष्ट आहेत. आयकर रिटर्न भरण्यासाठी फॉर्म १६ आवश्यक आहे कारण ते खालील गोष्टींचा तपशीलवार सारांश प्रदान करते:

• पगाराद्वारे मिळवलेले उत्पन्न
• स्रोतावर कर वजावट (टीडीएस)
• विविध कलमांखाली दावा केलेल्या सूट

फॉर्म १६ चे किती भाग आहेत? भाग अ:

• फॉर्म १६ च्या भाग अ मध्ये तिमाही टीडीएसची माहिती असते.
• नियोक्ता आणि कर्मचाऱ्याचे नाव आणि पत्ता
• नियोक्त्याचा पॅन (कायमस्वरूपी खाते क्रमांक) आणि टॅन
• कर्मचाऱ्याचा पॅन
• नियोक्त्याने पगारावर कर मोजण्याचा कालावधी
• कर्मचाऱ्याच्या संदर्भात नमूद केल्याप्रमाणे पगार आणि स्रोतावर कर वजावट (TDS) म्हणून भरलेल्या किंवा जमा केलेल्या रकमेचा सारांश

भाग ब:

• कर्मचाऱ्याला दिलेले किंवा जमा केलेल्या पगाराची माहिती, तसेच कर्मचाऱ्याने निवडलेल्या उत्पन्न कर प्रणालीचा उल्लेख - जुना किंवा नवीन:
• एकूण पगाराचे तपशीलवार विभाजन:
• कलम १७(१) मधील तरतुदीनुसार पगार
• कलम १७(२) मधील लाभांचे मूल्य
• कलम १७(३) मधील पगाराऐवजी नफा
• कलम १० अंतर्गत आयकरातून सूट मिळालेले भत्ते
• पगारदार कर्मचाऱ्यांना उपलब्ध असलेल्या मानक वजावटीसारख्या इतर कोणत्याही वजावटी
• आयकर कायद्याच्या अध्याय VI-A अंतर्गत परवानगी असलेल्या वजावटी जसे की कलम ८०सी, ८०ड, इत्यादी.
• कलम ८९ अंतर्गत सवलत, जर असेल तर

फॉर्म १६ च्या भाग अ आणि भाग ब दोन्हीवर TRACES (TDS रिकॉन्सिलिएशन अॅनालिसिस अँड करेक्शन एनेबलिंग सिस्टम) लोगो आहे याची खात्री करणे आवश्यक आहे जेणेकरून दोन्ही भाग अधिकृत आयकर पोर्टलवरून डाउनलोड केले गेले आहेत हे दर्शविण्यासाठी, त्यांच्या सत्यतेची खात्री दिली जाईल. फॉर्म १६ कसा डाउनलोड करायचा?फॉर्म १६ TRACES (TDS Reconciliation Analysis and Correction Enabling System) वेबसाइटवरून किंवा तुमच्या नियोक्त्याच्या पोर्टलवरून मिळू शकतो. दिलेल्या स्टेप्स फॉलो कराव्यात:

• TRACES वेबसाइटला भेट द्या: contents.tdscpc.gov.in वर जा
• लॉगिन करा किंवा नोंदणी करा : तुमचा पॅन वापरकर्ता आयडी म्हणून वापरा. नवीन असल्यास नोंदणी पूर्ण करा
• डाउनलोडवर जा : 'डाउनलोड्स' टॅब अंतर्गत 'फॉर्म १६' निवडा
• प्रकार आणि आर्थिक वर्ष निवडा : फॉर्म १६ प्रकार (भाग A किंवा B) आणि संबंधित आर्थिक वर्ष निर्दिष्ट करा
• तपशील सत्यापित करा : पॅन आणि इतर आवश्यक माहितीची पुष्टी करा
• विनंती सबमिट करा : TDS तपशील (पावती क्रमांक, तारीख, रक्कम) प्रविष्ट करा आणि सबमिट करा.
• फॉर्म १६ मिळवा : उपलब्ध झाल्यावर 'डाउनलोड' विभागातून प्रमाणपत्र डाउनलोड करा

पर्यायी पद्धत (कर्मचारी पोर्टल):

• लॉगिन: तुमच्या कंपनीच्या कर्मचारी पोर्टलमध्ये प्रवेश करा.
• कर विभागात जा: कर विभाग शोधा आणि निवडा.
• फॉर्म १६ डाउनलोड करा.: उपलब्ध पर्यायांमधून फॉर्म १६ शोधा आणि डाउनलोड करा.
• तपशील सत्यापित करा. डाउनलोड करण्यापूर्वी सर्व तपशील अचूक असल्याची खात्री करा.

या पायऱ्या फॉलो करून, फॉर्म १६ सहजपणे मिळवता येतो आणि अचूकपणे आणि वेळेवर आयकर रिटर्न भरण्यासाठी वापरता येतो. फॉर्म १६ कर नियमांचे पालन सुनिश्चित करते आणि कर्मचाऱ्यांच्या पगाराच्या उत्पन्नाबाबत आणि कर कपातीबाबत स्पष्टता प्रदान करते.